30 april 2006

Haat jegens Polen zit diep (Hoegin)

Het valt op hoe extreem en hatelijk de reacties uit weldenkende hoek zijn tegenover Polen en de katholieke Kerk. Hier is duidelijk meer aan de hand dan alleen maar een parodiërende pose als een soort van pseudo-weerwraak op de «oneer» die de Noord-Afrikaanse gemeenschap eerder werd aangedaan in de nasleep van de moord op Joe van Holsbeeck.

Lucas Cathérine schoot alvast de hoofdvogel af in De Morgen. De onzin als zou Polen nooit deelgenomen hebben aan de renaissance valt gemakkelijk te weerleggen door een korte verwijzing naar Copernicus, om verder nog maar te zwijgen over bijvoorbeeld Marie Curie (née Skłodowska), en Frederik Chopin (die inderdaad een groot aantal mazurka's schreef). En dat bijvoorbeeld Henryk Sienkiewicz in 1905 de Nobelprijs voor de literatuur kreeg moet te wijten zijn aan een collectieve vlaag van zinsverbijstering in Stockholm.

Alhoewel, want bij Henryk Sienkiewicz begint het al. Zijn beroemdste werk is namelijk Quo vadis?, voor de meesten misschien nog het best bekend via de verfilming uit 1951, een soort werk dat vandaag absoluut niet meer gesmaakt kan worden door al wie van zichzelf vindt dat hij intellecteel bezig is. Dan ligt een boek als De Da Vinci Code veel beter in de markt.

Erger is echter wat katholiek Polen de laatste decennia allemaal uitgevreten heeft. Het begon al toen Karol Wojtyła tot paus Johannes Paulus II gekozen werd, en er niet voor terugdeinsde om Polen te bezoeken en op die manier onrechtstreeks mee te werken aan de oprichting van Solidarność. In plaats van enkele linkselende bevrijdingstheologen te ondersteunen bijvoorbeeld. Zijn rol in de ondergang van het communisme was belangrijk, net als die van Lech Wałęsa. Ziedaar dus twee Polen die het absoluut verkorven hebben bij de linkerzijde, ook vandaag nog. Bovendien hield paus Johannes Paulus II voet bij stuk wat betreft de basisprincipes van de katholieke Kerk, zoals abortus en euthanasie, celibaat voor priesters, priesterschap voor vrouwen en anti-conceptiemiddelen, in plaats van zich wat «pragmatischer» op te stellen en de huik naar de modernistisch-nihilistische wind te zetten. Zo wordt hem de schuld voor de ravages van AIDS in Afrika in de schoenen geschoven, niettegenstaande die vooral in landen waar er amper katholieken rondlopen het grootst is. En tot overmaat van ramp was hij dan nog populair ook, niet in het minst bij de jeugd. Niet moeilijk dat je Lucas Cathérine bijna vuur ziet spuwen wanneer hij de naam van Karol Wojtyła op zijn klavier moet tokkelen («integristisch»). Zijn pauselijke naam schrijven zou al helemaal onmogelijk geweest zijn zonder ernstige ongelukken.

Maar daar stopt het niet. Zo was er nog die andere organisatie die bijdroeg tot de val van het communisme, de NAVO, en in plaats van die verderfelijke zaak eindelijk te kunnen afschaffen, sloot Polen, samen met de Tsjechische republiek en Hongarije, zich zo snel mogelijk bij die organisatie aan zodra ze de kans zagen. De aterlingen! Meer nog, binnen de NAVO trekt Polen duidelijk de kaart van de Verenigde Staten, stapte mee in de Coalition of the Willing, en zond zelfs soldaten naar Irak. En dat allemaal terwijl de ex-communist Aleksander Kwaśniewski president was, nota bene! De uitval van Jacques Chirac als reactie op de publicatie van de open brief in The Wall Street Journal die Polen mee ondertekende ter ondersteuning van de Verenigde Staten van George W. Bush in de oorlog tegen Saddam Hoessein is daarbij bijzonder representatief: de nieuwe EU-lidstaten hadden immers een uitstekende kans om hun mond te houden gemist. Hij is ongetwijfeld niet de enige die er zo over denkt.

En nog is het niet gedaan. Zo laat Polen zich niet zomaar doen wanneer men het de morele «verlichting» probeert op te leggen via het achterpoortje van de Europese Unie, onder meer wat betreft abortus. In plaats van het hoofd te buigen en in de pas te lopen door abortus zoveel mogelijk te legaliseren, houdt het vast aan zijn strenge wetgeving. Bovendien heeft men het er niet zo hoog op met holebi's, militant feminisme e tutti quanti. Het maakt de frustratie bij West-Europees links er alleen maar groter op.

En nu zijn er dus die twee zigeunerjongers, die de eer van de Noord-Afrikaanse gemeenschap hebben kunnen redden door Joe van Holsbeeck voor een MP3-speler te vermoorden. Nadat men dagenlang de multi-culturele maatschappij in het vriesvak had moeten stoppen, ziet men nu de kans schoon om zich eens echt te laten gaan in een orgie van anti-katholieke en anti-Poolse vuilspuierij die een parodie op anti-islamitische en anti-Maghrebijnse commentaren zou moeten voorstellen. Alsof de criminaliteit in de grootsteden plots ook in grote mate door katholieken en Polen gepleegd wordt. Alsof de daders van Patrick Mombaerts nu ook de Poolse nationaliteit gekregen hebben. (Heeft de Marokkaanse gemeenschap trouwens ooit een herdenkingsdienst voor hem gehouden?) Probleem is echter dat sommigen zich wat te sterk inleven in hun rol, en daarbij al schuimbekkend hun masker verliezen nog voor hun voorstelling goed en wel begonnen is.
Read more...

29 april 2006

Meer Lebensraum voor Bruxelles (Hoegin)

In een interview met La Libre Belgique zet Elio di Rupo nog eens de puntjes op de Franstalige i: Brussel is en zal Franstalig blijven. Hij zou zich wel eens kunnen vergissen. Erger is dat hij in het interview de ene leugen aan de andere rijgt. Jammer dat dat er in de Vlaamse kranten niet bijverteld wordt.

In het interview reageert Elio di Rupo nog maar eens op de uitspraken die Yves Leterme deed op de voorstelling van de memoires van Wilfrid Martens. Hij zei toen onder meer dat het statuut van het Hoofdstedelijke Gewest in een volgende communautaire ronde besproken zou moeten worden. Laurette Onkelinx noemde Yves Leterme naar aanleiding van die uitspraken al «dangereux».

Maar terug naar het interview van Elio di Rupo van vandaag in La Libre Belgique. Er staat alvast één zinnetje in dat alle Vlaamse politici best in dikke rode letters op een groot stuk papier schrijven en boven hun bed hangen, zeker als ze denken enige kans te maken in 2007 een nieuwe communautaire ronde zonder ernstige kleerscheuren te doorstaan:
Nous ne demandons rien.
Hoewel, en dat is eigenlijk al de eerste leugen van Di Rupo: hij vraagt wel degelijk iets, namelijk het status quo, maar is slim genoeg om dat te verkopen als «rien» waarvoor dus ook niet betaald hoeft te worden. Eens benieuwd hoeveel Vlaamse onderhandelaars die bluf zullen weten te doorprikken.

Vervolgens vraagt hij de uitbreiding van het Brusselse Gewest, «où vivent 90 pc de francophones». Welke redenering gaat daarachter schuil? Vraagt Di Rupo meer Lebensraum voor die negentig procent Franstaligen? In Vlaanderen wonen meer dan negentig procent Nederlandstaligen, en met eenzelfde redenering kan Vlaanderen dus net zo goed een uitbreiding van het Vlaamse Gewest vragen. Ik heb echter zo een vermoeden dat Elio di Rupo niet bang dient te zijn voor zulke Vlaamse tegeneis. Hij gaat in zijn discours echter wel voorbij aan een klein detail wat betreft de Brusselse realiteit, want is het werkelijk zo dat negentig procent van de inwoners er werkelijk Franstalig is? Iemand zou Elio di Rupo eens het telefoonnummer van Wouter Bos moeten geven vóór de gemeenteraadsverkiezingen van oktober, zodat hij niet voor al te grote verrassingen komt te staan. (En dan kan hij meteen ook zijn Nederlands nog eens wat oefenen.)

Over naar de volgende leugen van Di Rupo:
Aujourd'hui cette solidarité va du Nord vers le Sud, mais il faut tenir compte de l'histoire depuis 1831. La solidarité a été du Sud vers le Nord durant plus d'un siècle. Et de quelle manière.
Professor Juul Hannes heeft daarover een totaal andere mening, maar dat zal Elio di Rupo ongetwijfeld worst wezen. Verder haalt hij de talrijke investeringen van de laatste vijftig jaar als bewijs aan voor hoe goed België Vlaanderen wel behandeld heeft. De haven van Zeebrugge en de autowegen bijvoorbeeld. Dat weegt ongetwijfeld op tegen de witte olifant in Ronquières, die anderzijds zaken als de IJzeren Rijn natuurlijk totaal overbodig maakte. Bovendien slaagt Elio di Rupo erin de financieringswet, één van de vele middelen om Vlaanderen financieel te pluimen, totaal nadelig… voor Wallonië te noemen. Misschien omdat hij vindt dat Vlaanderen nóg meer zou moeten betalen?

Deze leugen wordt opgevolgd door een redenering die werkelijk om van te snoepen is:
Récemment, la Flandre a encore tenté de démontrer que les Wallons avaient des revenus bien moindres que les Flamands: quand on fait l'analyse, on se rend compte que dans certaines communes flamandes, les revenus sont plus bas que dans la moyenne des communes wallonnes.
Wat zegt die man nu eigenlijk? Niet dat het Vlaamse gemiddelde onder het Waalse gemiddelde ligt, maar dat er in Vlaanderen enkele gemeenten gevonden kunnen worden die onder het Waalse gemiddelde liggen. Eigenlijk bevestigt hij het Vlaamse verhaal, maar weet er een draai aan te geven zodat een onoplettende lezer met de indruk van het totaal omgekeerde zou kunnen achterblijven. Want de toestand zou pas echt dramatisch zijn indien er in Vlaanderen zelfs niet één gemeente zou gevonden kunnen worden die onder het Waalse gemiddelde ligt. In een normale toestand zou je immers kunnen verwachten dat ongeveer de helft van de Vlaamse gemeenten ook onder het Waalse gemiddelde zouden liggen, en omgekeerd.

Daarna wordt het interessant, en de stijl van Elio di Rupo is zeer subtiel. Waar hij in het begin van het interview Yves Leterme geen «gevaarlijke separatist» wil noemen omdat dat zijn stijl niet zou zijn, probeert hij op het einde wel een beeld van hem op te hangen als zou hij oneerlijk zijn en de Vlamingen voor de gek willen houden:
Peut-être […] tout simplement, il ne veut plus de la Belgique et du royaume.
«Misschien» dus. Elio di Rupo heeft niets gezegd, maar het toch maar lekker wél gezegd. En let op het woordje «royaume», want wat komt dat hier doen? Yves Leterme die in het geheim in een schuurtje achter zijn geitenstal al aan een guillotine aan het timmeren is wordt hier meesterlijk ontmaskerd. Wees er maar zeker van dat Elio di Rupo zijn woorden hier goed gewikt en gewogen heeft, want La Libre Belgique is zo ongeveer de meest koningsgezinde krant in België, en zo'n waarschuwing zal bij de lezers ongetwijfeld blijven hangen. Een Waals socialist als verdediger van het koningshuis, het is ooit anders geweest. Hoe dan ook heeft Elio di Rupo al zijn verklaring klaar waarvoor Yves Leterme aan die guillotine in het geheim moet werken:
Parce qu'il n'y a certainement pas de majorité en Flandre pour cela.
En daarmee zijn we bij een nieuwe leugen terechtgekomen, want De Stemmenkampioen kwam in december verleden jaar toch wel even tot een heel andere conclusie. Die «certainement» is dus meer een wensdroom van zijn zijde dan wat anders.

Tot slot pleit Elio di Rupo voor een Franstalige Eerste Minister:
Mais, plus largement, sur la durée, sur une période de 20, 30 ou 40, dans un pays où il y a 40 pc de francophones, je pense qu'il ne serait pas anormal que pendant 4/10es du temps, il y ait un Premier ministre francophone, de quel que parti que ce soit.
Elio di Rupo heeft daarbij, geïsoleerd bekeken, warempel nog gelijk ook, maar voortgaande op dezelfde redenering zou men ook kunnen stellen dat het aantal ministers in de federale regering de verhouding 60/40 zou moeten weerspiegelen, en dat die verhouding zich verder ook in de ministeries, op de ambassades, enz… zou moeten voortplanten. België is echter geen normaal land, en de verhouding 50/50 in de federale regering is gekoppeld aan de pariteit in Brussel.

Dat neemt niet weg dat Vlaanderen ondertussen al 27 jaar geplaagd zit met een reeks Nederlandstalige (geen Vlaamse dus) federale Eerste Ministers die men van veel zaken kan beschuldigen, maar niet dat ze ooit Vlaanderen voorgetrokken hebben wanneer het er werkelijk om ging. Of op gelijk welk ander ogenblik tijdens hun regering. Het zou daarom inderdaad goed zijn dat de volgende federale regering, als die er ooit komt, voorgezeten zal worden door een Waalse Eerste Minister. Het zou de ogen van de zestig procent Vlamingen in dit land ongetwijfeld eens en voor goed kunnen openen, en een snel einde aan België kunnen maken. Daarom steun ik de kandidatuur van Elio di Rupo voor die post, zeker in het licht van zijn reactie op de vraag ernaar door Francis van de Woestyne:
Je vous ai dit quels étaient mes objectifs: redresser la Wallonie, défendre les francophones et un succès pour ma formation politique.
La Wallonie en les francophones, en over België geen woord. Wie zal de werkelijke doodgraver van België zijn?
Read more...

Zweedse moslims willen eigen wetten (Hoegin)

Er leven ongeveer 470.000 moslims in Zweden, op een bevolking van 9 miljoen zielen. Een vertegenwoordiger van Sveriges muslimska förbund (SMuF), de grootste moslimvereniging in Zweden met zo'n 70.000 leden, eist nu in een brief aan alle partijen van de Rijksdag eigen wetten voor de moslims.

Later dit jaar zijn er verkiezingen in Zweden, en waarschijnlijk is het in het licht daarvan dat de brief van SMuF gezien moet worden. Zo eist de vertegenwoordiger onder meer dat echtscheidingen voortaan goedgekeurd zouden worden door een imam, dat imams in de gemeentelijke scholen moslimkinderen afzonderlijk taal- en godsdienstles zullen geven, en dat jongens en meisjes gescheiden zwemles krijgen.

De Zweedse Minister van Integratie en Gelijke Kansen Jens Orback reageerde alvast volledig afwijzend in een interview met het Zweedse persbureau TT. Volgens hem moeten alle Zweden gelijk voor de wet zijn, volgens em is dat iets waar men lang voor gestreden heeft en dat men nu niet zomaar kan en wil afschaffen. Dat moslims nu opnieuw een ongelijkheid op basis van geslacht willen invoeren, vindt hij dan ook totaal onaanvaardbaar.

Hoewel de meeste Zweedse partijen en politici in dezelfde zin als Jens Orback reageren, bevindt er zich tussen de kandidaten van de Centrumspartij (Centerpartiet, c) één uitzondering: Ebtisam Aldebe. Zij meent onder meer dat mannen meer zouden moeten erven dan vrouwen, conform de Koran. Voor wie niet helemaal thuis is in de Zweedse politiek: de Centrumspartij behoort tot de centrum-rechtse Alliantie voor Zweden, die hoopt in de herfst de regeringsmacht van de sociaal-democraten te kunnen overnemen.

Bij de liberale Volkspartij (Folkpartiet, fp), een andere van de vier partijen in de Alliantie voor Zweden, denken ze helemaal anders over de brief van SMuF, en gaan er zelfs stemmen op om de staatssteun die SMuF ontvangt op te heffen. De organisatie heeft de laatste jaren immers ongeveer 11 miljoen Zweedse kronen (ongeveer 1,2 miljoen euro) gekregen van de staat. Men kan zich inderdaad afvragen of het wel gepast is dat de Zweedse belastingbetaler een organisatie subsidieert die de Zweedse, en bij uitbreiding ook de Europese samenleving zo radicaal verwerpt. De facto willen zij immers een eigen staat oprichten met eigen wetten en structuren opdat zij zoveel mogelijk zouden kunnen ontsnappen aan de Zweedse wetgeving en nog zo min mogelijk met Zweden te maken zouden moeten hebben. Je kan je zelfs beginnen afvragen wat die moslims bezielt om überhaupt nog in een onland als Zweden te blijven wonen.
Read more...

Kaas met gaatjes (Hoegin)

(pdw) maakt in zijn column in De Standaard gratis reclame voor deze blog. In tegenstelling tot Paul Beliën kan ik het echter niet laten het gegeven paard even in de vuile bek te kijken. Want mooi is het allemaal niet.

Alhoewel. (pdw) heeft het niet onder markt op zijn eigen blog, want daar lijkt het wel het verzamelen geblazen voor «de fanatieke aanhang van het Vlaams Belang». De ene bezoeker na de andere merkt er immers op dat de moordenaars niet zomaar Polen waren, maar Poolse zigeuners. (pdw) fietste daar vrolijk aan voorbij niettegenstaande dat allang bekend was toen hij zijn artikel schreef, maar wie ben ik om te beweren dat hij dat deed omdat het nu eenmaal niet in zijn kraam paste? Hoe dan ook, als hij op zijn eigen blog zo te kakken gezet wordt (om het in zijn terminologie te zeggen), dan vraag ik me af of (pdw) wel weet dat hij de commentaarfunctie ook uit kan zetten. Nog een geluk dat die commentaren niet automatisch mee in De Standaard verschijnen, want dan zou er onder de lezers nogal wat afgekraaid worden van het lachen!

Eigenlijk is de eerste paragraaf van het stukje van (pdw) op zich al hilarisch. De man begrijpt maar niet hoe getuigen midden op het spitsuur in een overvol station in de verwarring na de moord het verschil niet kunnen maken tussen Polen en Noord-Afrikanen (terwijl hij dus nog niet het verschil kan maken tussen Polen en Poolse zigeuners terwijl hij rustig aan zijn schrijftafel zit, maar goed). En dat dus terwijl de gemiddelde Vlamingen dat blijkbaar wel kan wanneer een Pool of Noord-Afrikaan bij hem thuis een garagepoort komt installeren. Zou het kunnen dat de omstandigheden op zich al één en ander kunnen verklaren? Maar misschien mogen de handwerkers die bij (pdw) over de vloer komen alleen maar hard werken, en moeten ze voor de rest vooral hun bek houden, maar de meeste Vlamingen kunnen inderdaad zonder problemen het verschil maken tussen een Arabische en een Slavische taal. Verder lopen er bijzonder weinig Polen rond die Mohammed of Ali heten, en het aantal Marokkaanse Jerzy's en Andrzej's is ook op één hand te tellen. Hoe het dan verder komt dat Vlamingen minder problemen hebben met Polen die een garagepoort komen installeren dan met Noord-Afrikanen is echter een raadsel waar hij zelf misschien eens diep over zou moeten nadenken als hij nog eens een maandje of twee vrij heeft.

Verder zou ondergetekende dus in de «entourage» van Paul Beliën zitten als «enthousiaste medewerker van The Brussels Journal». Wel, ik beken schuld op het punt dat ik met plezier aan mijn blog schrijf. Maar of ik in de entourage van Paul Beliën zit weet ik niet. Letterlijk is het alvast niet het geval wegens een afstand van zo ongeveer duizend kilometer tussen ons, toch op een doordeweekse dag, zoals iedereen overigens zelf kan controleren. Het is waarschijnlijk één van de verzwegen redenen waarom hij mij niet van xenofobie (letterlijk: afkeer van alles wat vreemd is) durft te beschuldigen, want een xenofoob die al meer dan acht jaar in het buitenland woont, zo'n graat snijdt met de beste wil van de wereld geen hout. Ik heb verder nogal wat afgereisd in Polen, en kan kameraad (pdw) het Solidarność-museum in Gdańsk sterk aanbevelen. Wat ik daar in Polen allemaal deed? Mijn vriendin van toen bezoeken – een rasechte Poolse. Een Vlaamse xenofoob in Noorwegen, met een Poolse ex, je komt het niet alle dagen tegen…

Ach, mijn ontmaskering door (pdw) is niet iets waar ik 's nachts van wakker lig, maar ik wou toch even reageren omdat de man en zijn reactie zo typisch zijn voor de horde commentatoren waarvoor een paar anti-racistische hoogdagen aanbraken toen bekend werd dat de daders dan toch geen Noord-Afrikanen waren. Alleen zit ik met nog een paar gaten in mijn gruyère die (pdw) graag mag komen invullen.

Zo was er bijvoorbeeld die Poolse delegatie uit Krakau die de verre reis naar Brussel maakte om er bloemen te komen neerleggen voor de vermoorde Joe. Hoeveel Marokkaanse delegaties zijn bloemen komen neerleggen op de plaats waar Patrick Mombaerts door zijn Marokkaanse belagers tegen de grond geslagen werd? (pdw) mag mij altijd komen corrigeren, maar volgens mij moet de eerste delegatie uit Marokko nog vertrekken. Over het waarom wil ik het zelfs nog niet hebben.

En dan die provocerende of racistische uitlatingen die Joe tegenover zijn aanvallers niet gedaan zou hebben. Zijn die twee zigeunerjongens nu al ondervraagd of daar misschien toch niets van aan was, ook al lijkt één van de twee een Willy Claes te willen opvoeren? Ik neem aan dat het CGKR bij de onderzoeksrechters al aangedrongen heeft op een grondig onderzoek, kwestie van alle details daaromtrent naar boven te halen. Immers, die aantijgingen moeten toch ergens vandaan gekomen zijn, en waar rook is, zal ook wel vuur te vinden zijn. Om één of andere reden is «men» in dat vuurtje echter duidelijk niet meer geïnteresseerd.
Read more...

27 april 2006

Waar is de "sereniteit" opeens gebleven? (De andere kijk)

De vader van Joe Van Holsbeeck reageert op het nieuws dat de moordenaar van zijn zoon in Polen is opgepakt.

Van de geroemde "sereniteit" is nauwelijks nog sprake.

De reporter suggereert of de dader, correctie "vermoedelijke" dader, niet door de jeugdrechtbank in plaats van door assisen kan worden berecht, die hem een lichtere straf kan geven, maar de felle vader toont geen "begrip" voor de dader (maar wel voor diens ouders).
Read more...

Verzekeringsbanken: oplichting met voorbedachte rade?

Vandaag in De Tijd een artikel over vreemde praktijken met tak-23 "beleggingsverzekeringen". Blijkt niet alleen een handig instrument te zijn om vermogen vrij licht belast in onder te brengen, maar een goede bron van inkomen voor de verzekeringsbanken die er miljarden winst mee maken. (www.polis23.net)
Wat is nu het probleem? Veelal gaat het over eenvoudige mensen, al dan niet zelfstandigen, die door hun vertrouwensrelatie bij de bank aangezet worden hun beleggingen of spaarcenten om te zetten in een tak-23 beleggingsverzekering. Een soort levensverzekering waarbij de gegadigde in een keer het geld stort en de bankverzekeraar het gaat aanwenden om te beleggen in een fonds (obligaties of aandelen). Dat "aanzetten" betekent dikwijls dat de mensen niet weten wat ze tekenen. Een jaar later zijn ze soms de helft kwijt want die fameuse fondsen doen het ronduit slecht, bv. 40% verlies terwijl de markt aan het boomen is. De banken zelf maken recordwinsten. Waar is dat geld dan gebleven?
Er zouden een paar honderdduizend gedupeerden zijn en dikwijls zijn het pas de nakomelingen die het probleem op het spoor komen. De meeste mensen evenwel zijn simpele zielen die er op in gaan als aanvulling van hun karige (zelfstandigen) pensioen en leven nu aan de rand van de armoede omdat de helft verdwenen is. Freya-ke vraagt dan wel de banken een gedragscode op te stellen, maar geen aktie om de gedupeerden te helpen hn geld zelf terug te krijgen.
Als je dan denkt aan dingen zoals EBA, fiskale regularisatie, verkoop van oninbare belastingen, enz.. Allemaal operaties die vooral de banken ten goede komen en slechts ten dele de schatkist (er is veel meer geld terug gekeerd dan wit gemaakt), dan vraag je je soms toch af wat hioer echt achter zit.
Read more...

Afshin Ellian: Sociale Cohesie en Islamitisch Terrorisme (Law & Justice)

Afshin Ellian deed in zijn oratie van dinsdag 18 april aanbevelingen voor een slagvaardiger antiterrorismebeleid. De volledige tekst "Sociale cohesie en islamitisch terrorisme" van de rede uitgesproken door Prof. Dr. Mr. Afshin Ellian bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar in Sociale Cohesie, burgerschap en multiculturaliteit aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van Universiteit Leiden op 18 april 2006, staat hier (pdf). Zou die titel volgens de recente newspeak trouwens niet gewijzigd moeten worden in "Sociale cohesie en terroristen die de islam misbruiken" of iets dergelijks?
Read more...

26 april 2006

«Jongere» geen Pool maar Poolse zigeuner (Hoegin)

Nu gebleken is dat de moordenaars van Joe geen Noord-Afrikanen maar «katholieke Polen» zijn, is er van geen sereniteit geen sprake meer. Hysterie is plots dan toch toegelaten. Alleen… de daders zijn geen doorsnee «katholieke Polen», waarvan er een kleine 40 miljoen rondlopen, maar twee Poolse zigeuners. Daarvan lopen er maar 35.000 rond, en noch zij noch de gewone Pool in de straat willen over één gemeenschappelijke kam geschoren worden.

Dat laatste is natuurlijk wel iets dat niet helemaal te vatten is voor «weldenkenden». Het kan niet gemakkelijk zijn voor iemand die zelfs het verschil tussen een Vlaming en een Waal niet wil snappen –zijn beiden geen Belgen dan?– om de subtiliteit te vatten die besloten ligt in het begrip «Poolse zigeuner». Iemand die uit Polen komt, de Poolse nationaliteit heeft, en een Poolse naam heeft, die moet wel een Pool zijn. Iemand die er volgens vrijwel elke getuige Noord-Afrikaans uitziet mag echter niet als zodanig beschreven worden in een opsporingsbericht van de politie, want dan wordt een hele gemeenschap «gestigmatiseerd».

Neem het «opiniestuk» van Walter Zinzen. Hij heeft het over «brave blanke christenen, afkomstig uit het land van wijlen Paus Johannes-Paulus II», en klaagt de deontologische fouten aan die zo ongeveer iedereen heeft gemaakt. Mag ik aannemen dat hij zichzelf een flinke journalist vindt die nooit zo een grove fouten zou maken als die kut-journalisten? Ik zou toch twee detailletjes willen doen opmerken. Ten eerste rept hij met geen woord over het feit dat de daders zigeuners zouden zijn. En dat is van betekenis, omdat het meteen verklaart waarom zowat alle getuigen de daders kenmerkten als Noord-Afrikanen of van het Noord-Afrikaanse type. Meer zelfs, alle getuigen, behalve één, hadden het over Noord-Afrikanen of van het Noord-Afrikaanse type. Zijn klacht dat «nagelaten werd een regel uit de oude doos toe te passen: te checken, te checken en nog eens te checken» houdt dus helemaal geen steek. En ten tweede, precies door de daders in de pot van de brave blanke christenen te steken, begaat hij exact dezelfde fout die hij anderen verwijt. De daders hebben immers minder gemeen met Johannes Paulus II dan ik met Laurette Onkelinx. En in tegenstelling tot de krantenredacties, die zich baseerden op wazige foto's en de uitspraken van alle getuigen op één na, kan hij beter weten, en weet hij waarschijnlijk ook beter. Afgang voor Walter Zinzen dus, met excuses aan de 40 miljoen katholieke Polen graag.

Ook gevat door de hysterie is Christophe Callewaert, die op Indymedia.be goed doordraaft omdat welgeteld één getuige het wél over een blanke huid had. Meteen vindt hij dat het parket dat ook had moeten melden. Hij beseft waarschijnlijk niet dat hij zich hiermee op bijzonder glad ijs begeeft, want als hij dat werkelijk meent, zal het parket het in de toekomst ook moeten melden telkens minstens één van de getuigen zegt dat de daders van één of andere misdaad er wél Noord-Afrikaans uitzagen. Ook al zeggen alle andere getuigen dat het autochtonen of Chinezen waren. Of zullen we het toch maar houden bij de positieve discriminatie die de media nu al volop toepassen, en het codewoord «jongeren» blijven gebruiken?

Maar de grond van de zaak kan nog het best samengevat worden met een verwijzing naar de grap met die man die op het politiekantoor een diefstal komt aangeven, en zegt dat een Zwitser zijn Marokkaans horloge heeft gestolen. Hoe weet die agent dat het wel geen Zwitser zal geweest zijn? En waarom wordt die grap verteld? Omdat Vlamingen allemaal racisten zijn? Psychotherapeut Bob Vansant is ongetwijfeld goed geplaatst om daarop een antwoord te formuleren. Bart Sturtewagen formuleert het in ieder geval –misschien ongewild?– bijzonder raak: «We moeten er niet flauw over doen: het gemak waarmee we er allen van zijn uitgegaan dat de doders van Joe Van Holsbeeck Marokkanen […] waren, is gênant.» Inderdaad, maar gênant voor wie?

Anderzijds, te midden van alle hysterie is er toch nog plaats voor een beetje «sereniteit». Marius, één van de daders, zou de zoon van illegale immigranten zijn, die al sedert 2000 in België verblijven. Hij volgde de voorbije jaren een opleiding in verschillende beroepsscholen, en was een relatief goede leerling. Ondanks dat was hij al viermaal in aanraking met het gerecht gekomen.

Om te beginnen vind ik het merkwaardig dat illegalen blijkbaar meerdere malen in aanraking met het gerecht kunnen komen, zonder dat dat verdere gevolgen voor hen heeft. Controleert het gerecht dan niet of misdadigers met een buitenlandse nationaliteit wel wettelijk in het land verblijven? Of krijgen de illegalen alleen maar de bevel dat ze het land moeten verlaten, tot vier maal toe, maar wordt de uitvoering van dat bevel aan hun geweten overgelaten? Het betekent in ieder geval dat de redenering van Mark Eekhaut in De Standaard dat de ouders voor een zwaar dilemma zouden gestaan hebben indien ze wisten dat hun zoon de dader was («Want als ze hun zoon aangaven, werden ze betrapt en moesten ze allicht ook het land verlaten. »), in grote mate genuanceerd moet worden. Zij hadden immers reeds viermaal ondervonden dat er helemaal geen gevaar was. Of waren zij helemaal niet op de hoogte van de exploten van hun zoon?

Dat hij de voorbije jaren (in het meervoud) in België een opleiding volgde en een relatief goede leerling was, is trouwens belangrijker dan men misschien eerst zou denken. Enkele geleden weken vond in Antwerpen een betoging plaats van de Hop-actie onder het motto «Laat ons vrienden blijven», en wat was volgens hen één van de criteria om papieren te kunnen krijgen? «De regularisatie van wie niet (meer) in procedure is, maar duidelijk ingeburgerd is volgens een of meer van volgende criteria», waaronder «kinderen die hier twee jaar of meer naar school gaan». Met andere woorden, volgens de Hop-actie zouden de ouders van Marius geregulariseerd moeten worden. En waar was kardinaal Danneels, die zich met Pasen nog afvroeg «waar wij waren»? Hij moedigde hen aan, tegen het «koude» bestuur.
Read more...

Nieuwe begrotingstegenvaller in het land van Paars (Politiek Incorrect)

Begin dit jaar kondigde minister van Begroting Freya Van den Bossche (SP.A) - die tegenwoordig in bepaalde milieus als "Madame Mazout" door het leven gaat - trots aan dat de begroting van 2005 met een licht positief saldo ter waarde van 0,1% van het BBP werd afgesloten. Hiermee zette ze de jaarlijkse paarse traditie, die haar werd voorgedaan door haar 'begrotingsmentor' Vande Lanotte, gewoon voort.

Donkere wolken pakken nu echter samen boven Freya's weelderige kabinetskantoren. Eurostat maakt nu namelijk enkele bedenkingen bij de overname van de NMBS-schuld door de federale overheid ter waarde van 7,4 miljard euro. Die operatie werd op 1 januari 2005 uitgevoerd. Die schulden werden echter niet in de federale begroting zelf opgenomen, echter wel in een speciaal daarvoor opgericht 'Fonds voor de Spoorweginfrastructuur' (FSI), dat onder controle van de Belgische overheid kwam te staan. Om die operatie budgettair neutraal te houden, werden er voor eenzelfde bedrag aan activa (bezittingen van individu of bedrijf met economische waarde) in het FSI ondergebracht om de schulden te dekken. Doch, het merendeel van die activa - die dus door het FSI beheerd werden - bleek voornamelijk infrastructuur zoals gronden en installaties te betreffen die direct gelinkt zijn aan de Belgische spoorwegmaatschappij. Bijgevolg stelde het FSI deze activa ter beschikking van Infrabel, het bedrijfsorgaan van NMBS-holding dat zich bezighoudt met de spoorinfrastructuur. Voor het gebruik van die activa moest Infrabel 5 miljoen euro per jaar betalen, wat diende als tegenprestatie voor de overname van de NMBS-schulden door de overheid. Ten gevolge van een Europees besluit in 2005 werd moest dat bedrag echter drastisch opgetrokken worden tot 300 miljoen euro. Een bedrag dat Infrabel niet kon betalen aan het FSI, en bijgevolg dus verhaalde op de NMBS-holding. Maar ook de NMBS-holding zelf bleek niet capabel dat bedrag aan de staat - het FSI dus in het bijzonder - te betalen, met het gevolg dat de overheid de dotatie voor de NMBS met eenzelfde bedrag verhoogde. Op die manier was de vicieuze cirkel rond: Die 300 miljoen euro werd de hele tijd over en weer getennist tussen de NMBS en de overheid.

Eurostat heeft nu dus sterke bedenkingen bij deze manier van handelen. Volgens de instelling is de overname van de NMBS-schuld "à la belge" een inbreuk op de Europese ESR95-begrotingsregels. Conform de Europese begrotingswetgeving zou de overname van de NMBS-schuld beschouwd moeten worden als een kapitaaloverdracht, en bijgevolg ingeschreven moeten worden in de begroting. Terwijl we in januari nog enigszins konden schertsen met de 100 miljoen euro van Madame Mazout, is de situatie nu bittere ernst: Als de regering echt verplicht zou worden de NMBS-schulden in haar begroting op te nemen - dit kan wanneer de Europese Commissie bijvoorbeeld met een inbreukprocedure zou starten - dan zou dit tot resultaat geven dat de begroting van 2005 met een ernstig deficit van 2,4% van het BBP zou eindigen. Reken hierbij nog eens het feit dat de begrotingen van de afgelopen jaren reeds gestoeld zijn op huichelachtige "eenmalige maatregelen" zoals sale-and-lease-back-operaties, fiscale regularisatie, heffingen op beveks, accijnsverhogingen, de overname van de NMBS-pensioenfondsen, enz. ter waarde van totaal 0,5% v.h. BBP, en België komt zeer vervaarlijk dichtbij de 3%-norm die de Europese Unie conform de Maastrichtcriteria als maximum begrotingstekort kan toelaten.

In regeringskringen luidt het nu dat men zich "gepakt" voelt na de kritische uitlatingen van het Europees statistisch bureau Eurostat, en dat er nochtans een "informeel akkoord" zou hebben bestaan met de Europese instanties dat de overname van de NMBS-schuld werd goedgekeurd. Tijdens het stookoliesectorschandaal begin dit jaar hebben we reeds kunnen merken hoeveel waarde deze regering zélf hecht aan "informele akkoorden". Er wordt dus nu druk gespeculeerd hoe een eventueel begrotingsdrama vermeden kan worden. In regeringskringen luidt het devies nu de NMBS-schulden "retroactief te annuleren". Dit zou betekenen dat de schuld verplaatst wordt zonder de begroting te verzwaren. Het is echter onduidelijk hoe die operatie er concreet zal uitzien.

Niet alleen vanuit Europa, ook in eigen land krijgt deze regering toch wel enkele kritische bedenkingen geserveerd over haar weinig rigoureus budgettair handhavingsbeleid. Niets of niemand minder dan het Rekenhof - een grondwettelijke instelling - maakte recentelijk bedenkingen bij het veelvuldig gebruik van zogenaamde 'swaps'. Het woord 'swap' is afgeleid van het Engelse werkwoord 'to swap' wat 'verruilen' betekent. Een swap wordt dikwlijks gebruikt door twee partijen die elk een lening hebben afgesloten. Indien een der partijen zijn lening wenst te verlengen, maar angst heeft voor het financiële risico dat dit met zich meebrengt ten gevolge van de fluctuatie van de rente, dan kan hij een 'swap' in het leven roepen: Zijn uitstaande schulden worden dan verkocht aan een andere persoon of instelling, die een vaste rente betaalt aan de verkoper. De verkoper op zijn beurt is dan verplicht het bedrag van de variabele rente van zijn lening aan de koper te betalen. Op die manier wordt het financiële risico van de uitstaande lening gedekt.

De federale overheid maakt vooral gebruik van "duration swaps". Dit zijn swaps met een zeer lange looptijd, soms tot 30 jaar. Het Rekenhof laat zich enerzijds positief uit over die swaps, gezien zij tussen 2002 en 2004 237 miljoen euro hebben opgebracht. Toch is de vraag of de regering terzake niet overdrijft: In mei 2004 sloot ze nog een swap af ter waarde van maar liefst 3 miljard euro. Het financieel risico dat die operatie met zich meedraagt is dus gigantisch. En dan zijn er nog de zogenaamde "asset swaps", die echter de overheid veeleer verlies heeft opgeleverd: 487 miljoen euro in dezelfde periode 2002-2004. Maar wegens een uitzonderingsclausule in de Europese begrotingsregels moeten die constructies niet in de begroting ingeschreven worden. Dat dit verre van transparant is, staat als een paal boven water. Wie weet dat ook nu weer Europa roet in het begrotingseten komt strooien door ook die clausule te schrappen. Gelukkig zijn er nog zulke creatieve geesten als Freya Van den Bossche die hier wel een mouw aan kunnen passen. Als minister Van den Bossche ooit beloond wordt voor haar diensten aan het Belgische vaderland met een adellijke titel, dan verdient ze minstens een eretitel die haar persoon alle waardigheid aandoet. Wat dacht u bijvoorbeeld van barones Von Münchhausen?
Read more...

25 april 2006

«Jongere» wordt Pool (Hoegin)

De moordenaar van Joe blijkt dus een Pool te zijn, en geen Marokkaan. En plots is het geen probleem meer om de nationaliteit van de dader te vermelden, laat staan dat hij nog omschreven wordt als een «ontspoorde jongere».

In tegenstelling tot wat de getuigen verklaarden, is de dader dus niet van Noord-Afrikaanse oorsprong. Men kan het misschien merkwaardig vinden dat de getuigen het verschil niet kennen tussen een Pool en een Noord-Afrikaan, maar ik moet eerlijk zeggen dat ik persoonlijk een paar Polen ken die zonder probleem voor Noord-Afrikaan zouden kunnen doorgaan. Hen valt dus weinig te verwijten. Ook niemand van de Marokkaanse gemeenschap reageerde op de beelden met de opmerking dat de daders overduidelijk geen Marokkanen waren.

Erger is het met de totentrekkerij die ondertussen al in gang is gezet als reactie op de «valse» beschuldigingen aan het adres van de Marokkaanse gemeenschap. (Eén van de reacties op mijn eerdere artikels heeft het over Canossa.) Glenn Audenaert van de Brusselse GDA zegt het zo:
We vinden het zeer spijtig dat kort na de moord de Noord-Afrikaanse gemeenschap onmiddellijk werd beschuldigd, zeker nu gebleken is dat de daders niet uit die gemeenschap komen. Ik moet er wel op wijzen dat de federale politie nooit gezegd heeft dat het zeker ging om Noord-Afrikanen.
Om te beginnen zou het geen rol mogen spelen of de dader daadwerkelijk uit de Marokkaanse gemeenschap kwam of niet om de beschuldigingen aan hun adres spijtig te vinden, maar ik neem aan dat zijn formulering dus gewoon een beetje ongelukkig overkomt. Maar belangrijker is dat hij vandaag preciseert dat de federale politie nooit heeft gezegd dat het zeker ging om Noord-Afrikanen. Dit is toch iets te gemakkelijk van zijn kant, want de federale politie heeft nooit enige moeite gedaan om te ontkrachten dat de daders in die hoek gezocht moesten worden. Of om het anders te zeggen, wat dacht Glenn Audenaert zelf tot op het ogenblik dat bekend werd dat de daders Polen waren?

Nog erger is de verontschuldiging van de woordvoerder van het Brusselse parket Jos Colpin. Wanneer, zoals hij zelf zegt, zowat alle verklaringen het hadden over Noord-Afrikanen of daders van het Noord-Afrikaanse type, dan zou ik bij benadering niet weten waarom de politie dat in het signalement van de daders niet zou mogen vermelden, en zich daar achteraf voor zou moeten verontschuldigen. De daders zijn toevallig ook twee jongens, maar stel dat het twee meisjes waren geweest die er nogal jongensachtig uitzagen, zou hij dan ook zijn verontschuldigingen aan de mannelijke helft van de bevolking hebben aangeboden omdat zij weer te snel met de vinger gewezen werden? In die zin zijn de ministers Laurette Onkelinx en Patrick Dewael al goed aan de gang om de hele zaak politiek te recupereren:
Het is altijd fout een bepaalde gemeenschap te stigmatiseren en te vervallen in groepsdenken.
Van enige sereniteit is vandaag dus geen sprake meer, want hier wordt volop gas vooruit gegeven.

En daarmee komen we tot het fundamentele van de hele zaak, want hoewel ze misschien schijnbaar gelijk hebben, en ongetwijfeld de volgende dagen voluit gelijk zullen krijgen van al wie intellectueel meent te zijn in Vlaanderen, slaan zowel Glenn Audenaert, Jos Colpin, Laurette Onkelinx als Patrick Dewael de bal volledig mis. Hier werd namelijk geen gemeenschap gestigmatiseerd, net zoals ook de mannelijke helft van de bevolking niet gestigmatiseerd werd. Want het voorbeeld van hierboven is niet toevallig gekozen en zeker niet ironisch bedoeld. Er zou wel sprake van stigmatisatie geweest zijn indien het signalement was geweest dat twee Poolse meisjes in Brussel-Centraal een jongen hadden neergestoken omwille van een MP3-speler, en wel om de eenvoudige reden dat zoiets een opmerkelijk feit zou geweest zijn. Of beter gezegd, een nog opmerkelijker feit naast de feiten dat de moord gebeurde op een overvol perron van Brussel-Centraal in volle spitsuur. De reactie van Fouad Ahidar van SPIRIT, en ik denk dat we hem op dat vlak wel een onverdachte bron mogen noemen, toonde echter klaar en duidelijk aan dat alvast hij het signalement van de twee daders niet bepaald onwaarschijnlijk vond. Net zoals de imams. En de moord op de zestienjarige zwarte jongen in Molenbeek amper een paar maanden geleden, die Paul Beliën aanhaalt in The Brussels Journal, zegt ook genoeg, evenals de moord op Patrick Mombaerts. Er is dan ook geen reden om voor wat dan ook verontschuldigingen aan te bieden.
Read more...

24 april 2006

Klare taal (De andere kijk)

Gisteren op een blog, vandaag in de Tijd. Stefaan Huysentruyt aan het woord.

Jonge allochtonen

De stille mars ter nagedachtenis van Joe Van Holsbeeck is in alle sereniteit verlopen. Het werd een indrukwekkend eerbetoon aan de vermoorde jongeman en een massale steunbetuiging aan zijn ouders. Uit schrik beschuldigd te worden van politieke recuperatie, hielden de politieke partijen zich op de achtergrond. Het Vlaams Belang bleef zelfs helemaal weg. De ouders hadden de politici ook uitdrukkelijk gevraagd niet voorop te lopen. Politieke eisen hadden de betogers nauwelijks. Het was een mars tegen zinloos geweld, voor meer veiligheid en voor een constructieve dialoog met jeugdige delinquenten. Eisen die zo vaag geformuleerd zijn dat je er alle kanten mee uitkan. Die vaagheid heeft ervoor gezorgd dat de mars uit politiek vaarwater kon worden gehouden. Maar dat mag voor de politieke partijen geen alibi zijn om de beleidsvragen uit de weg te blijven gaan.

Joe Van Holsbeeck werd op klaarlichte dag in de lokettenzaal van het Brusselse Centraal Station neergestoken door twee jonge allochtonen. Dat is de harde, rauwe realiteit. Een realiteit die de zogenaamde democratische politieke partijen in naam van het politiek correcte denken iets te graag verdoezelen. Want ze is natuurlijk koren op de molen van die ene politiek incorrect denkende partij. Toch zal het Vlaams Belang aan aanhang blijven winnen zolang die realiteit ontkend wordt of geminimaliseerd. Om messenvechters af te schrikken, is meer nodig dan een verscherpte controle in de Brusselse treinstations.

Dat Joe Van Holsbeeck neergestoken werd door twee jonge allochtonen, betekent niet dat alle jonge allochtonen criminelen zijn, zoals het Vlaams Belang graag veralgemeent. Het wijst wel op het falen van zowel het integratiebeleid als het criminaliteitsbeleid. Gelukkig is ook voor de traditionele partijen de relatie tussen allochtonen en criminaliteit stilaan geen taboe meer. Dat die relatie een verhaal is van kansarmoede, is vandaag gemeengoed geworden. Dat die relatie ook voor een deel door culturele factoren wordt bepaald, is minder aanvaard. Maar zowel kansarmoede als culturele factoren wijzen op een gebrekkige integratie.

Het falen van het jeugdcriminaliteitsbeleid heeft dan weer te maken met het ontbreken van een specifiek jeugdsanctierecht. Voor de aanpak van jeugdige criminelen is er enkel de wet op de jeugdbescherming. Alle partijen zijn het erover eens dat die niet langer volstaat. Maar over wat in de plaats moet komen, wordt al jaren gebakkeleid, vooral omdat de bevoegdheid te paard zit tussen de gemeenschappen en het federale ministerie van Justitie. Dat maakt dat het wetsontwerp terzake nog steeds in behandeling is in het parlement. Mogelijk en hopelijk zal de moord op Joe Van Holsbeeck de parlementsleden tot spoed aanzetten. Zodat als straks de daders van de moord gevat worden, ze op basis van een heus jeugdsanctierecht berecht kunnen worden.
Read more...

23 april 2006

Waar zitten de moordenaars van Joe? (Hoegin)

Het wordt tijd om eens na te denken waarom het zo lang duurt eer de moordenaars van Joe gevat, en niet in het minst geïdentificeerd worden. De beelden van het tweetal zijn ondertussen al ruim verspreid in de media, en de zaak staat al dagenlang in het centrum van alle aandacht. Niemand die in België verblijft kan de foto's niet gezien hebben, en toch is er volgens de politie nog steeds geen «gouden tip» binnengekomen. Dat roept vragen op.

Ik kan me immers moeilijk voorstellen dat de familie van de twee niet zou weten dat het om hen gaat. Waar men misschien moeilijk kan verwachten dat iemand zijn eigen zoon of broer gaat aangeven bij de politie, wekt het misschien meer verbazing dat niemand van de buren hen al is gaan aangeven. Of iemand uit de vriendenkring. En hebben deze twee dan werkelijk geen vijanden die hen met graagte aan de galg zouden praten? Hoe dan ook hebben de imams hun nek uitgestoken door op te roepen de moordenaars aan te geven bij de politie, en tenzij dat alsnog in een tip zou resulteren, hebben zij gezichtsverlies geleden. Bij een gedeelte van de moslimbevolking lijkt het geloof niet dieper te zitten dan dat het als identificator gebruikt wordt om onderscheid te maken tussen wij en zij (en soms als excuus om de boel eens goed op stelten te zetten), en het moreel gezag van de imams neigt, wanneer puntje bij paaltje komt, naar nul.

Een andere vraag is waar de twee zich op dit ogenblik zouden bevinden. Een eerste mogelijkheid is dat ze in Marokko «in veiligheid» gebracht werden bij familie. Afhankelijk van de omstandigheden kan het zelfs zijn dat dat het beste is dat hen ooit kon overkomen, maar gerechtigheid kan men dat niet echt noemen. Ik neem trouwens aan dat de ambassade in Rabat ogen en oren open houdt voor het geval de twee ginder zouden opduiken. In dat geval zal het trouwens interessant zijn om te zien of Marokko bereid zal zijn de twee uit te leveren aan België, maar aangenomen mag worden dat koning Mohammed VI van Marokko het signaal van 80.000 betogers niet zal negeren. Doet hij dat wel, zou dat kunnen tellen als verkiezingsstunt voor het Vlaams Belang en het Front National.

De twee andere mogelijkheden zijn dat de twee zich in een ander buitenland bevinden, bij familie of vrienden, bijvoorbeeld Frankrijk, of dat zij nog altijd in België zitten. Misschien zitten zij onder een vorm van huisarrest, en zijn zij al meer dan een week niet meer op straat geweest. Of zijn zij zo driestig geweest zich wel op straat te begeven, en levert dat blijkbaar geen probleem op zolang zij zich in de vele no go-zones in het Brusselse houden. In ieder geval, als zij zich nog in België bevinden, dan beklaag ik nu reeds de agenten die hun leven zullen moeten riskeren om hen te gaan arresteren. Stel je voor dat er morgen een «gouden» tip binnenkomt, en een paar uur later staat heel Molenbeek in rep en roer omdat een paar heethoofden het niet konden verdragen dat er een politiewagen in hun straat opdook. Qua signaal zou het wel kunnen tellen.

En laten we hopen dat de twee niet zo slim zullen zijn het voorbeeld van Fehriye Erdal te volgen, en een lijnbus nemen om een arrestatie te ontlopen!

Maar over signalen gesproken, Guy Verhofstadt toonde vandaag in zijn verklaring naar aanleiding van de betoging kristalklaar aan dat hij elk gevoel met de realiteit totaal verloren heeft:
De mars is een belangrijk maatschappelijk signaal waar ik volledig achter sta. Niet alleen omdat deze moord niet kan gebanaliseerd worden. Geen enkel psychologische of sociologische reden kan ze verrechtvaardigen. Maar laten we vooral hopen dat dit signaal jongeren in de toekomst zal weerhouden om tot een dergelijke misdaad over te gaan.
Wat een onzin. Moeten we nu werkelijk denken dat vanaf morgen de criminaliteit in de hoofdstad gedecimeerd of meer zal worden omdat de «jongeren», nog zwaar onder de indruk van de betoging, geen MP3-spelers meer zullen stelen? Denkt de Eerste Minister trouwens dat het effect enkel beperkt zal blijven tot de diefstal van MP3-spelers, of zouden ook bezitters van GSM's vanaf nu weer met een gerust hart over straat kunnen lopen? En wat met de sjakkossentrekkerij? Misschien zal het ook gedaan zijn met de groepsverkrachtingen in Brussel? Hij zal het ongetwijfeld binnen enkele maanden al triomfantelijk kunnen aankondigen, rechtstreeks op TV vanuit het parlement, zoals hij dat nog al gedaan heeft. Of probeert hij gewoon de bevolking een subjectief veiligheidsgevoel aan te praten?

Nog iemand die met een reactie naar aanleiding van de betoging kwam, is Yves Leterme. Of hij even grote onzin als Guy Verhofstadt uitgekraamd heeft weet ik niet, en eerlijk gezegd ben ik zelfs niet zeker of hij eigenlijk wel iets gezegd heeft. Mij lijkt het nog meest van al dat hij vooral alles wil laten zoals het nu is:
Je mag ook geen wonderen verwachten. We gaan het beleid dat we hebben ingezet voortzetten en versterken.
Of we van hem überhaupt iets mogen verwachten is dus moeilijk te zeggen, buiten een herinnering aan het spreekwoord van het glas en de plas. Dat is in zijn geval trouwens niet de eerste keer, voor wie zich Brussel-Halle-Vilvoorde nog herinnert. Wonderen verwachten we trouwens al lang niet meer van hem.
Read more...

Ster-DJ stapt over van VRT naar Q-Music

(Dit artikel verscheen op VRTwatch.be, de nieuwe groepsblog waar burgers en belastingbetalers waken over de objectiviteit en de werking van hun openbare omroep)

Wim Oosterlinck, sterpresentator bij Studio Brussel, verlaat de VRT en gaat aan de slag bij de commerciële radio-omroep Q-Music. Op zich een faits-divers, maar niet zonder bredere relevantie. De overstap is een symptoom van het afkalvende marktaandeel van de VRT-radio en de opgang van de privé-zenders.

Begin dit jaar won het ochtendprogramma van Oosterlinck nog de prijs van de Radiokritiek van de Vlaamse Radio- en Televisiepers (u weet wel, die vereniging die de mediawebsites als een bedreiging beschouwt). Ook in Humo's jaarlijkse Pop-Poll kwam Oosterlincks programma als beste uit de bus.

Al decennia lang heeft de VRT een dominante positie op de radiomarkt. In maart 2003 hadden alle VRT-radionetten samen nog een marktaandeel van 85,1% op het vlak van luistercijfers. Van een de facto staatsmonopolie gesproken... Op radiovlak kan de VRT van twee walletjes tegelijk eten: reclame-inkomsten én overheidsfinanciering. De privé-zenders Q-Music en 4FM moesten het heel lang stellen met technisch minderwaardige frequenties. Pas in april 2004 kwam daar verandering in, onder impuls van de liberale mediaministers Dirk Van Mechelen en Marino Keulen. Sindsdien begint het marktaandeel van de VRT-radionetten af te kalven. Momenteel heeft de VRT-radio nog een marktaandeel van 66%. De spectaculaire daling van bijna 20% in 2 jaar tijd valt vooral op rekening te schrijven van privé-zender Q-Music. Dat dit station zonet een sterpresentator van de VRT kon afsnoepen, zal deze trend misschien nog kunnen versterken.

Al bij al blijft een marktaandeel van 66% voor een staatsomroep nog verschrikkelijk veel, en in mijn opinie is dat ongezond voor een vrij omroepbestel in een democratisch land.
Read more...

22 april 2006

Mohammed Achrak herinneren zij zich wel (Hoegin)

Na lang nadenken herinnert Fouad Ahidar (SPIRIT) zich Mohammed Achrak als slachtoffer van zinloos geweld. Hoewel de moord op Joe amper vergelijkbaar is met die op Mohammed Achrak.

Een eerste punt van verschil is dat Mohammed Achrak vermoord werd door één van zijn buren, met andere woorden: dader en slachtoffer kenden mekaar. Bovendien had die man een psychiatrisch verleden. Ten derde volgden op de moord van Achrak een aantal relletjes in Borgerhout – ik moet het eerste bericht over relletjes in Brussel naar aanleiding van de moord op Joe nog lezen. En in tegenstelling tot de moord op Joe engageerde het CGKR zich in Borgerhout wél en eiste dat haarfijn nagegaan zou worden of er geen racisme in het spel zou kunnen zijn. Uit de hoek van die instelling is het vandaag oorverdovend stil.

Het lijkt er meer en meer op dat de manifestatie van morgen in de richting van een betoging tegen het Vlaams Belang wordt gestuurd. Het aanhalen van de moord op Mohammed Achrak is in ieder geval een vorm van boerenbedrag dat die indruk versterkt. De leiding van het Vlaams Belang heeft er daarom ook goed aan gedaan te beslissen weg te blijven van de manifestatie. De partij is daar duidelijk ongewenst, en haar aanwezigheid zou inderdaad geweld kunnen uitlokken. Maar laten we ook niet al te naief zijn, want door de afwezigheid zal het later voor de partijleiding ook veel gemakkelijker zijn die manifestatie aan te klagen als gericht tegen het Vlaams Belang.

Ondertussen herinnert men zich dan toch Patrick Mombaerts bij De Standaard. Leest men deze blog in Groot-Bijgaarden? Allicht niet, maar misschien werd de druk te groot omdat hij net iets te vaak vermeld werd in de lezersbrieven van de laatste dagen. Vermoedelijk net zoals Glenn Wijnants, nog een slachtoffer van zinloos geweld, vermoord door een Wit-Rus. Misschien ook daarom dat men nu Mohammed Achrak tevoorschijn haalt, als tegengewicht.
Read more...

21 april 2006

Dure grond; overheidsgrond (Politiek Incorrect)

Er wordt wel eens spreekwoordelijk gezegd dat de Vlaming met "een baksteen in de maag zit", verwijzende naar zijn lust om een eigen nestje voor hem en diens kroost te kunnen bouwen. Dat spreekwoord klopt als een bus. In 2003 bijvoorbeeld werden in gans België niet minder dan 44.800 bouwvergunningen voor nieuwbouwwoningen (zowel huizen als appartementen) uitgereikt. Het jaar nadien waren dit er volgens de Confederatie Bouw zelfs 51.519.

Maar bouwen heeft zo ook haar prijs. En in een land waar bijna de helf van je brutoloon in de diepe catacomben van de fiscus belandt, is dat vanuit financieel oogpunt zeker geen sinecure. Tegenover 1994 zijn de prijzen van de bouwgronden in Vlaanderen met maar liefst 197 % gestegen. Vandaag de dag is de gemiddelde prijs van een stuk bouwgrond 94,3 euro per vierkante meter, en in sommige landelijke gebieden zijn er soms uitschieters tot 200 euro/m². Kortom: onbetaalbaar.

Daarom lanceerde de SP.A - nooit verlegen om een demagogisch voorstelletje meer of minder - midden januari dit jaar nog het idee om een heuse heffing op niet-bebouwde bouwgrond in te voeren, die dan ongeveer 1 euro per vierkante meter zou bedragen en per jaar verder zou oplopen. Dit om de speculanten - de verderfelijke kapitalisten - van bouwgronden aan te zetten hun gronden zo snel mogelijk te verkopen, om zo grondspeculatie tegen te gaan.

Gisteren beëindigde de Commissie Ruimtelijke Ordening van het Vlaams Parlement echter een reeks hoorzittingen omtrent de Vlaamse vastgoedmarkt. De Vlaamse regering had in februari reeds enkele positieve maatregelen inzake vrijstelling van successierechten doorgevoerd, iets wat zeker de prijs van de bouwgronden ietwat kan drukken. Maar na afloop van de commissievergadering gisteren wist Vlaams minister van Ruimtelijke Ordening Dirk Van Mechelen (VLD) echter te melden dat de overheid "niet zo veel" kan doen aan de hoge bouwgrondprijzen.

Hoezo, de overheid kan hier niet veel aan doen? Uit de notulen van de vergaderingen blijkt namelijk dat de overheid een verpletterende verantwoordelijkheid speelt inzake de problematiek van de hoge bouwgrondprijzen. Volgens het rapport der Vlaamse Regionale Indicatoren (Vrind) 2004-2005 zijn er nog 48.000 hectaren bouwgrond voorhanden in de woongebieden. Nog eens 28.271 hectaren woonuitbreidingsgebieden kunnen nog aangesneden worden. Die kunnen natuurlijk niet allemaal benut worden, gezien 6.367 hectare louter juridisch gezien niet bebouwd kunnen worden. En volgens het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RVS) is er in Vlaanderen een totale capaciteit van 227.500 hectare bouwgrond aanwezig.

Wat blijkt nu? Maar liefst 65 % van al die bouwgronden zijn niet in handen van de "speculanten" - het verderfelijke kapitaal waartegen de socialisten ten strijde wilen trekken - maar wel van de... overheid! Om precies te zijn: 41 % is in handen van gemeentelijke overheden, 10 % in die van huisvestingsmaatschappijen, 3 % van de federale overheid en ten slotte nog eens 2 % in handen van de Vlaamse overheid. Amper 26 % van Vlaanderens bouwgronden zijn in handen van de privé-sector (particulieren en vastgoedsector). Dat betekent dus dat niet de speculanten, maar wel de overheid de grote schuldige is van de almaar stijgende bouwgronden. Gezien haar veel te grote aandeel op de markt kunnen onmogelijk de spelregels van de vrije concurrentie uitgespeeld worden. De overheid dient dus haar toegeëigende bouwgronden onverwijld... euh... zo snel mogelijk terug te geven aan de vrije markt. Nadien pas zullen de vastgoedprijzen veeleer dalen door de onzichtbare hand van Adam Smith, danwel door het groot mombakkes van Vande Lanotte.

Minister Van Mechelen heeft dus wel in zekere zin gelijk dat de overheid hier niets aan kan doen, gezien hij waarschijnlijk de Vlaamse overheid bedoelde. Het zijn echter in eerste instantie de lokale overheden die dringend moeten stoppen met hun 21ste eeuwse mercantilistische bouwgrondpolitiek. Maar dan rijst natuurlijk ook de vraag welke gronden verkocht moeten worden, gezien de Vlaamse gemeenten administratief zeer "performant" georganiseerd zijn. Van Mechelen, die zelf woonachtig is in het Antwerpse Kapellen, had inzage in een inventaris die het gemeentebestuur aldaar liet opmaken van haar patrimonium. De minister getuigt: "Het was ontluisterend om te ontdekken wat we allemaal bezaten. Heel wat gemeenten en overheidsdiensten dragen een verpletterende verantwoordelijkheid voor de dure bouwgronden."

Dat de heren en dames schepen- en burgemeesterkandidate(n/s) naar aanleiding van 8 oktober aanstaande de wijze woorden van deze wijze minister maar goed in hun oren knopen.
Read more...

One big déjà-vu, all over again (De andere kijk)

De moordenaars van Joe van Holsbeeck zijn na 9 dagen nog niet opgepakt ondanks de videobeelden (tot twee keer toe!) die verspreid werden. Daarop zijn twee “jongeren” te zien. Het gezicht van de daders is misschien niet zo goed herkenbaar, maar dat hoeft niet: hun kledij en manier van bewegen kunnen ook veel verraden: wie de video’s gezien heeft, zou de twee silhouetten daaraan al kunnen herkennen.

Maar misschien komen die jongeren wel uit het buitenland? Lijkt me onwaarschijnlijk: waarom in Brussel een overval plegen, als er in Lille of Parijs evengoed gelegenheid is? Bovendien zijn de daders niet meteen de eerste trein richting Frankrijk opgestapt, maar liepen ze het Centraal Station uit zoals de beelden van vandaag lieten zien.

In de veronderstelling dat de daders uit België komen, roept het feit dat de daders nog niet opgepakt zijn, ernstige vragen op. De video’s zijn overal op televisie te zien geweest, de kranten staan er vol van, op het internet zijn de beelden ook te zien. Het kan bijna niet anders of iemand heeft de beelden gezien en de daders herkend en … niet aangegeven. De eerste beelden zijn ondertussen 2 dagen oud. Mocht iemand ze toch aangegeven hebben, dan zou je toch vermoeden dat die persoon de politie naar hen zou geleid hebben of dat er, in het geval ze zouden ondergedoken of gevlucht zijn, een veel gedetailleerder signalement zou zijn vrijgegeven. De imam van de centrale moskee van Brussel mag dan wel – in het Arabisch – de gelovigen vermanen om hun “verantwoordelijkheid tegenover God” op te nemen, maar tot dusver hebben die bezweringen nog geen resultaat gehad. Dat is op zich zorgelijk. Een andere mogelijkheid is evenwel dat de allochtonen, opgesloten in hun eigen wereld, geen Belgische media hebben gezien en dat de moord op Joe van Holsbeeck aan hen is voorbijgegaan. Weinig waarschijnlijk als je denkt aan de preek van de imam of aan de allochtonen die in het Centraal Station even halt hielden of op de “gebedsdienst” van gisteren aanwezig waren. Maar wat met de vaders en moeders die hier 30 jaar geleden aankwamen en nauwelijks Nederlands of Frans spreken en elke avond met de satelliet op het oude thuisfront inschakelen? Ook problematisch, dus wat er ook van zij, er lijkt iets aan de hand met de burgerzin of de integratie van bepaalde personen in dit land.

Ik vraag me af of dergelijke gedachten ook door de hoofden spoken van de mensen die naar het Centraal Station of de gebedsdienst waren gekomen of die komende zondag in de mars zullen meelopen, waarvoor de usual suspects hebben gemobiliseerd. Het moet een stille mars worden tegen zinloos geweld. Allemaal goed en wel, maar een dergelijke mars dreigt net zinloos te worden als er niet gesproken wordt over oorzaken van en oplossingen voor gebeurtenissen zoals de moord op Joe Van Holsbeeck.

Wel, er wordt gesproken, maar een debat kan je het niet noemen. De klassieke verklaringen passeren de revue, zoals “de ontspoorde jongeren” en “de onverschilligheid van de omstanders”, m.a.w. het is de schuld van de maatschappij. “Natuurlijk zijn ook de daders schuldig, maar laat ons toch ook eens in eigen boezem kijken”. Wie zoals Jean-Marie Dedecker deze slachtoffercultuur wil aanklagen, wordt verweten dat hij “de sereniteit verbreekt” en wordt met pek en veren overladen. Op de interessante piste van omgekeerd racisme, uit onverdachte hoek gelanceerd door Spirit-parlementslid Fouad Ahidar, wordt niet dieper ingegaan. Er moet een dialoog komen met “jonge” delinquenten, maar wie durft beweren dat het “weeral Noord-Afrikanen” zijn (remember Patrick Mombaerts), toont zogezegd “geen respect” voor de nagedachtenis van de overledene. Wie zegt: “geef ons wapens”, moet er hier geen Texas van willen maken.

Op deze manier worden de harde vragen ontweken om de droom van een samenleving met islamieten/Arabieren waar alles altijd peis en vree is, levendig te houden. Waarom hebben blanke skinheads Molenbeek of Borgerhout niet op stelten gezet, terwijl de ‘racistische’ moord op Mohammed Achrak en de Deense cartoons wel op vernielingen in Antwerpen uitdraaiden. Omdat ‘zij’ wel durven en ‘wij’ bang zijn? Omdat ‘zij’ er mee weg komen en ‘wij’ niet? Omdat ‘wij’ beschaving kennen en ‘zij’ niet?

Pertinente vragen, me dunkt, waar echter enkel “rechtse zakken” zich mee lijken bezig te houden. Maar zij moeten gesteld worden, mogen worden zonder het risico te lopen een proces wegens racisme aan je broek te krijgen of in de hoek van nazi’s en ander tuig te worden gezet. Anders is er geen vrije, democratische samenleving meer. Anders wordt het debat gesmoord en zoeken mensen met een verboden mening een andere uitlaatklep op, zoals een stem op het Vlaams Belang. De moord op Joe Van Holsbeeck doet niet meteen beterschap vermoeden. De consternatie zal weer groot zijn als het Vlaams Belang er opnieuw op vooruitgaat. En opnieuw zullen de zelf-verklaarde democraten het niet gesnapt hebben. One big déjà-vu, all over again.
Read more...

Wie herinnert zich Patrick Mombaerts? (Hoegin)

De kwaliteitsanalyses van de moord op Joe in De Standaard vallen bijna niet meer te tellen. Als referentiepunt gebruiken daarbij zowel Guy Tegenbos, Filip Verhoest als Bart Dobbelaere de moord op Meindert Tjoelker. Maar waarom een voorbeeld in het buitenland zoeken, als er al een uitstekend voorbeeld bestaat in eigen land?

Joe van Holsbeeck werd een week geleden vermoord in Brussel-Centraal omdat hij zijn MP3-speler niet snel genoeg afstond aan twee allochtonen. Meindert Tjoelker verloor op 13 september 2003 het leven in Leeuwarden na een vechtpartij. Patrick Mombaerts stierf op 28 november 1998 na een overval door enkele minderjarige allochtonen aan het station van Schaarbeek toen hij op weg was naar een geldautomaat om geld af te halen. De moord op Tjoelker werd ondertussen al drie keer aangehaald in De Standaard, maar over Patrick Mombaerts werd nog met geen moord gerept. Toeval?

Feit is dat Schaarbeek een pak dichter bij Brussel-Centraal ligt dan Leeuwarden. Patrick Mombaerts werd overvallen door allochtonen; de moordenaars van Joe zien er in ieder geval uit als allochtonen. De moordenaar van Patrick Mombaerts was 13 jaar op het tijdsstip van de misdaad, maar of de moordenaars van Joe minderjarig zijn moet nog afgewacht worden. In tegenstelling tot Meindert Tjoelker, die zelf contact opnam met zijn moordenaars om hen tot de orde te roepen omwille van hun baldadig gedrag, werden Joe en Patrick overvallen. En Meindert Tjoelker was stevig onder de invloed van alcohol, net zoals zijn moordenaars. De parallellen tussen de moord op Joe en die op Patrick Mombaerts zijn dus groter dan die tussen Joe en Meindert Tjoelker. Waarom zwijgt men dan in alle talen over Mombaerts?

Misschien moet het antwoord gezocht worden in twee simpele feiten waaraan het Vlaamse krantenpubliek in deze dagen niet herinnerd mag worden (onder het motto, nogmaals: pappen en nathouden). Ten eerste, de parallel dat ook de daders van Patrick Mombaerts wat men noemt «jongeren» waren. Waarschijnlijk is dat op zich al genoeg opdat geen enkele journalist zich geroepen voelt de moord op Patrick Mombaerts uit het archief op te vissen. Maar bovendien is er de «straf» die de moordenaars van Patrick Mombaerts opgelegd kregen: 120 uren gemeenschapsdienst, en een boete van 145.000 euro voor de ouders. Die boete kwam er overigens pas in hoger beroep, want de jeugdrechter was eerst van mening dat de ouders hun zoon goed hadden opgevoed en dus niet aansprakelijk konden gesteld worden. De bendeleider kwam er vanaf met een berisping, en eveneens een boete van 145.000 euro voor de ouders. (Overigens liet de dader later nog van zich horen.)

De ouders van Joe van Holsbeeck kunnen zich dus maar beter voorbereiden op een niet al te zware straf voor de moordenaars van hun zoon. En dat de jeugdrechter misschien zelfs vindt dat de ouders van de moordenaar van hun zoon niets te verwijten valt. Of moet de familie van Patrick Mombaerts er zich op voorbereiden dat het leven van een 17-jarige met een MP3-speler vermoord in de paasvakantie beduidend meer waard is dan dat van een 31-jarige electricien in een donkere novembernacht? Het zal hoe dan ook je zoon maar wezen.

En het laatste waar de kwaliteitspers vandaag de Vlamingen aan wil doen herinneren is wel dat de vorige keer dat allochtonen veroordeeld werden voor een «zinloze» moord op een Vlaming, de daders er bijzonder goedkoop vanaf kwamen. Zoals Bart Dobbelaere zelf schrijft: «Deze moord is akelig dichtbij.» Daarom ook dat het beter is voortdurend te verwijzen en parallellen te trekken naar een moord die wat verderaf ligt (welke Vlaming is al in Leeuwarden geweest?), dan naar een andere moord die even akelig dichtbij is. Ja, waarvan de dader hoogstwaarschijnlijk zelfs vandaag deze dag vrij rondloopt in Brussel. Want het is zaak dat we bij deze zoveelste moord vooral sereen blijven.
Read more...

20 april 2006

V for Vendetta : de film en de reacties

In de bioscoop loopt sinds een paar weken de film “V for Vendetta”. Deze film van James McTeigue, gebaseerd op een scenario van de gebroeders Wachowski (de bedenkers van de fenomenaal succesrijke Matrix-trilogie), vertelt het verhaal van de gemaskerde strijder “V” tegen een fascistisch regime dat in een toekomstig Engeland de macht heeft gegrepen na een internationale crisis. De Wachowski’s hebben zelf inspiratie gezocht in de gelijknamige reeks stripverhalen van Alan Moore en David Lloyd. Die verhalen verschenen tussen 1982 en 1985 in het tijdschrift “Warrior”.

Moore en Lloyd hadden geen deel aan de verfilming. Om allerlei redenen hadden ze zich van het project gedistantieerd. De film wijkt op een aantal punten overigens af van het originele verhaal. De strip baadt in een veel donkerder sfeer, brengt een boodschap die niet zozeer libertarisch als wel anarchistisch is en verschilt ook inhoudelijk van het filmscenario. De strip speelt zich af na een nucleaire oorlog waar Engeland buiten bleef, de aanslag op het parlement heeft in de Moore-Lloydversie plaats in het begin van het verhaal terwijl hij in de film de apotheose vormt. Ook een aantal personages wordt anders ingevuld. Wie meer informatie wil over de stripreeks, kan op Wikipedia terecht.

Deze bijdrage gaat dus niet over de stripreeks, maar wel over de film die – zoals U hierna zal lezen – op zeer uiteenlopende wijze is onthaald. Het debat wordt ook in Vlaanderen gevoerd. Een aan "V" gewijd artikel dat op 30 maart op de Nova Civitas-site verscheen kreeg een reactie volgens welke een “kritischer kijk” op de film zou te vinden zijn op http://www.brusselsjournal.com/node/958. Het is naar aanleiding van die zogezegd “kritischer kijk” dat ik het besluit genomen heb om dit artikel te schrijven. Voor wie eraan zou twijfelen : ik ben een minarchistische libertariër, mijn analyse van de film moet dus ook in dit perspectief worden begrepen. Hoe men tegen kunst wil aankijken berust natuurlijk op een persoonlijke smaak. En dat films als “V for Vendetta” op meerdere wijzen kunnen worden gesmaakt staat vast.

Het vervolg van deze bijdrage valt uiteen in drie delen : eerst vertel ik het verhaal van de film, vervolgens zeg ik iets over de reacties die hij uitlokte en ik sluit af met een persoonlijke appreciatie. Het staat de lezer vrij mijn mening al of niet te delen. Die Gedanken sind frei !

I. Synopsis

De proloog vertelt het verhaal van Guy Fawkes en zijn mislukte poging om op 5 november 1605 het Britse parlementsgebouw op te blazen. Snel daarna wordt overgeschakeld naar het Londen van ergens na 2020. Uit een televisietoespraak van regeringswoordvoerder Lewis Prothero (Roger Allam) leren we dat Engeland wordt geregeerd door een religieus geïnspireerde, fascistische partij die zich “Norsefire” noemt. De NAVO bestaat kennelijk niet meer, over de rest van Europa wordt niets verteld en de Verenigde Staten gaan gebukt onder de gevolgen van de “war on terror” die ze zelf ontketenden.

Evey Hammond (Natalie Portman), een jonge vrouw die de avondklok overtreedt, wordt op straat staande gehouden door leden van de geheime politie bekend als “aanwijzers” (“fingermen”). Zij staan op het punt haar te verkrachten als een in het zwart geklede man, verscholen achter een stalen Guy Fawkes-masker en gewapend met meerdere dolken, tussenbeide komt. Minstens één aanwijzer komt daarbij om het leven, de anderen worden zwaar gewond. De gemaskerde stelt zichzelf aan Evey voor als “V” (Hugo Weaving) en nodigt haar uit hem over de Londense daken te volgen voor wat hij een “concert” noemt. Als de klok middernacht slaat op vijf november weerklinkt inderdaad Tchaikovsky’s “Ouverture 1812” door de luidsprekers waarlangs de overheid gewoonlijk propagandaboodschappen verspreidt. De verbaasde Londenaars komen buiten. Gelijktijdig met de climax van de symfonie rijt een ontzaglijke explosie de Old Bailey, het Londense gerechtsgebouw aan stukken, haast onmiddellijk gevolgd door een gigantisch vuurwerk. V verklaart aan de verschrikte Evey dat hij dit anachronistisch symbool van gerechtigheid wilde vernietigen omdat onrecht in het hedendaagse Engeland de regel geworden is.

Het Norsefire-regime geleid door Hoogkanselier Sutler (John Hurt) poogt de vernietiging van de Old Bailey op te voeren als een door het regime geplande daad, omdat het gerechtsgebouw vervallen zou zijn geweest. De politie, onder leiding van hoofdinspecteur Finch (Stephen Rea), wordt belast met een onderzoek naar de aanslag en met het vinden van Evey die op bewakingscamera’s is herkend in het gezelschap van V.

Dezelfde dag nog neemt V onder dreiging van een bomexplosie controle van de staatstelevisie. Hij dwingt het personeel een vooraf opgenomen boodschap uit te zenden waarin hij de aanslag op de Old Bailey opeist, de bevolking aanspoort zich te bezinnen over de aard en de misdaden van hun regering – die alleen aan de macht kan blijven omdat de mensen daar zelf mee instemmen – en de Londenaars uitnodigt zich over één jaar bij hem te voegen, wanneer hij het Parlementsgebouw zal vernietigen. Evey Hammond, die als lagere beambte aan de staatstelevisie verbonden is, is ondertussen door hoofdinspecteur Finch opgespoord en de politie arriveert in het televisiegebouw om haar te arresteren. Tot hun verrassing worden zij geconfronteerd met V die op spectaculaire wijze uit de studio weet te ontsnappen. Alvorens het gebouw te verlaten wordt hij gestopt door inspecteur Dominick (Rupert Graves). Evey, die erin geslaagd is aan arrestatie te ontnappen, valt Dominick aan met een busje pepperspray maar wordt door hem buiten westen geslagen. Dominick wordt op zijn beurt neergemept door V, die de bewusteloze Evey meeneemt.

Evey ontwaakt in V’s ondergrondse schuilplaats, door V zelf de Schaduwgalerij genoemd. Daar heeft V een fabelachtige schat aan kunstwerken en boeken samengebracht die hij uit handen van de niets ontziende censuur heeft weten te redden. Hij zegt dat zij het eerstkomende jaar bij hem zal moeten blijven, omdat hij niet kan riskeren dat zij zou worden gearresteerd en zijn schuilplaats verklapt. Zelfs met de beperkte informatie waarover zij beschikt zou ze voor hem een gevaar kunnen betekenen.

V vermoordt kort daarop Lewis Prothero, de Norsefire-woordvoerder. Op het lijk laat hij een roos achter. Finch en Dominick proberen V’s identiteit te ontdekken door na te gaan welke zijn band is met het slachtoffer. Vrij spoedig vermoedt Finch dat er meer aan de hand is : alle slachtoffers van V – Prothero was kennelijk geen alleenstaand geval – waren op een of andere manier verbonden aan een inmiddels vernield penitentiair centrum, de gevangenis van Larkhill. In de regeringsarchieven blijkt nochtans geen enkel stuk over Larkhill beschikbaar en geen enkele regeringsfunctionaris lijkt scheutig met informatie. Een ingeving brengt Finch ertoe zich tot de belastingadministratie te wenden waar men een oud dossier over de financiën van Larkhill terugvindt. Het blijkt dat Prothero eertijds commandant was van Larkhill, en dat verschillende stafleden van de gevangenis in de voorbije jaren omgekomen zijn.

Evey heeft ondertussen enige tijd bij V doorgebracht en verschillende dingen over hem geleerd. Zij verneemt onder andere dat hij al verschillende aanslagen heeft gepleegd op konvooien met luxe-goederen voor hoge partijfunctionarissen, dat zijn lievelingsfilm “The count of Monte Christo” is (met Robert Donat als Edmond Dantès) en dat hij zwaar verminkt geraakte bij een brand (een van de redenen waarom hij een masker draagt). Zij vertrouwt hem op haar beurt toe dat haar broertje jaren geleden omkwam als gevolg van een terroristische aanslag met biologische wapens, kort voor de machtsovername door Norsefire, en dat haar ouders politieke activisten waren die door het nieuwe regime werden vermoord. Ze heeft zoveel verloren dat ze nu schrik heeft om nog iets te doen en is bang voor V, die volgens haar alles zal opofferen aan zijn wraakneming op het regime (zoals Dantès zijn wraak op de mensen die hem verraadden belangrijker vond dan zijn liefde voor Mercédes). Wanneer zij er nochtans in toestemt hem te helpen bij een van zijn operaties, is dat in de hoop te kunnen ontsnappen. Vermomd als een tienermeisje verkrijgt zij toegang tot bisschop Lilliman (John Standing), indertijd een partijfunctionaris die belast was met het toezicht op de “morele betrouwbaarheid” van het personeel in Larkhill. De bisschop die haar verhaal niet gelooft wil haar verkrachten maar wordt gedood door V. De politie vindt Lilliman’s lijk terug, opnieuw met een roos op de borst. Evey slaagt er ondertussen in te ontkomen en zoekt haar heil bij Gordon Deitrich (Stephen Fry), de presentator van een satirisch programma en de man naar wie ze op weg was aan het begin van de film. Deitrich stelt haar gerust en toont hem zijn clandestiene kunstcollectie. Ze verneemt dat hij homosexueel is, maar dat hij ook beroerd wordt door de schoonheid van de koranverzen (zijn kostbaarste bezit is een veertiende-eeuwse Koran). Vooral dit laatste is voor hem levensgevaarlijk aangezien de Islam in Engeland als staatsvijandige religie wordt beschouwd en verboden is.

Finch’ onderzoek vordert langzaam. Hij verneemt tot zijn ongenoegen dat hij zelf in de gaten wordt gehouden door Peter Creedy (Tim Pigott-Smith), de tweede man van het regime en het hoofd van de aanwijzers die hem verdenkt op grond van zijn Ierse afkomst. Creedy maant hem aan het onderzoek naar Larkhill te laten rusten, maar Finch is niet voornemens aan dit bevel gevolg te geven omdat hij een verband met de zaak V en de voorbije moorden vermoedt. Aan dr. Delia Surridge (Sinead Cusack), de pathologe die het stoffelijk overschot van Lilliman onderzoekt vertelt Finch dat de moordenaar bij elk van zijn slachtoffers een roos achterlaat. Aangezien dr. Surridge haar loopbaan begon als botaniste, vraagt hij haar ernaar te kijken omdat hij de variëteit niet kent. Dr. Surridge herkent de roos verschrikt als een Scarlet Carson, een variëteit die verdwenen zou zijn. ’s Nachts wordt ze door V uit haar slaap gewekt : hij komt haar ter verantwoording roepen voor de medische experimenten die zij in Larkhill op hem uitvoerde. Blijkbaar heeft het zien van de roos haar doen begrijpen dat V een overlevende was van Larkhill en weet ze welk lot hij haar heeft voorbehouden. Nochtans verwelkomt ze zijn bezoek als een verlossing. Ze verontschuldigt zich bij hem en ontvangt een roos alvorens te bezwijken aan het gif dat hij haar tijdens haar slaap toediende. Ondertussen heeft Finch ontdekt dat de laatst overlevende officier van Larkhill in feite dr. Surridge is, die vroeger onder een andere naam door het leven ging maar daarvan afstand nam uit wroeging voor wat Norsefire achteraf met het resultaat van haar medische experimenten deed. Hij haast zich naar Surridge’s huis, maar is te laat om haar te redden. Op het nachtkastje naast haar treft hij haar dagboek aan. Kennelijk wist zij dat haar einde naderde en wilde zij dat iemand de volledige waarheid over Larkhill zou vernemen.

Finch leest het dagboek en vermeldt het in zijn verslag aan Hoogkanselier Sutler. Die beveelt hem het geschrift te vernietigen (het zou een vervalsing zijn) en de inhoud ervan te vergeten. Finch vernietigt inderdaad het dagboek maar bewaart een copie ervan. Het boek verhaalt immers over de medische experimenten die werden uitgevoerd op de Larkhill-gedetineerden (zwarten, homosexuelen, lesbiennes, moslims of intellectuelen die kritisch stonden tegenover Norsefire), met het oog op de ontwikkeling van biologische wapens. Haast alle gevangenen stierven, maar op één van hen (de gevangene van cel 5, in Romeinse cijfers aangeduid als “V”) hadden de toegediende substanties een omgekeerd effect : hij ontwikkelde een ongelooflijke kracht en behendigheid. Op een of andere manier slaagde de gevangene erin te ontsnappen en de instelling in de as te leggen waarbij hij echter zelf zwaar werd verbrand. De hoofdinspecteur deelt zijn bevindingen met Dominick en samen besluiten ze het onderzoek naar de gebeurtenissen in Larkhill voort te zetten.

Deitrich presenteert een erg geriskeerde show waarin zowel het “officiële” V-plot als de Hoogkanselier zwaar op de korrel worden genomen. Hij hoopt erop dat zijn populariteit (geen programma heeft hogere kijkcijfers dan het zijne) hem zal beschermen, maar ’s nachts wordt hij in zijn huis mishandeld en opgepakt door de aanwijzers onder persoonlijke leiding van Creedy (later zal blijken dat hij is terechtgesteld wegens het bezit van een Koran). Evey poogt te ontsnappen maar een geüniformeerde man betrapt en verdooft haar als zij het gebouw wil verlaten.

Als zij in de gevangenis bijkomt wordt zij door een haar vanuit het duister toesprekende aanwijzer aangemaand informatie te verschaffen over V, bij gebreke waarvan ze zal worden geëxecuteerd. Ze wordt opgesloten, haar hoofd wordt kaalgeschoren, en ze wordt gefolterd. Ze weigert nochtans informatie te verschaffen. Ze put kracht uit een brief die ze in haar celmuur vindt. Het is de op toiletpapier geschreven autobiografie van Valerie (Natasha Wightman), een jonge actrice die opgesloten en geëxecuteerd werd omdat ze lesbisch was. Als Evey voor haar executie nog een laatste kans krijgt om mee te werken, vertelt ze haar steeds onzichtbaar gebleven ondervrager dat ze nog liever sterft. Tot haar verbazing antwoordt de aanwijzer dat, aangezien ze nu van alle vrees bevrijd is, ook vrij is om te vertrekken. Een verbaasde Evey verlaat haar cel met Valerie’s brief in haar hand en mondt uit… in de Schaduwgalerij, die aangrenst op het gevangenisdecor dat V had gefabriceerd na haar arrestatie andermaal te hebben voorkomen ten tijde van de inval bij Deitrich. Door het in scène zetten van ondervragingen en folteringen wilde hij Evey zijn motieven doen begrijpen en haar angst voor het regime doen overwinnen. Valerie, zo zegt hij, was het enige in de ganse enscènering dat niet verzonnen was. Hij toont Evey een aan Valerie gewijd schrijn, waar de affiche van haar bekendste film is omringd met Scarlet Carsons. Zij was inderdaad een vermaarde actrice (uit een vermelding op één van de affiches leren we dat haar familienaam Page was) die bekend stond om haar liefde voor dat soort rozen. Ze werd omwille van haar andere seksuele geaardheid opgepakt en was samen met V een van de “proefkonijnen” in Larkhill waar ze als gevolg van de medische experimenten bezweek. De brief die V in Evey’s cel verstopte had hijzelf in de muur van zijn cel in Larkhill aangetroffen en was het enige dat hij uit de brand had kunnen redden.

Evey verwijt V een monster te zijn, maar uiteindelijk vergeeft ze hem en belooft alvorens uit de Schaduwgalerij te vertrekken dat hij haar op de vooravond van 5 november zal terugzien.

Inmiddels zijn vele maanden verstreken sinds het ontploffen van de Old Bailey, en november komt stilaan opnieuw in zicht. De partijraad en de veiligheidsdiensten kunnen Sutler niet garanderen dat een nieuwe aanslag zou mislukken. De Hoogkanselier dringt aan op een media-offensief dat de bevolking eraan moet herinneren dat er zonder het Norsefire-regime alleen maar anarchie kan heersen en dat de bevolking de staat nodig heeft voor haar eigen veiligheid. De mediacampagne slaat echter niet aan en de acties van V genieten steeds meer bijval. In het straatbeeld duikt vaker en vaker het V-embleem op. Ook Evey, die erin geslaagd is uit de handen van de aanwijzers te blijven, betrapt een meisje dat met een spuitbus het V-embleem op een muur aanbrengt.

Finch heeft ondertussen het vermoeden ontwikkeld dat het virus dat in Larkhill werd ontwikkeld gebruikt werd in de aanvallen die leidden tot de panieksituatie waardoor Norsefire aan de macht kwam, sterker zelfs : dat die acties werden uitgevoerd door partijleden. Alle betrokkenen zouden evenwel dood zijn, met de mogelijke uitzondering van één persoon die de politie nooit had kunnen lokaliseren. Finch wordt gecontacteerd door iemand die beweert die laatste overlevende te zijn van het complot.

De hoofdinspecteur en zijn assistent Dominick ontmoeten hun informant ’s nachts bij het monument voor de slachtoffers van het virus. De overlevende die zich Rookwood noemt vertelt dat de toenmalige Norsefire-leider Sutler – op advies van zijn handlanger Creedy – het plan had opgevat om het virus los te laten op de Britse bevolking, om zo een panieksfeer te creëren die zou leiden naar de roep om een “sterke man”. Het opzet slaagde, maar de verschillende virusaanvallen gingen ten koste van bijna 100.000 doden. Norsefire behaalde 80 % van de stemmen bij de daaropvolgende verkiezingen, waarop Sutler de doodsklokken liet luiden over de democratie, alle “andersdenkenden” uit de samenleving verwijderde en het regime van de terreur instelde. De verantwoordelijkheid voor de aanslagen werd uiteindelijk in de schoenen geschoven van een paar vermeende moslimfundamentalisten die na een showproces werden veroordeeld en terechtgesteld.

Rookwood, die laat uitschijnen dat hij voornamelijk bang is voor Creedy, overtuigt Finch om Creedy dag en nacht in de gaten te laten houden : als dit gebeurt, zal hij met harde bewijzen over de brug komen. Hij geeft er niet de voorkeur aan nu al met Finch mee te gaan, omdat die op geen enkele manier zijn veiligheid kan garanderen.

Wat Finch zich op dat moment niet realiseert is dat Rookwood niemand anders is dan V, die achter een ander masker schuil gaat. V dringt kort daarna binnen in Creedy’s huis en overtuigt hem dat Sutler voornemens is om Creedy te doden… Immers, wordt Creedy niet dag en nacht in de gaten gehouden ? Zijn V en Creedy dus niet minstens objectieve bondgenoten ? Creedy’s relaties met Sutler verslechteren inderdaad met de dag zodat Creedy er in toestemt V te helpen om Sutler te doden.

Kort daarop ontdekt Finch dat Rookwood in feite V was. Maar het is te laat. In de laatste dagen van oktober laat V – die ondertussen sympathie gewonnen heeft van de bevolking - via postorderbedrijven honderdduizenden Fawkes-maskers en V-kostuums rondsturen naar de Londenaars. In de daaropvolgende dagen wordt V overal waargenomen, hetgeen de spanning bij de autoriteiten tot een hoogtepunt drijft. Finch voorspelt dat in dit gespannen klimaat iemand vroeg of laat een fout zal begaan. Zijn vrees wordt bewaarheid als een aanwijzer een kind neerschiet dat een Fawkes-masker draagt, wat aanleiding geeft tot straatprotesten die uitmonden in een regelrechte volksopstand. Op de vooravond van 5 november gaat Finch alleen op zoek naar V. Hij hoort van Dominick dat rond het parlement tot de tanden gewapende troepen zijn opgesteld, compleet met tanks en luchtafweergeschut en vreest wat het resultaat zou zijn indien de burgers van Londen zouden betogen om V te ondersteunen. Finch’ geloof in het regime is weliswaar sterk afgetakeld, maar hij beschouwt het ondanks alles als zijn plicht als politieman om aanslagen en onheil te voorkomen. Gewapend daalt hij af in de verlaten Londense metro, het instrument dat naar zijn mening voor de aanval zal worden gebruikt, in de hoop V alsnog te kunnen tegenhouden.

Evey maakt dezelfde avond opnieuw haar opwachting bij V. Die is aangenaam verrast haar te zien. Na een korte dans op één van de wijsjes uit zijn oude jukebox, leidt V haar via een onderaardse gang naar een metrostel dat volgeladen is met zware explosieven en vuurwerk, geparkeerd in een tunnel die leidt naar het parlementsgebouw. Het heeft hem jaren gekost, vertelt hij, om de afgesloten tunnel opnieuw open te maken en een paar nieuwe sporen te leggen. V toont haar de hendel die moet worden overgehaald om de helse machine in gang te zetten en op het juiste moment ook Ouverture 1812 te doen weerklinken. Hij zegt dat het niet zijn taak is te beslissen wat er moet gebeuren: hij behoort samen met Sutler en Creedy tot de oude wereld en wil ermee ten onder gaan; Evey daarentegen behoort tot de nieuwe wereld die te komen staat. Het zijn de mensen van de nieuwe wereld die moeten beslissen over diens vormgeving, V denkt niet dat hij daarin nog een plaats heeft. Hij verlaat een hevig geëmotioneerde Evey voor een ontmoeting met Creedy, die – zoals overeengekomen – Sutler heeft ontvoerd. Creedy schiet Sutler neer op hetzelfde moment dat een vooraf opgenomen toespraak van Sutler wordt uitgezonden over het ganse rijk. Op het doek zien we evenwel enkel lege huiskamers en zalen, niemand schijnt de toespraak te bekijken.

Creedy, vergezeld van gewapende mannen, poogt vervolgens de gemaskerde in te rekenen maar die verzet zich waarop het vuur wordt geopend. V, die onder zijn mantel een pantser draagt en wiens hoofd beschermd wordt door zijn kogelvrij masker, slaagt er evenwel in hen allen te doden. Niettemin hebben verschillende kogels zijn pantser doorboord. Zwaar gewond slaagt hij er in tot bij Evey te geraken in wiens armen hij sterft. Een ontroerde maar nu vastberaden Evey plaatst V’s lichaam in de trein en bedekt het met een aantal Scarlet Carsons. Zij maakt vervolgens aanstalten om V’s plan ten uitvoer te brengen.

Finch, die ook naar V op zoek was, ontdekt op het laatste moment de trein en sommeert Evey de aanval op het parlement af te blazen. Zij antwoordt dat het parlementsgebouw voor haar niets betekent, maar dat de vernietiging ervan aan miljoenen mensen nieuwe hoop kan geven… Uit haar houding blijkt duidelijk dat niets haar zal kunnen stoppen om de trein in beweging te zetten, zelfs indien Finch haar vervolgens zou neerschieten. De politieman ziet eindelijk in dat hij een regime van moordenaars dient en laat zijn wapen zakken waarop Evey de hendel overhaalt die de trein met zijn explosieve lading op weg stuurt naar het Parlement.

De bovengronds opgestelde strijdkrachten zien tot hun verbijstering hoe tienduizenden demonstranten, allen met een Fawkes-masker en uitgedost in de lange mantel van V, in de richting van het parlement oprukken. De vertwijfelde officieren ontvangen geen orders meer van Sutler of Creedy en bevelen hun manschappen de wapens neer te leggen, zodat de mensen zich ongehinderd kunnen opstellen in de nabijheid van het parlement. Op datzelfde moment klinkt Ouverture 1812 door alle luidsprekers en ontploft het metrostel onder het parlementsgebouw. Vanop een dak kijken Finch en Evey toe hoe het parlement door een gigantische reeks explosies wordt uiteengereten, even nadat Big Ben middernacht heeft geslagen. Wanneer Finch aan Evey vraagt wie V nu eigenlijk was, antwoordt zij : “Hij was Edmond Dantès, mijn broer, mijn vader, mijn moeder, jij, ikzelf… Wij allemaal”.

II. De reacties

Omwille van de erin behandelde thema’s en van de verhaallijn werd de film van McTeigue en de Wachowski’s vanuit een aantal hoeken op zware kritiek en vanuit andere hoeken op gejuich onthaald. Zo werd de film in een vroeg stadium bekritiseerd alsof hij het terrorisme zou verheerlijken. Sommige anarchistische groeperingen hebben het uitbrengen van de film aangegrepen om propaganda te maken voor het anarchisme als politieke filosofie, ofschoon zelfs daar de steun niet onverdeeld was omdat de film volgens een aantal anarchisten gecensureerd zou zijn en slechts een “afgezwakte” versie van het anarchisme zou laten zien. Zij houden eveneens voor dat de film teveel de nadruk zou leggen op de vernietiging van de bestaande orde en geen aandacht zou besteden aan de positieve aspecten van het anarchisme.

Veel libertariërs, zoals het Ludwig von Mises Institute en de publicisten van LewRockwell.com, verwelkomen de film. Zij vatten hem op als een pleidooi voor een maatschappij met een minimale regering, vrije onderneming en vrije meningsuiting. In hun ogen is het staatsterrorisme veel wraakroepener en wordt het gewettigd door een politiek apparaat, terwijl de handelingen van V slechts als “terroristisch” worden beschouwd omdat ze uitgaan van een individu dat niet door een politiek apparaat wordt gesteund. Butler Shaffer merkt op dat de Amerikaanse onafhankelijkheidsstrijders van voor 1776 of de joodse verzetsstrijders in het ghetto van Warschau door respectievelijk de Engelsen en de Duitsers ook als “terroristen” werden beschouwd en trekt de parallel met de aanslagen waarvan de Amerikaanse troepen heden ten dage het slachtoffer zijn in Irak (de libertariërs hebben nooit veel op gehad met de “heilige oorlogen” van George Bush). Volgens Justin Raimondo, de libertarische redacteur van Antiwar.Com, is het succes van de film welkom in de strijd tegen de pro-oorlogspartij en de ideologische onderbouw ervan.

Negatieve reacties zijn dan weer te vinden bij sommige ultraconservatieve christelijke kijkers. Zij hebben het moeilijk met de manier waarop de christelijke kerk in de film wordt getoond (als steunpilaar van het fascistisch regime) en hekelen wat zij de sympathie voor homosexuelen en moslims noemen. Nogal wat kritiek klinkt omtrent het personage van Gordon Deitrich, die er als homosexueel een Koran op nahoudt (wat zij als een contradictie beschouwen, en meteen als een gelegenheid zien om ook nog eens de Islam aan te vallen). Volgens een aantal conservatieve critici is “V” een uitgesproken anti-christelijke film. De Holebi-beweging heeft de film uiteraard wèl goed onthaald, vooral omwille van het personage van Valerie.

Ook in socialistische hoek is de film niet even goed ontvangen. Zij labelen de handelswijze van V als ondemocratisch. Omdat de bevolking geen deel had aan de revolutie, zou zij onmachtig zijn een nieuwe, betere maatschappij op te bouwen.

Een samenvatting van de reacties met links naar de relevante webpagina's is te vinden op de Wikipedia-site.

III. Commentaar

Het zien van de film en de kennisname van al die reacties en kritieken bracht me ertoe zelf ook ‘ns een paar indrukken op papier te zetten. Hier volgen ze dan.

1. Vrije meningsuiting

De mensen in Larkhill zijn niet enkel zwarten en sexueel anders georiënteerden, maar ook intellectuelen die kritisch staan tegenover Norsefire in het streven van die partij naar de absolute macht. De ouders van Valerie worden opgepakt omdat ze politieke activisten zijn die deelnemen aan acties tegen het bewind. In de televisietoespraak die V onder dwang door de staatstelevisie laat uitzenden, wordt gealludeerd op de onmogelijkheid van de bevolking om te protesteren tegen regeringsmaatregelen en vrij de mening te uiten. Ook de vrijheid van de media wordt aan banden gelegd : televisiedirecteur Dascomb herinnert er de regisseur van het journaal aan dat het niet de taak is van de media het nieuws te maken, dat doet de regering wel. En Gordon Deitrich wordt opgepakt na het uitzenden van een show waarin hij de draak steekt met Adam Sutler (wiens naam een samentrekking is van Adam Susan, zoals de dictator in de strip noemde, en Hitler) maar ook de regeringsversie over de handelingen van V in twijfel trekt. Het is niet zo moeilijk parallellen te trekken met de pogingen van politici in meerdere landen om regeringskritische journalisten te doen ontslaan, of met de hetze die door fundamentalistische bewegingen wordt gevoerd naar aanleiding van de publicatie van een aantal karikaturen.

2. Persoonlijke en economische vrijheid

Privacy is in Wachowskiland onbestaande. Op verschillende momenten zien we wagens volgestouwd met afluisterapparatuur over het witte scherm schuiven. De hedendaagse maatschappij heeft het nog nèt niet zover gebracht. Nochtans wordt een groot gedeelte van onze verrichtingen nu al gecontroleerd aan de hand van chipkaarten of andere technieken. Een klimaat van vrees wordt ook nu al aangegrepen om de vrijheid van mensen te beperken ? Heeft iemand ooit de moeite genomen om de Patriot Act ‘ns goed te lezen ?

De filmmakers laten ook zien hoe totalitaire regimes een greep hebben op de economie. Allerlei produkten (boter, melk, eieren, etc. - op een bepaald moment wordt zelfs water vermeld) zijn enkel "op de bon" te verkrijgen. Een schril contrast met de overvloed en de luxe waarin de heersende klasse baadt (V zegt dat hij een konvooi met luxeprodukten voor de Hoogkanselier onderschepte, terwijl Gordon Deitrich in zijn show de draak steekt met de dictator die alle dagen verse melk kan drinken). In de communistische dictaturen - waar de gewone man mocht aanschuiven voor brood of melk - hadden de partijbonzen het zelf niet zo slecht, meen ik me te herinneren...

Ook heden ten dage wordt onze persoonlijke en economische vrijheid beknot. Voor allerhande activiteiten is een vergunning nodig. Veel gedragingen worden als misdadig beschouwd, ofschoon er strikt gesproken geen slachtoffers zijn (druggebruik is een kwestie van keuze, dus er kan niet van slachtoffers worden gesproken). En de overheid pleegt een aanslag op een groot gedeelte van de opbrengst van onze arbeid of kapitaal door die weg te belasten. Erg leuk vond ik de uitspraak van hoofdinspecteur Finch waar hij stelt : “One thing is true of all governments. The most reliable records are tax records”. De “state of liberty” is nu reeds vervangen door een “state of license”. In dit opzicht is het Wachowski-scenario niet eens zo profetisch. In bepaalde recensies is de opmerking gemaakt dat het niet nodig was het verhaal in een toekomstig Engeland te situeren : het Engeland van Tony Blair zou al een aardig decor hebben gevormd.

3. Rassenhaat

Net zoals Nazi-Duitsland steunt het Engeland van Norsefire op raciale zuiverheid. Het hedendaagse Londen is een smeltkroes van rassen en beschavingen, maar in de film zijn enkel blanken te zien. In Larkhill daarentegen worden ook een aantal zwarten vastgehouden, het bewijs dat het de mensen van Norsefire onder andere om raciale zuiverheid te doen is. De filmmakers herinneren er op die manier aan dat het fascisme zich kenmerkt door het kweken van haat tegenover hen die “anders” zijn en knopen zo aan met wat ook vandaag te zien is bij extremistische bewegingen, niet enkel in Europa maar ook in de rest van de wereld.

4. Homosexualiteit

Ook mensen met een andere sexuele geaardheid worden als “anders” beschouwd en zijn dus gevaarlijk. Valerie verhaalt in haar biografie hoe in de loop van de “war on terror” die Amerika heeft ontketend – en waarin het Verenigd Koninkrijk een bondgenoot was – de verdachtmakingen tegen mensen die anders waren steeds verdergaande proporties aannamen: “anders” werd gelijkgesteld met “gevaarlijk”. Zij werd opgepakt op het moment dat het regime al onmiskenbaar autoritaire trekken vertoonde maar Norsefire nog niet de absolute macht bezat (dit kwam er pas nadat alle andere partijen werden weggezweept nadat Sutler en Creedy, in een complot dat aan de Rijksdagbrand doet denken, zelf een virusaanval op de Engelse bevolking lieten uitvoeren). Homosexualiteit speelt een niet onbelangrijke rol in de film : Gordon Deitrich is, ofschoon hij het verbergt (“You wear a mask for so long, you forget who you were beneath it”), een homosexueel en ook Valerie werd opgepakt omdat zij er een relatie op nahield met een bevriende actrice. Ter vergelijking : de nazi’s roeiden niet enkel de joden uit maar hadden het ook niet zo op met homo’s.

5. Terrorisme

Volgens veel critici is de prent een verheerlijking van het terrorisme. Dit moet echter in zijn juiste context worden geplaatst. De Wachowski’s voeren een fascistische staat ten toon die weinig gemeen heeft met het Groot-Brittanië van deze tijd. In die omstandigheden zouden velen van ons wellicht ondergronds gaan en de wapens opnemen tegen de gevestigde orde. De mening van Butler Shaffer weze herhaald, volgens wie het begrip “terrorisme” een kwestie is van perspectief. Ook de herhaalde verwijzingen naar Guy Fawkes en het Buskruitcomplot moeten met zin voor perspectief worden begrepen. De verantwoordelijken waren immers katholieken, die het in het tijdperk na Elisabeth I niet onder de markt hadden. Ook vandaag is Fawkes nog een omstreden figuur. Voor velen een verrader, voor anderen de enige persoon die ooit met eerlijke bedoelingen het parlementsgebouw betrad.

Wat het opblazen van dat gebouw betreft, dit wordt door sommige critici afgeschilderd als zinloos geweld omdat het in de film gebeurt op het ogenblik dat de dictator reeds dood is. Goed, als men het dan toch over die boeg wil gooien : op het ogenblik dat Evey Hammond de explosieventrein op weg stuurt weet zij niet dat Sutler en Creedy door V zijn gedood, want hij kan het haar niet meer vertellen. Ook Finch, de enige die Hammond op dat moment nog zou kunnen stoppen, weet niet wat er is gebeurd, maar hij accepteert wel dat het vernietigen van het gebouw een boodschap kan betekenen. In het verhaal is het doen ontploffen van het parlementsgebouw dus zeker relevant. Ook in de filosofie van V (“The building is a symbol, as is the act of destroying it. Symbols are given power by their people. By itself, a symbol is meaningless, but with enough people, blowing up a building can change the world.”), die de symbolen van het verleden vernietigt omdat zij hun betekenis hebben verloren of om de mensen te herinneren aan wat ze zijn kwijtgeraakt. Vlak voor de ontploffing van Old Bailey vertelt hij aan Evey : “It is to Madame Justice that I dedicate this concerto, in view of the holiday she seems to have taken from these parts”, en in zijn televisietoespraak stelt hij dat hij het gebouw vernietigde om het land te herinneren aan wat verloren is gegaan (“Last night I destroyed the Old Bailey, to remind this country of what it has forgotten”). En over Guy Fawkes vertelt hij : “His hope was to remind the world that fairness, justice, and freedom are more than words, they are perspectives”.

6. Religie

Moslims worden in de film niet openlijk ten tonele gevoerd, maar de afkeer die het regime heeft van deze godsdienst is onmiskenbaar. In de scheldtirades van Lewis Prothero wordt verschillende keren naar moslims verwezen. De verantwoordelijkheid voor de virusaanvallen wordt in de schoenen van moslimfundamentalisten geschoven, terwijl de kijker goed weet dat de aanslagen het werk zijn van Norsefire-leden. Gordon Deitrich, ofschoon zelf geen moslim, houdt er in zijn kunstcollectie een veertiende-eeuwse Koran op na omdat hij de koranverzen mooi vindt. Hij zegt dat hij als homosexueel geen huis en geen show meer zou hebben, maar dat het bezit van een koran hem de kop kan kosten.

Regisseur McTeigue en de Wachowski’s geven aan de kijker onrechtstreeks deze boodschap mee : er is niets mis met het belijden van de Islam als godsdienst, die heeft recht op hetzelfde respect als andere religies. De film is evenwel een aanklacht tegen autoritarisme en fundamentalisme en die worden in de film vertegenwoordigd door zelfverklaarde christenen zoals Lilliman (enkel in naam een bisschop, hij heeft overigens een zwak voor erg jonge meisjes) en Prothero (die in zijn televisiepreken religieuze boodschappen verwerkt). De booswichten zijn in “V for Vendetta” fundamentalistische christenen, die volgens de filmmakers even gevaarlijk zijn als fundamentalisten die een ander geloof beleiden. Er is nochtans weinig fantasie voor nodig om de film te verplaatsen naar een land dat geregeerd wordt door moslimfundamentalisten. Kennelijk beschouwt McTeigue alle religies als gelijkwaardig, waarmee nog niets gezegd is over de politieke implicaties waarin de regisseur een potentieel gevaar ziet.

Mijn eigen mening kan als volgt worden samengevat. Er wordt grif toegegeven dat de Koran in een bepaalde lezing inspiratie kan opleveren voor religieus fundamentalisme van het type dat zich heden ten dage kristalliseert in aanslagen of fascistoïde regeringsvormen. De Koran (die ik, terloops gezegd, gelezen heb) kenmerkt zich door de aanwezigheid, niet enkel van religieuze voorschriften, maar ook van burgerlijke en strafwetten en van interpretaties van de geschiedenis. Hij is in dat opzicht veel radicaler dan het Nieuwe Testament dat zich in het algemeen beperkt tot het geven van richtlijnen aan de mensen in hun relatie tot God en in hun onderlinge verhoudingen. Politieke boodschappen à la Mohammed - die de Islam problematisch kunnen maken - moet men in de Schrift niet gaan zoeken. Het christendom is in mijn ogen en voor onze maatschappij dan ook de meer stabiele en acceptabele van beide religies, omdat het meer ruimte laat voor de ontplooiing van de mens als mens. Het is over het algemeen genomen niet autoritair. Christus leert dat de mensen keuzes moeten maken en dat ze voor die keuzes ook verantwoordelijk zijn. Evenwel kan niet worden ontkend dat ook in de Bijbel nodeloze wreedheden voorkomen (zie bv. Tweede boek Koningen, 2 : 23-25 - men leze het maar na), dat ook in naam van Christus vele misdaden werden gepleegd (ja, zelfs door de Kerk... bood Johannes-Paulus II niet meermaals zijn verontschuldigingen aan voor het leed dat de Kerk in haar geschiedenis aan andere Christenen, of aan aanhangers van een ander geloof had aangedaan ?) en dat ook vandaag het Christendom zwaar lijdt onder de aanwezigheid van nieuwe Farizeeërs en Schriftgeleerden die het Woord Gods aangrijpen om hun eigen politieke boodschap te ondersteunen.

Daarmee zijn we dus weer bij Lewis Prothero, bisschop Lilliman en de film beland. Wat dit betreft : ik heb de Koran zoals gezegd gelezen, hij staat in mijn bibliotheek broederlijk tussen de Bijbel en een aantal religieuze boeken betreffende andere godsdiensten dan het Christendom of de Islam. Ik geef met Gordon Deitrich toe dat sommige Koranpassages inderdaad erg mooi zijn en ik begrijp dat het personage niet enkel kunstzinnig maar ook economisch waarde kan hechten aan een rijkelijk versierd boek uit de veertiende eeuw. Niemand die mij kent en die goed bij zijn hoofd is zal me ervan verdenken een belijder van de Islam te zijn. Maar voor alle duidelijkheid, ik heb ook niet zoveel op met Farizeeërs en Schriftgeleerden.

En tenslotte…

Ook al is “V for Vendetta” een film met een boodschap – al kan over de inhoud van die boodschap van mening worden verschild –, we mogen niet vergeten dat het hier in de eerste plaats om een film gaat. Entertainment dus, en dit moet ook op zijn merites “as such” worden beoordeeld. Wie zeven euro neertelt voor een bioscoopkaartje wil nu eenmaal waar voor zijn geld.

Op dat punt wordt de kijker beslist niet teleurgesteld. Het verhaal van de Wachowski’s is beklemmend en wordt door James McTeigue neergezet als een dijk van een film. De regie en het camerawerk zijn schitterend en de verhaallijn is duidelijk. De acteurs verdienen alle een eervolle vermelding. Natalie Portman speelt een van haar beste rollen als Evey Hammond, die zich van een bange grijze mus ontwikkelt tot een onversaagde heldin. Hugo Weaving is zonder meer schitterend als de gemaskerde wreker V : het personage combineert een grote liefde voor literatuur, kunst en cultuur en een geloof in de uiteindelijke overwinning van het goede met een hoog gehalte aan cynisme en een haast grenzeloze wraakzucht, wat hem tot een van de meest complexe personages maakt die ooit op het witte doek werden geportretteerd. Een anecdote : in feite was de rol toebedacht aan James Purefoy, maar die haakte na enige tijd af omdat hij niet aan het acteren met een masker kon wennen. Lof verdienen eveneens Stephen Rea als de sceptische maar eerlijke politieman Finch en Stephen Fry als talkshowpresentator Gordon Deitrich die uit de acties van V moed haalt om zijn anders-zijn aan Evey Hammond te bekennen. Ofschoon ze in de film maar kort in beeld komt en geen echt gesproken rol heeft, wordt het personage van Valerie Page op zeer ontroerende wijze vertolkt door Natasha Wightman. John Hurt en Tim Pigott-Smith zijn erg overtuigend als de booswichten Adam Sutler en Peter Creedy Creedy. Voor eerstgenoemde moet het merkwaardig geweest zijn in de huid te kruipen van de dictator, aangezien hij eertijds de rol vertolkte van Winston Smith die in de verfilming van 1984 – waarvan de sfeer in “V for Vendetta” herhaaldelijk wordt opgeroepen – als slachtoffer ten prooi viel aan het totalitaire regime.

Wat men er ook over schrijve, “V for Vendetta” is zeer goede cinema. Zeker gaan kijken als het kan !

NC Webmaster

Deze bijdrage verscheen eerder op de Nova Civitas-website.

Relevante webpagina's :

Officiële Filmsite
Internet Movie Database
Wikipedia-Filmsite
Wikipedia-Site Moore-Lloyd
Nova Civitas
Read more...

<<Oudere berichten     Nieuwere berichten>>