Komaan Ierland! (vpmc)

Met vandaag het referendum in Ierland voor ogen, hadden ze bij deBuren gisteravond een panelgesprek over Europa, in het mooie Flageygebouw in Brussel. Tenminste, op de aankondigingen heette het Europa, maar het debat ging enkel over de EU.

Deelnemers waren Bart Staes van Groen!, Saïd El Khadraouï van de Sp.a, Derk-Jan Eppink van LDD, en Hendrik Vos als stem van de Wetenschap. Moderator was Rob Heirbaut, maar die speelde verder geen rol in het stuk, aangezien er in de persoon van Vos in het panel zelf al een soort redelijkheid was ingebouwd. Op Eppink na dus vier mensen die het au fond met elkaar eens waren.

Voorafgaand aan het debat werd er kort iets voorgelezen door twee beduusde, bedeesde, bedremmeld stamelende Vlaamse jongens, David Van Reybrouck en Peter Vermeersch. Zij lazen enkele stukjes voor uit de “Europese Grondwet”, zo begrepen we, maar ze vertelden ons vooraf wel dat we naar Poëzie zouden luisteren. Erg tactvol, want anders denken de toehoorders misschien dat ze onzin horen.
Na een kort inside-grapje tussen de moderator en de wetenschapper, over een boek dat zij samen geschreven hadden, en dat van hoge kwaliteit is begreep ik, begon het debat.
Bart Staes kreeg het woord en na hem, hop, meteen Eppink. Eppink wilde iets kwijt over regelgeving in verband met zelfstandigen, want dat was ’s ochtends nog het onderwerp geweest van een debat in het “Europees Parlement”, maar hij kon zijn zin niet afmaken omdat Staes zei dat het daar enkel over de oostblokvrachtwagenchauffeurs op de EU-wegen ging. Niet over zelfstandigen in het algemeen dus. Goed, een debat over Europa moet ergens beginnen.
El Khadraouï kwam nu aan het woord, en hij was interessanter. Volgens hem was een referendum geen goed instrument voor zo iets ingewikkelds als een Grondwet. De mensen stemmen dan over dingen die ze niet begrijpen. We mogen geredelijk er van uitgaan dat El Khadraouï zelf die tekst wél goed begrijpt, en ook ...dat de gewone kiezer bij de gewone stembusgang gewoon weet waar hij voor stemt. Zoniet wordt het hele stelsel van de vertegenwoordigende democratie op de helling gezet, en voor zulke consequentie leek Saïd mij nog niet klaar.
De opmerking van El Khadraouï maakte bij het panel geen reacties los. Niemand die bijvoorbeeld opmerkte dat Dehaene destijds vond dat zo’n EU-grondwet liefst zo onverstaanbaar mogelijk moest zijn. Misschien bedoelde Jean-Luc zelfs dat de onverstaanbaarheid ook voor iemand als El Khadraouï intact moest blijven?

Passons! het werd stilaan tijd voor een wetenschappelijk praatje. Prof.dr.Vos verklapte ons dat hij een boekje, nee zelfs een dik boek had gelezen over Europa, geschreven door een Hollander.
Daaruit was hem gebleken dat het onhaalbaar was om een soort Europees gevoel aan te kweken bij de onwillige massa.
Professor Vos, dat zullen de lezers al begrepen hebben, bedoelde natuurlijk dat er bij de onwetenden geen EU-gevoel wilde ontbotten, maar in zijn wetenschappelijk jargon heet dat anders, omdat je ook als wetenschapper niet té veel onderscheiden moet maken als je nog ergens wilt raken. Een Europees voetbalteam bv zag Vos niet direct zitten, en ook vlaggen en hymnen leek hij met wetenschappelijke skepsis af te wijzen (ja, skepsis met een Europese kappa voor mij).
Moest “Europa” dan misschien, als tweede mogelijkheid om in de volksgunst te komen, maar “brood en spelen” geven? Ik dacht eerst nog dat die mogelijkheid al in Vos zijn eerste punt vervat zat, maar blijkbaar behoort voetbal niet meer tot de spelen. Voetbal is oorlog.
Brood, naar onze eigen tijd vertaald, zo verklaarde vorser Vos, kon misschien de gedaante aannemen van …Europese subsidies voor allerhande projecten?
Alle Europeanen zouden dan bv. via Erasmusprogramma’s een poosje in een ander stuk van het continent kunnen doorbrengen. Maar ook deze denkoefening, zo was Vos zijn vrees, zou niet werken...

Op dat moment, met mijn excuses beste lezer, maakte zich een hevige vermoeidheid van mij meester. Ik verlangde plots naar de aangename Brusselse buitenlucht, en wat verder Spelen, afgezien van het voetbalspel, voor Vos nog konden inhouden heb ik niet meer mogen vernemen, want ik heb de zaal verlaten voor hij zijn periode kon afmaken.

Wat zonde dat dit debat niet rechtstreeks op de Ierse televisie was!

.

Read more...

Het moet niet altijd ernst zijn (victa placet mihi causa)

.

Carl Devos, onze politieke weerman met zijn zonnige kijk op de vaderlandse hemel, vindt “dat bochtenwerk van Yves Leterme” onbegrijpelijk. Hij had het gheel zekers niet voorzien, dat kunnen alle luisteraars getuigen. Nu, voor de media zal Devos wel een expert blijven denk ik. Wat dat betreft hebben zijn loze praatjes van de voorbije weken weinig bedorven – maar die innemende jonge kerel dacht meteen ook aan ons, gewone burgers: “Ik word daar nog voor betaald, maar voor hen moet dat vreselijk moeilijk zijn om het allemaal te volgen” (Radio1, iets voor zevenen).
Dat, terwijl Leterme juist enige rechtlijnigheid laat zien, wat – grif toegegeven – voor diens partij een novum is. Reyndérs parafraserend zou ik zelfs zeggen: een rechtlijnige CVP, dat op zich is al een staatshervorming.
En nuchter bekeken is er in de voorbije paarse acht jaren inderdaad maar één ding gebeurd: het Belgische establishment heeft zijn invloed op de CVP veronachtzaamd, en verloren.
Dat domme francofone Belgische establishment moet op een ogenblik Verhofstadt echt geloofd hebben ...dat die een Volkspartij ging bijeenkrijgen, en dat de rest voortaan niet meer meetelde. Wat zij niet zagen is dat onder de democratische druk van het Belang, die CD&V van koers wel moést veranderen. Het Belang ondervindt daar, in de peilingen toch, nu al de eerste weerslag van. Zo werkt de democratie Devos, dat leren ze niet op school hé?
Want Devos betreurt de recente ontwikkelingen, die een federale regering inderdaad zo goed als onmogelijk maken. Ja, tenslotte supportert Carl voor die ploeg, al mogen de rennertjes wat hem betreft hun paarse truitjes nu wel uittrekken, en zich in een orangebleu tenuetje steken. Zo onafhankelijk is onze wetenschapper wel.

Politicologen staan enigszins boven de politiek kun je zeggen, en daarom ging ik gisteren bij deBuren, naast de Munt in Brussel, luisteren naar Chantal Mouffe.

Mouffe (Charleroi, 1943) is onder politicologen een grosse légume. Na haar studies in Leuven, Parijs en Essex ging zij wetenschappelijke arbeid verrichten in Harvard, Cornell, University of California, Princeton en het Centre National de la Recherche Scientifique in Parijs. Ze doceert nu aan de University of Westminster.
Was me dat een afknapper, die spreekbeurt! We hoorden een lange Engelse tekst aflezen, goed en foutloos geschreven, dat wel, maar volslagen inhoudloos. Mouffe had het over democratie en multiculturalisme, maar scheen er nog niet uit te zijn wat onder die begrippen verstaan moet worden. Antagonisme, agonisme, er vielen nog meer woorden met Griekse stammen, maar wijzer ben ik niet geworden.
Dat kan nog aan mij liggen, maar het publiek ondervond ook andere problemen: Mouffe zelf, hoe lang zij ook in de Angelsaksische wereld vertoefd mag hebben, had kennelijk een Franse tekst opgesteld, en zij zag hem nu voor het eerst in allemaal Engelse woorden!
Door deze omstandigheid kon ik, op bescheiden schaal, mij als Vlaming dienstbaar maken in dit internationale gezelschap.
Er deed zich namelijk een eigenaardig fenomeen voor: naast mij zat een volbloed Engelse, die voor de EU werkte vertelde ze mij, en af en toe begreep zij iets niet.
Nu zijn er een hoop woorden zoals aintérnasjonál, ainstitusjón, convansjón, neesjónne, multíe-culturalíesme, &cet, die helemaal in de twee genoemde talen te begrijpen zijn, en daar lag mijn buurvrouw haar probleem niet – want al was het licht vermoeiend, af en toe was het ook heel grappig om naar Mouffe te luisteren op die manier.
Voor andere termen echter raadde ik mijn buurvrouw aan om vooral aan mogelijke Engelse schrijfwijzen van Mouffes woorden te denken, en dat gereconstrueerde letterbeeld dan (inwendig natuurlijk!) op zijn Frans uit te spreken. Woorden als alien bv, die geen direct equivalent in het Frans hebben, vielen heel goed te begrijpen met deze methode.
Ik kan mij perfect inbeelden dat Chantal Mouffe een cultfiguur zal zijn bij haar Engelse studenten.
Maar inhoudelijk, zoals gezegd, was haar boodschap helaas volslagen zinledig (zou Wittgenstein denkelijk oordelen, één van haar auteurs): theoretisch getoeter en gezwaai met termen, geen inzicht in problemen die zich werkelijk stellen, ontkenning ook, gebrek aan historisch besef, en zelfs gebrek aan kennis van basisteksten (wel citeerde zij af en toe een autoriteit die niemand in de zaal leek te kennen, al zat die vol met ijverig notitie nemende studenten).
In andere culturen is er ook respect voor personen, vat ik samen wat ik begreep, maar dat valt niet noodzakelijk samen met wat wij Human Rights noemen. Soms slaat het meer op de groep dan op het individu. Er moet dan een soort gemeenschappelijke grond gevonden worden om het gesprek tussen culturen mogelijk te maken. Wie, of welke instantie er kan beslissen of die gemeenschappelijke grond er ook is, moest Mouffe in het midden laten.
De vragen uit het publiek waren te moeilijk voor haar om in het Engels te beantwoorden. Als een drenkelinge greep ze soms naar haar papieren en herhaalde letterlijk wat ze net had afgelezen.
Over onze Belgische toestand kon Mouffe, op zo'n publieksvraag, niet veel zeggen, behalve dat het nogal schandalig was dat een minderheid gemaltraiteerd werd door een brutale meerderheid. Een democratie vraagt respect. Zij had "ze Belzjan pepérs" gelezen zei ze (al zat ze natuurlijk in gedachten meer in Londen, maar dat gaf haar juist enige afstand: politicologie is wetenschap niet te vergeten), maar die kranten van haar bleken per slot enkel Le Soir te zijn. Dat flapte zij er in haar naïviteit uit. Voor wie zou Le Soir niet volstaan tenslotte?
Enfin, ik zou haar graag eens horen interviewen, in het Frans natuurlijk, over concrete dingen die volgen uit haar theoretische multíe-culturalíesm. Vooral toegespitst op Belgische toestanden, omdat wij die zo goed kennen.
Alors! qui veut une fois interviewer cette meuf ? après tout: le proef of ze keekke is ín die ietíng!
__________________

P.S. Zoals dat bij deBuren altijd is, kregen wij na afloop een goed glas wijn aangeboden. Mijn buurvrouw vertelde mij dat ze was gekomen omdat Mouffe haar in een mail was aangekondigd als "the foremost philosopher of Belgium". Ik heb haar gezegd dat ik tegen deze kwalificatie niets in te brengen had, gezien die laatste toevoeging.
.

Read more...

Een beschaafde avond (victa placet mihi causa)

Het was lang geleden, maar ik heb gisteren twee volwassen maagden gezien.
En niet enkel maagden, het waren twee compleet onbespoten voyageurs van de bekende firma Desmet&Vandermeersch. Ze heetten allebei trouwens Desmet&Vandermeersch want het gaat hier om een ééneiige tweeling.

Bij deBuren, het prachtige Nederlands-Vlaams huis naast de Munt, was er een debat over Bye-Bye-Belgium, de roemruchte uitzending van de RTBf. Nuttig, want al zullen velen zeggen van wél, zo goed als niemand in Vlaanderen heeft die uitzending live gezien, misschien omdat er toen op de eigen zender voetbal was of iets anders. Intussen hebben velen hun schade ingehaald.

Aan de debattafel zaten behalve twee Nederlandse journalisten ook de mensen van de RTBf zelf, Deborsu en Gerlache, en hun morele consulent Thiran (die minder in zijn mars had dan de twee genoemden). Verder Laporte van de Libre Belgique, plus Bracke van de VRT, en de twee Maagden van onze Kwaliteitskranten.

De mensen van de RTBf vond ik indrukwekkend (hun halfacht-journaal is dat in de regel ook). Openheid en beschaving zou ik zeggen, en grappigheid ook, surtout Deborsu, maar Gerlache niet minder. Zij legden uit dat weliswaar niet alle journalisten van hun eigen redactie akkoord gingen met de geplande nepuitzending, maar dat er om redenen zus en zo toch besloten was om door te gaan met het plan.
Interessante uitleg, maar zonder het woord te vragen kwam plots Peter tussen, en die jongen riep iets over LEUGENS die hij aan tafel had gehoord.
Onze Peter maakte een wat onbeheerste indruk. Misschien had hij al iets binnen, want zelfs in dat sappige West-Vlaams van hem, dat nochtans veel vergeeft, kwam zijn plotse acte de présence slecht aan. De mensen van de RTBf waren daarna verwittigd, en bleven koel. Ik had de indruk dat zij bij het niveau van Peter de avond minder interessant vonden.
Peter zijn broer Yves kwam nu gelukkig te hulp, en stak een kort preekje af over journalistieke normen en waarden. Dat was heel mooi. Die mannen van de RTBf waren met hun nepjournalistiek flink over de ethische schreef gegaan.
Helemaal geloofwaardig voor de zaal was Yves misschien niet (er zaten veel Morgenlezers tussen was mijn indruk), maar het was zonder meer een nuttige tussenkomst gezien de omstandigheden. Zijn wauwelende vennoot trad hem zo goed als mogelijk bij maar hield verder min of meer zijn gemak, en iedereen apprecieerde dat Desmet het bedreigde niveau van de avond had gerafistoleerd.
De basics van de journalistiek was Desmet zijn thema. Facts and comments moesten goed onderscheiden blijven. Facts waren voor hem heilig als ik goed heb gevolgd, en comments waren free. Enfin, mooi dus, en niets tegen in te brengen. De RTBf was haar geloofwaardigheid kwijt, en Deborsu in het bijzonder, en Yves sprak hier in naam van de firma. Ik denk dat die man zichzelf geloofde want anders kun je zo’n sérieux niet volhouden.

Toen, ik geloof Laporte, maar het kan ook Gerlache geweest zijn, de vraag stelde aan Peter waarom diezelfde Deborsu dan elke week een column mocht vullen in De Standaard, wist die brave jongen niets te vertellen. Het leek hem niet te deren. Peter bleef volmaakt gelukkig rondkijken en een antwoord kwam er niet.

Hier en daar klonk er dus een vals nootje van de schrijvende pers. Zo noemde Laporte, van de Libre – Bart Dewever in één adem met het fascisme. Maar ik neem aan dat Christian met zijn term enkel "slechte mens" bedoelde, of gewoon "Vlaming". Misschien moest Christian eens de tijd nemen voor een goed boek over het fascisme – het moet geen droog theoretisch werk zijn, maar iets van Maurras bijvoorbeeld – en wat minder schrijven in zijn gazet, of komen zeveren in panels.

Overigens stapte iedereen tactvol aan deze onnozelheid voorbij, en zo bleef het al bij al nog een beschaafde avond bij deBuren.
Ten bewijze: aan het eind van de publieksvragen voelde plots die gezellige pastoor Staf Nimmegeers de drang om even te melden dat hij nog altijd bestond, en zelfs op dat moment heeft niemand in het publiek het uitgeproest.

Read more...