Grammens voor eens en altijd
De 80-jarige Mark Grammens werd op 16 november voor een 700
mensen in de Rector Dhanis-aula van de Universiteit Antwerpen groots in de
bloemen gezet. Onder de aanwezigen noteerden we een aantal vooraanstaanden, onder
wie Vlaams parlementsvoorzitter Jan Peumans, minister Geert Bourgeois, en
parlementsleden Jean-Marie Dedecker, Gerolf Annemans en Bart Laeremans. Figuren
uit het Vlaamse openbare leven, onder wie ex-parlementslid Nelly Maes, voerden
er het woord.
Een aantal relevante teksten van prominenten kreeg, samen
met het Journaal-afscheidsartikel van
Grammens zelf, een plaats in een uitstekend gelegenheidsboek, Journaal voor Vlaanderen (Groeninghe,
Kortrijk 2013): Ludo Beheyt, Axel Buyse, Frans Crols, Jean-Marie Dedecker,
Jacques De Visscher, Wilfried Dewachter, Jürgen Mettepenningen, Rik Van
Cauwelaert, Ivan Van de Cloot, Luckas Vander Taelen en Karel Van Eetvelt. Zij
hebben het over de thema’s die Grammens nauw aan het hart liggen: het
multiculturele drama, de verstikkende particratie, geschiedkundige
scharnierjaren als 1944 en 1968, de teloorgang van het moreel en kwalitatief
gehalte van de media, en het bevrijdingsnationalisme. De uitgevers hebben het
gebruik van de progressieve spelling door de bejaarde topjournalist
geëerbiedigd, bv. in de vaak voorgekomen titel: “Geen kompromis.”
Sommige sprekers zouden zich wel op hun gemak gevoeld hebben
op een N-VA-meeting, maar waren eigenlijk minder op hun plaats bij een
Grammens-hulde. Zo bevestigde Karel Van Eetvelt zijn reputatie als een bekwaam woordvoerder
voor de zelfstandigen en een doeltreffend criticus van de huidige PS-regering, maar
zijn beroepsgroep is erg gevoelig voor materiële argumenten, dus omkoopbaar
door België en afkerig van het Vlaamse radicalisme dat Grammens uitdraagt. Zijn
neoliberalisme ligt goed bij de N-VA en vele aanwezigen, maar is beslist niet
de ideologie van Grammens, die nog altijd gelooft in het gemeenschapsbezit van
de productiemiddelen. Het viel trouwens op dat enkele vooraanstaanden minder
geestdriftig waren bij de separatistische taal van sommige sprekers.
Kippenhok
Van de redes zal ik er slechts twee bespreken. Rik Van
Cauwelaert had het over Grammens’ “strijd tegen de verkleutering en de
verleugening” van onze media. Over die verkleutering is al genoeg geschreven (reeds
door Neil Postman in 1985: Amusing
Ourselves to Death), zij hangt samen met de commercialisering en met het
steeds lagere niveau van onze afgestudeerden. Onze nieuwsuitzendingen bespreken
nagenoeg dezelfde onderwerpen als de boulevardpers, schreeuwerig en
sentimenteel. Daartegen moeten we een “onzindetector” ontwikkelen, een
instrument dat bij Grammens feilloos functioneerde.
Maar het echte probleem is de verleugening, dat door perslui
in debatten daarover altijd ofwel vakkundig verzwegen ofwel staalhard ontkend
wordt. Naar mijn mening ging ook Van Cauwelaert er niet diep genoeg op in. Het
is een probleem dat Grammens zelf regelmatig aankaartte, en dat deze
huldezitting voor hem meteen illustreerde: ondanks het belang ervan en de
massale toeloop rapporteerde geen enkel gedrukt of uitgezonden medium erover.
Een ander thema was de bekende slagzin: “Wat we zelf doen,
doen we beter.” Die uitspraak van wijlen Gaston Geens wordt vooral ter
weerlegging geciteerd: Vlaanderen zou het geen haar beter doen dan België.
Provocateur Peter De Roover gebruikte als beeld de haan die niet kan kraaien
als hij in een verduisterd en te laag kippenhok geplaatst wordt. Daar kan hij
zijn longen niet volzuigen om zijn adem in een langgerekt kukelekuuu uit te stoten. Zijn kop wordt naar beneden gedrukt zodat
hij naar de grond moet kijken. Pas als hij in de open lucht komt, kan hij zijn
longen openzetten en de buren wakker kraaien.
Welnu, dat kippenhok met een te laag plafond, dat is het
Vlaamse parlement. Als men het verwijt, ondermaats te functioneren, moet men
bedenken dat het steeds weer voor een te laag Belgisch plafond moet buigen. Nergens
anders ter wereld moet een gewestelijk bestuursniveau voor 6 miljoen inwoners
een niveau voor minder dan het dubbele boven zich dulden. Als doorgewinterd
pleitbezorger van Vlaanderens onafhankelijkheid hoefde De Roover zijn oplossing
voor dit bestuurlijk fileprobleem nauwelijks te expliciteren.
Collaboratie
En dan kwam Grammens’ eigen rede. Vanuit zijn lange binnen-
en buitenlandervaring kon hij het benepen Belgische nationaliteitendebat in
perspectief plaatsen. Nu men meer en meer de Eerste Wereldoorlog begint te
gedenken, moeten de Vlamingen zich voorbereiden op de honderdste verjaardag van
de bestuurlijke scheiding en de uitroeping van de onafhankelijke Vlaamse staat
door de Raad voor Vlaanderen, tijdens de Duitse bezetting in 1917. Hier speelt
alvast niet de afschuw voor het regime: Duitsland was niet noemenswaardig
minder democratisch dan België. Er vallen wel andere dingen aan te merken op deze
virtuele onafhankelijkheid, die op last van het Duitse bestuur trouwens werd
teruggedraaid (om de geheime vredesbesprekingen met de kandidaat-collaborateur
Albert I niet te doorkruisen); maar geen enkele nationale geschiedenis is vrij
van gebreken. En toch viert een volk dat zichzelf eerbiedigt de grote momenten van
zijn vrijheidsstreven.
Inhakend op een debat dat de jongste weken in de kolommen
van ’t Pallieterke woedde, hernam Grammens
zijn stelling dat samenwerking met een buitenlandse mogendheid “wél juist was”.
Het is eens wat anders: in plaats van de typische Vlaming die zich in bochten
wringt om de collaboratie te minimaliseren of zich ervoor te verontschuldigen, dringt
er hier één fier aan op het recht om de hele nationale geschiedenis te omarmen
en de pogingen tot zelfbevrijding volmondig goed te keuren, ook al deden ze
beroep op buitenlandse hulp.
En hier is toch wat nuancering vereist. Jan Neckers had op
deze boude stelling geantwoord dat de collaboratie wel degelijk fout was,
ondermeer omdat zeer veel mensen onder de bezetting concreet geleden hebben en
daardoor tijdens en ook na het Duitse bewind de Duitsers haatten. De Vlaamse
zaak werd dus geschaad door associatie met de Duitse bezetting, en Vlaamse
leiders konden dat ook toen al weten, tijdens beide bezettingen. Tijdens de
Tweede Wereldoorlog was het kwalijke karakter van de Duitse staatsideologie,
het nationaal-socialisme, voldoende bekend, hoewel niet in al zijn consequenties.
Voorts bleken de Duitsers niet bereid om Vlaanderen daadwerkelijk te helpen (ook
al deden zij voor het eerst de Belgische taalwetgeving naleven, een
omstandigheid die geheel ongeacht de marsrichting van de Vlaamse beweging
maakte dat de Franstaligen deze wetgeving nadien met des te beter geweten aan
hun laars lapten). Integendeel, zij begunstigden tegen de Vlaamse beweging in
de Duits-Vlaamse Arbeidsgemeenschap en de SS-Vlaanderen, de “duitskiljons” die
de Vlaamse voor de groot-Germaanse zaak geruild hadden.
Allemaal waar, maar Grammens stelde zich daartegenover op
een principieel standpunt: ongeacht de bijzonderheden van hun specifieke
situatie hadden de Vlamingen gelijk, eender welke voorradige buitenlandse hulp
te aanvaarden. Talloze nationale bevrijdingsbewegingen hadden hetzelfde gedaan.
Geen Ierse onafhankelijkheid zonder de Duitse steun van de voorafgaande jaren.
Nederlanders verweten de Indonesische onafhankelijkheidsleiders collaboratie
met de Japanners. Geen onafhankelijk Mongolië en geen vrijheidsstrijd in de
Portugese kolonies zonder Sovjet-hulp, geen zelfstandig Korea zonder
geallieerde tussenkomst, geen Amerikaanse onafhankelijkheid zonder Franse hulp.
Daarbij stelden de vrijheidsstrijders zich geen vragen over het
mensenrechtenpalmares van bv. de Cubaanse en Libische sponsors van hun eigen
strijd tegen de Apartheid.
Grammens had er zeker kunnen bij zeggen dat ook België zijn
onafhankelijkheid aan buitenlandse tussenkomsten dankt. De Belgische
revolutionairen zorgden eerst voor onofficiële militaire steun vanuit
Frankrijk, hoewel dat land na Napoleon dezelfde negatieve faam had als
Duitsland vanaf 1914, om de Nederlanders op de vlucht te jagen. Dat gaf hun de
ademruimte om Belgische instellingen op te zetten, en intussen zorgden zij voor
Britse diplomatieke steun, ondermeer door een Britse prins tot koning te maken,
om hun onafhankelijkheid te consolideren. Zonder collaboratie geen België.
Mahatma
De gelauwerde liet het beoordelingsprobleem dat de
geschiedkundige moet aansnijden, onaangeroerd: in hoeverre was Duitsland
eigenlijk schuldig aan de wereldoorlog? Weliswaar had die achtergrond weinig te
maken met de perceptie door de bevolking, maar theoretisch kunnen we de
oefening doen. Tenslotte was het de oorlogsverklaring door Engeland en
Frankrijk die van een plaatselijke oorlog om historisch Duitse gebieden een
wereldoorlog maakte. Als men de communistische pers van vóór de Duitse inval in
de Sovjet-Unie leest, dan worden daar de “koloniale bourgeois-democratieën” als
oorlogsstokers beschouwd die Duitsland tot de oorlog dwongen. De bezetting waar
de Vlamingen onder leden, was volgens de meeste toenmalige waarnemers niet de
uiteindelijke schuld van Duitsland, maar van de latere “geallieerden”. De
Belgische geschiedenisboeken vertellen daarover een zeer oppervlakkig verhaal,
dat pas met de Duitse inval in 1940 begint, een louter gevolg en niet de
oorzaak: de Brits-Franse oorlogsverklaring in september 1939.
Een onverwacht medestander van de pacifist Grammens was Mahatma
Gandhi. Hij was destijds tegen de oorlog, wat voor een apostel van de
geweldloosheid eigenlijk maar vanzelfsprekend mag heten. De geschiedenisboeken
behandelen het grootste conflict uit de wereldgeschiedenis echter als een soort
heilige oorlog tegen het absolute kwaad, en elk pacifisme komt in dat geval
neer op collaboratie. Gandhi heeft veel en zware fouten op zijn geweten, die
door zijn vereerders weggemoffeld worden, maar hier had hij nu eens helemaal
gelijk, en ook dit juiste standpunt wordt zo veel mogelijk verborgen.
Gandhi was echter (typisch) verward toen hij na de oorlog
verklaarde dat de joden hun afslachting maar monter hadden moeten aanvaarden.
Overwinnen door vrijwillig te sterven, dat was zo één van zijn bizarre
beginselen. Daaruit volgt echter niet dat hij ongelijk had gehad met zijn
pogingen om de wereldoorlog in de kiem te smoren. De waarheid is dat de
Europese joden zonder de oorlog nooit met de dood bedreigd zouden zijn. In de
Hollywoodversie beraamden de nationaal-socialisten vanaf het begin een genocide
op de joden. De werkelijkheid is minder sensationeel: het plan tot uitroeiing
van de joden kwam er pas na de inval in de Sovjet-Unie, najaar 1941, in volle
oorlog, en kon ook maar in het geheim georganiseerd worden dankzij de oorlogsomstandigheden.
Daarvóór hadden er deportatieplannen bestaan, die de joden weliswaar hun heimat
zouden gekost hebben, maar niet het leven. Men kon kiezen: ofwel een Europa met
Hitler (in wiens bewind na een tijd wel de klad zou gekomen zijn, vgl. de
destalinisering en de val van de Sovjet-Unie) maar zonder wereldoorlog en
zonder Holocaust, ofwel een Europa zonder Hitler maar met wereldoorlog en
Holocaust. Liefhebbers van bergen lijken, zoals Winston Churchill, kozen het
tweede, en tekenden vanuit hun kasteel voor de dood van tientallen miljoenen.
Desalniettemin blijft de samenwerking met een bewind dat
zich, zij het dan nog onder onbedoelde oorlogsomstandigheden, tot zeer
moorddadig ontpopt heeft, problematisch. Toch is het goed, eens de andere klok
gehoord te hebben: niet Vlaanderen was moorddadig, en andere landen en
bewegingen hebben ook volop met moorddadige regimes samengewerkt. Zo werkte de
Belgische regering in ballingschap binnen het anti-nazi bondgenootschap met de
Sovjet-Unie samen, het regime dat al op miljoenvoudige schaal gemoord had nog
voor de nationaal-socialisten aan de macht kwamen, en dat ook juist voor,
tijdens en na de oorlog hele categorieën mensen met de grond gelijk gemaakt
heeft (ondermeer duizenden Vlaamse en Waalse oorlogsvrijwilligers). Verder is
het typisch voor de Vlamingen dat zij er juist een bondgenoot uitkozen die
uiteindelijk de strijd zou verliezen en in geen positie was om Vlaanderen de
onafhankelijkheid aan te bieden. Dan heeft België het in 1830 wel slimmer
aangepakt.
Repressiegedenkteken
Onder de andere factoren die de collaboratie legitimeerden,
noemen we nog de deportatie van honderden “verdachten” en de moord op sommigen
van hen (onder wie de belgicist Joris Van Severen) door de vaak bespotte
Belgische staatsveiligheid. Die kostte België veel krediet en bevorderde onder
de bevolking de bereidheid om met de bezetter samen te werken. Tenslotte was er
de collaboratie van het officiële België, het best gesymboliseerd door de aanvaarding
van de Nieuwe Orde (een term die Grammens trouwens verwerpt) door koning
Leopold III. Hij had een voorbeeldfunctie en naar hem konden alle mandatarissen en ambtenaren die op post
bleven of een nieuwe functie aanvaardden, verwijzen. In dat licht was alvast
het beginsel van collaboratie verdedigbaar.
Grammens beëindigde zijn rede met een oproep die weer eens getuigde
van de repressie-ervaring die zijn eigen jeugdjaren getekend had. Hij wenste
iets dat niet in België kan, maar wel in het onafhankelijke Vlaanderen zal
kunnen: een gedenkteken voor de slachtoffers van de Belgische repressie.
Op elke Vlaamse bijeenkomst met receptie stoot ik wel op
iemand met een repressiegetuigenis die ik nog niet gehoord had. Een bejaarde
vrouw vertelde mij hoe haar vader vóór de bezetting in het VNV actief was, maar
zijn partijfuncties om principiële redenen neerlegde bij het begin van de
collaboratie. Omdat niets “zwarts” tegen hem bewezen kon worden, tenzij zijn
Vlaamsgezindheid, werd hij dan maar van kindermisbruik beschuldigd. Welke
historici beweerden daar weer dat het anti-Vlaamse karakter van de repressie
een mythe is?
Meerderheid
Een argument dat belgicisten wel eens tegen de Vlaamse
onafhankelijkheid gebruiken, is dat er geen meerderheid voor is. Dat staat nog
te bezien, er is immers nooit een referendum over geweest, en de debatten
voorafgaand aan een volksraadpleging blijken wel eens de openbare mening te
doen keren; maar laten we het nu aannemen. Daarop zei Grammens dat de nationale
onafhankelijkheid altijd bewerkt is door een voorhoede, die tegen een politiek
niet-bewuste en statusquo-gezinde massa moet optornen. Weer eens die verwijzing
naar de wereldgeschiedenis, tegen de gezichtsvernauwing van de Belgische
nationalisten in.
De belgicisten die een democratischer-dan-gij gezicht
opzetten wanneer ze van de flaminganten uitdagend het bewijs van een
pro-Vlaamse meerderheid eisen, vergeten dat ook het onafhankelijke België de
vrucht is van een minderheidssamenzwering. Zelfs de daaropvolgende legitimering
van het Belgische feit via de stembus betrof onder het cijnskiesrecht slechts
een kleine minderheid van de burgers, die zich dan nog in reeds geschapen
militaire en institutionele voldongen feiten schikten. Als een democratische
meerderheid vereist is, laten we dan maar de Belgische onafhankelijkheid
terugdraaien en de Verenigde Nederlanden herstellen.
Mij dunkt echter wel dat de democratische standaarden van de
21ste eeuw hoger zijn dan die van de 19de, en dat
Vlaanderen het beter moet kunnen dan België. Onafhankelijkheid langs de
moeilijke democratische weg stuit echter eens te meer op een kwaal die dit volk
al lang teistert: de Vlamingen hebben geen ernstige en betrouwbare voorhoede, zij
zijn een “volk zonder bovenlaag”. Maar daar was Grammens gerust in: wanhoop
niet, te zijner tijd zal er wel een leiderschap opstaan.
Na afloop zette het publiek spontaan De Vlaamse Leeuw in. Na de eerste strofe wilden velen buiten gaan,
maar een voorhoede ad hoc deed nog de
obligate tweede strofe volgen, met de zin: "Geen tronen blijven
staan." Dat was een eerbetuiging van de massa aan Mark Grammens als
Vlaanderens verdienstelijkste revolutionair.
Labels: België, De Roover | Peter, Grammens | Mark, Journaal, Van Cauwelaert | Rik, Vlaanderen
14 Comments:
@Koenraad Elst
U schrijft dat het Hitler alleen maar te doen was om "een plaatselijke oorlog om historisch Duitse gebieden." Hoe verklaart u dan dat Duitland op 15 maart 1939 de rest van Tsjechië bezette en een dag eerder Slowakije tot de status van vazalstaat van Duitsland dwong? Wikipedia: "Met deze stap overschreed Duitsland de grenzen van zijn Groot-Duitse ruimte naar het gebied van de 'Lebensraum'."
Met uw bewering dat pacifisme het juiste standpunt was in de jaren '30 ben ik het evenmin eens. Ze valt te vergelijken met de bewering dat stoppen met het vergrendelen van ramen en deuren het juiste standpunt is om diefstal te vermijden.
Juist een eerder militair ingrijpen had WOII kunnen vermijden, bv. bij herbezetting van het Rijnland in 1936.
Ik ga akkoord met de commentaar van Johan B.
Niemand is volkomen zonder blaam, maar dat is geen geldig argument om lafhartig 'pacifisme' te prediken wanneer men komt te staan tegenover manifest kwaad zoals het nazisme (of eender welke vorm van vrijheidsberovend totalitarisme).
De notie dat de Jodenuitroeing een direct gevolg was van de oorlog is pure speculatie. Zij staat direct in contradictie met het feitelijke lot van talloze minderheden die als zondebokken werden gebruikt door totalitaire regimes. Contemporele voorbeelden zijn de Falung G...in communistisch China en de Bahai in theocratisch Iran.
De Brits-Franse oorlogsverklaring was een direct gevolg van de Duitse inval in Polen en die verklaring was uitdrukkelijk op VOORHAND 'getelegrafeerd' aan het nazi-regime met Polen als een 'red line' na een serie van voorafgaande Duitse verdragsovertredingen. Het historisch revisionisme van de heer Elst, en ook van Grammens vermoed ik, is een vorm van kopindegronderij.
Tenslotte, Churchill was geen 'heilige' - wie onder ons zou dat wel zijn - maar hem 'afdoen' als een "liefhebber van bergen lijken" is een historicus onwaardig. Het is weer een directe vorm van kopindegronderij en een weigering om de complexiteit van zijn reele dilemmas te willen onderkennen.
Geachte heren Johan B. en Marc Huybrechts.
De analyse die Koenraad Elst neerschrijft is gebaseerd op kennis van zaken en perfect te verifiëren indien je daarvoor de moeite zou willen nemen.
De reactie "historisch revisionisme is een...enz." is een boodschap die neerkomt op "men heeft mij een overtuiging ingepeperd en die ik onverbiddelijk wens te verdedigen en waaraan niet te twijfelen valt."
Ik begrijp dat niet, doe toch eens de moeite om wat meer informatie te verzamelen en een mening te verkondigen gebaseerd op feiten en niet op beelden.
Ga bijvoorbeeld van start door met de heer Elst in polemiek te treden op basis van bronkennis. Probeer het eens dan krijg ik meer respect voor jullie dan voor de reactie die je nu geeft en die zo vervelend eenvoudig is.
Met onverbiddelijke groet
@ Geachte heer Willy Saey
Het onderwerp van het interessante artikel van Koenraad Elst was "Grammens". Over dat specifiek onderwerp heeft hij duidelijk veel "kennis van zaken".
Mijn meningsverschil heeft daar echter niets mee te maken. Het betreft enkel een paar paragrafen waarin Elst (gedeeltelijk in navolging van Grammens, vermoed ik) een aantal OPINIES weergeeft die zeker geen grote "kennis van zaken" reveleren omtrent enkele aspecten die verband houden met wo2. Ons meningsverschil betrof enkele opinies en zeker geen historische FEITEN (noch "zaken").
Het staat u volkomen vrij van te denken, in navolging met Elst, dat pacifisme een redelijke of bruikbare strategie kan vormen tegenover onmenselijke totalitaire overheden (gelijk het naziregime). Voor mij is dat pure wishful thinking, op basis van empirische observatie rond de wereld vandaag en over de laatste eeuw). Vergeet niet dat Gandhi ( het grote vermeende tegenvoorbeeld) NIET stond tegenover een totalitaire overheid, maar wel tegenover een 20ste eeuwse Europese koloniale overheid (de Britse) stond. Ik hoop dat ik het verschil hier niet moet gaan uitleggen voor u.
Nogmaals, niemand is zonder fouten of zonden, en over de achterliggende gronden voor wo2 bestaan er zeker historisch-gefundeerde verschillende opinies onder serieuse historici vandaag, maar het "revisionisme" van Elst omtrent de 'onmiddelijke' oorzaak is gewoonweg niet serieus te nemen. Met "niet serieus" bedoel ik dat ze gewoonweg berust op emotie en op een selectieve (onvolledige) consideratie van talloze feitelijkheden uit die tijd.
Uw verwijt dat mijn reactie "eenvoudig" zou geweest zijn geldt evenzeer voor de enkele paragraafjes die Elst over wo2 schreef. Hij heeft 3 opinies gegeven, over de oorzaak van wo2, over de oorzaak van de Jodenuitroeing door de nazis, en over Churchill....die op zijn minst "controversieel" mogen genoemd worden, en die naar mijn mening veel erger mogen gekarakteriseerd worden. En als u niet het verschil zou kunnen maken (wat ik vermoed) tussen oncontroversiele FEITEN en betwistbare OPINIES, dan zou ik het niet zo erg vinden van zonder uw "respect" te moeten leven.
Deze reactie is verwijderd door de auteur.
Er is al veel geschreven over wat er had moeten gedaan worden om de Holocaust te voorkomen. De oorlog verklaren was het in ieder geval niet, want de oorlog *is* verklaard en de Holocaust *heeft* plaatsgevonden. Men kan met veel retoriek ("revisionisme") om dit feit heen dansen, maar het feit staat wel als een paal boven water. Het gebruik van de term "revisionisme" (in België gebruikt voor Holocaust-ontkenning) voor een stelling die juist van het feit van de Holocaust veronderstelt, is volgens de Belgische wet laster en eerroof, d.i. de onterechte beschuldiging van een sinds 1995 strafbaar feit. Mijn 3 meningen zijn niet "controversieel" -- wel in de Hollywood-versie, maar niet onder ernstige historici. Dat de Holocaust niet tot het nazi-programma behoorde maar door omstandigheden na 1939 tot stand kwam, is gewoon de functionalistische these, intussen gemeengoed onder historici. Dat Churchill "een liefhebber van lijkenbergen was", blijkt uit niet-controversiële en niet op de nazi's betrekking hebbende feiten uit zijn loopban, van Gallipoli tot de Bengaalse hongersnood. In India staat hij vooral bekend als een verwoed racist en kolonialist, die welbewust van de gevolgen de beslissing nam om geen graantransporten uit Australië in te leggen, die talloze mensenlevens hadden kunnen redden, omdat hij het de moeite niet vond. Voor wat de derde mening betreft, er is alvast geen controverse over de sequentie van feiten. De Hollywood-versie wil dat de nazi's vanaf het begin de Wereldoorlog wilden, maar daar is geen enkel bewijs voor, wel oorlogspropaganda (zoals de Duitse invasiekaart in Amerika waarmee Roosevelt in het Congres stond te zwaaien, en die een vervalsing bleek). En dat is natuurlijk het probleem: anders dan in WO1 is na WO2 de oorlogspropaganda nooit rechtgezet en in de algemene beeldvorming overgegaan. Vandaar dat de meeste mensen vaag menen te weten dat "Hitler de wereld wou veroveren" en van daar uit de daden van de wereldleiders in de jaren 30 beoordelen. Of denken dat de Holocaust van in 1933 onvermijdelijk was en de oorlogsverklaring van 1939 daaruit voortkwam.
Dat Hitler in maart '39 Tsjechië innam, was inderdaad heel anders dan de aanhechting van Oostenrijk en Sudetenland, die door de betrokken bevolking gewenst werd en eigenlijk een uitvoering van het na 1998 overeengekomen zelfbeschikkingsrecht der volkeren was. De Tsjechen en nadien de Polen wilden niet bij Duitsland, dus dit waren duidelijk oorlogshandelingen. Zij betroffen wel historisch Duitse gebieden, in deze zin dat het grootste deel van deze landen lang bij het Pruisische of Oostenrijkse rijk behoord hadden. Praag was zelfs de hoofdstad van het Heilige Roomse Rijk geweest. Deze overwegingen zijn natuurlijk niet meer geldig sedert de erkenning van het zelfbeschikkingsrecht der volkeren, maar verklaren wel mijn term "historisch Duitse gebieden", daar waar Oostenrijk en Sudetenland actuele "volks-Duitse gebieden" waren. Het probleem met nationalisten is altijd dat ze die historische kaart uitrollen waarop hun land het grootste was. In ieder geval was het een plaatselijke oorlog en heeft de Brits-Franse oorlog er een wereldoorlog van gemaakt, met 50 of zo miljoen doden. Ik neem aan dat u hun nabestaanden in de ogen kunt kijken en zeggen dat hun dode niet voor niets gestorven is.
Was er dan geen oorlog nodig omwille van Polen en Tsjechië? Om te beginnen werd de oorlog duidelijk niet gevoerd om hen te bevrijden, want zij kwamen in het Sovjet-blok terecht. Verder blijken westerse democraten zeer goed te kunnen berusten in de aanhechting van een ver land door een naburige mogendheid, bv. de Baltische staten door de Sovjet-Unie (in uitvoering van het Molotov-von Ribbentrop-pact), of Karelië door diezelfde USSR, of Tibet door China. Ik wil echter niet zo "laf" zijn als voorgenoemde democraten en nalaten om een oplossing voor te stellen. Men had, net als Ronald Reagan in de Koude Oorlog met succes gedaan heeft, zelf een geloofwaardige militaire sterkte kunnen opbouwen om nazi-Duitsland af te schrikken. Maar in de tijd van het "gebroken geweer" deden de westerse democratieën precies het omgekeerde. De betrokken politici hadden, net als de Britse en Franse premiers in 1939, niet alle gevolgen van hun daden kunnen overzien.
Zeer pertinent voor Mark Grammens' wereldbeeld is zijn keuze tegen de oorlog. Ook ik wil het daarom opnemen tegen de uitdrukking "lafhartig 'pacifisme' wanneer men komt te staan tegenover manifest kwaad zoals het nazisme (of eender welke vorm van vrijheidsberovend totalitarisme)". Ik stel vast dat wie dat zeggen, zich zelf met gemak neerleggen bij "eender welke vorm van vrijheidsberovend totalitarisme". Welke poot hebben zij uitgestoken tegen het communisme? Van 1945 tot 1989 heeft er tussen het Sovjet- en het westelijk blok (rechtstreeks) een gewapende vrede bestaan, precies zoals de "lafhartige 'pacifisten'" het wilden. Vergeleken met de hypothetische kernoorlog die anders ontbrand zou zijn, was dit waarschijnlijk wel te verkiezen. Zoals in 1939 zelfs de tijdelijke verdrukking van Tsjechië en Polen (uiteindelijk met een soort Ostpolitik te verzachten, en met een vreedzame georganiseerde emigratie van de joden) achteraf bezien misschien wel te verkiezen was boven WO2 en de Holocaust, die sommigen blijkbaar moreel superieur vinden.
@ Geachte heer Elst
Uw revisionisme betreft niet enkel de holocaust maar zelfs de voorstelling van de Koude Oorlog. Onze sterk-verschillende opinies gaan niet kunnen overbrugd worden in enkele paragrafen. Ik wil belangrijke verschillen verduidelijken, maar geen polemiek voeren over (in deze context) marginale onderwerpen zoals het Britse kolonialisme in India, het "Heilige Roomse Rijk", afwezige graantransporten uit Australia, enz...
1) Ik schreef, in de context van de "achterliggende gronden voor wo2", dat... "het revisionisme van Elst omtrent de 'onmiddelijke' oorzaak...enz...". Ik heb zeker nergens beweert dat u de holocaust zou ontkennen, wel dat u afweek van een vrij-algemeen aanvaarde voorstelling van de onmiddelijke oorzaak van wo2 in het Europese 'theater' (niet in Azie), namelijk de Duitse inval in Polen. Het ging ook niet over diepere of meer speculatieve oorzaken, gelijk het Versailles Verdrag bijvoorbeeld, en er werd hier ook niet omheen enige feitelijkheid "gedanst". U zette dus een valse stroman op. Het is ook spijtig dat men in het Belgische staatsbestel over de laatste kwarteeuw het vrijmeningsuitingsrecht (het echte grondvest van democratie) opnieuw is beginnen te verkrachten door het criminaliseren van subjectieve opinies, zelfs loutere woorden of termen zoals "revisionisme", in plaats van concrete daden. Er was zelfs onlangs een franstalig vooraanstaand regeringslid die het woord "radikalisme" wou criminaliseren. Daar doen we best niet aan mee.
2) Gelijk u hou ik ook niet van Hollywood. Maar u lijkt de feitelijke Duitse inval in Polen minder belangrijk te vinden als onmiddelijke oorzaak voor wo2 dan de daaropvolgende Frans/Britse "verklaring". Dat is een formaliteit verwarren met feitelijk gedrag.
3) Het is waarschijnlijk dat de oorlogsomstandigheden hebben bijgedragen tot de inclusie - of misschien eerder versnelling - van de holocaust in het nazi-programma. Maar dat zijn speculatieve onbewijsbare bedenkingen. Feit blijft dat de nazis een holocaust organiseerden, zelfs en precies in een tijd wanneer ze hun beperkte middelen/resources hoogstnodig hadden op velerlei andere fronten. De jodenhaat, die achter de holocaust stond, was dus duidelijk en geen speculatieve bedenking van de "what if" soort.
...
...
4) Dat de oorlog in eerste instantie niet gevoerd werd voor Polen en Tsjechie dat zal wel waar zijn. Het is ontstellend moeilijk voor democratische overheden, die hun publiek moeten overtuigen, van ten oorlog te trekken. Zij zullen dit doorgaans enkel kunnen doen wanneer het gevaar voor de eigen belangen en eigen vrijheid manifest groot is geworden. Maar het argument dat u gebruikt..."want zij kwamen in het Sovjet-blok terecht" is waardeloos. Dat was geen doelstelling van de westerse geallieerden, en gaat u als overtuigde "pacifist" ze nu ook nog blameren omdat ze niet een nieuwe onmiddelijke oorlog zijn begonnen tegen het soviet totalitarisme? Zij zijn niet verantwoordelijk voor het wangedrag van Stalin in Oost Europa na wo2.
5) Het is merkwaardig dat u Reagan opvoert in de context van uw verdediging van "pacifisme". Reagan was geen pacifist, maar durfde wel de dingen bij hun naam noemen. Zijn term "evil empire" goldt evenzeer voor het nazisme als voor het communisme. Het zijn zeker niet de pacifisten van de 'anti-raketten-marsen soort' in de 1980's die de westerse overwinning in de Koude Oorlog hebben mogelijk gemaakt, maar wel Reaganeske standvastigheid (waar ook John Kennedy en toenmalige anti-communistische linksen in het Westen van getuigden). Het was natuurlijk maar een tijdelijke overwinning zoals de hedendaagse 'pacifistische' trends in het Westen illustereren. De grondslagen voor de volgende wereldoorlog worden vandaag al opnieuw gelegd.
6) We zijn akkoord dat de "opbouw van een geloofwaardige militaire sterkte" nazi-Duitsland misschien op tijd had kunnen afschrikken. Maar die opbouw is er niet gekomen, precies omwille van...naieve pacifistische tendensen (waar democratieen erg vatbaar voor zijn) in een wereld vol met intolerante ideologieen en regimes. De grote les van wo2 is precies dat men OP TIJD gevaarlijke regimes moet stoppen. Met "op tijd" bedoel ik (a) wanneer dat militair nog mogelijk is vooraleer de schade onvoorzienlijk wordt en (b) vooraleer de 'appetites' van totalitaire regimes buitensporig wordt.
7) Ik denk niet dat wo2 en de holocaust "moreel superieur" zouden zijn boven..."een tijdelijke verdrukking van Tsjechie en Polen", met of zonder uw illusoire verzachtingen van een "soort Ost Politik " en een "vreedzame georganiseerde emigratie van joden". Ik denk wel dat u uw speculatieve wensen voor werkelijkheid durft nemen, en appels met peren vergelijkt.
Interessante discussie, die helaas moeilijk verder te voeren is zonder ergens in het gevoerde betoog op een of ander item de Belgische wetgeving inzake de officiële interpretatie van de geschiedenis van WO2 mogelijks of ongewild te overtreden. De gevolgen, die hieraan verbonden zijn dermate groot dat men net als in een totalitaire bestel beter kan zwijgen.
Flanders Fields reactie
Ik, als oudgediende revisionist, wil graag mijn steentje bijdragen tot de discussie.
Mijn eerste opmerking gaat naar de personen, waarvan de historische kennis zich beperkt tot Wikipedia (met alle respect voor Wikipedia), maar dat voldoet niet, want Wikipedia brengt enkel ‘gestroomlijnde’ kennis.
Polen, waarvan 40% van de bevolking bestond uit niet-Polen, onderdrukte niet alleen de Duitse bevolking, maar ook Litauers, Oekrainers, Hongaren en andere minderheden. Hitler was bereid tot waanzinnige toegevingen aan Polen (zoals hij ook voordien Zuid-Tirol aan Italië had afgestaan!) maar Polen voelde zich sterk door de garanties van Engeland en Frankrijk, die met succes de Duitse inval gebruikten als dé stok om de “dolle hond” te slaan. Waarom verklaarden Engeland en Frankrijk dan niet de oorlog aan de USSR, die niet alleen datzelfde Polen maar ook Finland, Estland, Letland, Litauen en Oost-Roemenië was binnengevallen en bezet had?
Slowakije. Slowaken zijn geen Tsjechen maar werden na W.O. I tegen hun wil en zonder volksraadpleging door Tsjechië geannexeerd, zoals Vlamingen en Walen na de nederlaag van Napoleon samen moesten leven. Dat Slowakije in 1939 een Duitse vazalstaat werd, zou ik niet als dusdanig omschrijven.
Genocide. Dat de Jodenuitroeiing een direct gevolg was van de oorlog of in het verlengde ervan is geen speculatie, maar wordt bevestigd door alle bronnen en feiten. De uitroeiing begon na de Duitse inval van de USSR (op 21/6/1941). Voordien werden er wél om allerlei redenen executies van Poolse Joden uitgevoerd, maar de overgrote meerderheid der Poolse Joden werd toen nog in ghetto’s geconcentreerd en niet vermoord.
Voor wat in de Sovjet-Unie met de Joden gebeurde kan ik zeggen dat ik waarschijnlijk de enige in België ben die in het bezit is van de integrale “Ereignismeldungen UdSSR” (ongeveer 3000 bladzijden), zijnde de rapporten van de SD/Sipo (Sicherheitsdienst en Sicherheitspolizei), die belast waren met de ‘Befriedung’ van de veroverde gebieden, m.a.w. ook met de executies van tienduizenden Joden. Ik slijt nu mijn dagen met uit te zoeken langs welke bevelshiërarchie een en ander gebeurde, en ook wil ik onderzoeken hoe dit praktisch in zijn werk is gegaan. Ik kan al één ding zeggen, nl. een genocide-bevel of een schriftelijke verwijzing ernaar is er nooit gevonden. Dat is natuurlijk een vervelende zaak voor de ‘Hofhistoriker’, want het is uitgesloten dat zulke moorden zonder expliciet bevel van hogerhand werden uitgevoerd.
Het is belangrijk alles in zijn historische en militaire context te plaatsen zonder politieke passies en vooroordelen. En zonder wetten die vrij historisch onderzoek bestraffen. Ik heb 15 maanden voor deze vrijpostigheid in de gevangenis gezeten. Enkel Mark Grammes heeft in Journaal mijn recht van spreken verdedigd, wat hem siert.
Siegfried Verbeke
@Koenraad Elst
"In ieder geval was het een plaatselijke oorlog en heeft de Brits-Franse oorlog er een wereldoorlog van gemaakt, met 50 of zo miljoen doden."
Tja, het werd allemaal wat minder plaatselijk toen Hitler Rusland binnenviel, wat resulteerde in meer dan 25 miljoen doden. Of was dat ook de schuld van de Brits-Franse oorlogsverklaring? De tweede Chinees-Japanse oorlog begon in 1937, wat tegen 1945 resulteerde in meer dan 20 miljoen doden. Was dit misschien met terugwerkende kracht de schuld van de Brits-Franse oorlogsverklaring?
"Ik neem aan dat u hun nabestaanden in de ogen kunt kijken en zeggen dat hun dode niet voor niets gestorven is."
Ik verdedig de stelling dat Hitler de (Europese) oorlog is begonnen en dat een eerder militair ingrijpen die oorlog had kunnen verhinderen. Kan u eens uitleggen waarom ik dan een wereldoorlog met >50 miljoen doden moet verantwoorden?
"Men had, net als Ronald Reagan in de Koude Oorlog met succes gedaan heeft, zelf een geloofwaardige militaire sterkte kunnen opbouwen om nazi-Duitsland af te schrikken. Maar in de tijd van het "gebroken geweer" deden de westerse democratieën precies het omgekeerde."
Akkoord, maar dan pleit u toch voor het omgekeerde van pacifisme? Want afschrikken met geloofwaardige militaire sterkte impliceert dat men, indien nodig, deze sterkte ook daadwerkelijk wil aanwenden.
@ Geachte heer Verbeke
Op twee punten zijn wij akkoord: (A) Wikipedia kennis is "onvoldoende", en (B) Belgische wetten die "vrij historisch onderzoek bestraffen", m.a.w. die vrijemeningsuiting criminaliseren, zijn een directe aanslag tegen individuele vrijheid en echte democratie. Dat is het soort van maatregel dat ook het nazisme karakteriseerde, en het is onmetelijk triestig dat men vandaag terug in die richting evolueert in den Belgique.
Voor de rest is het onduidelijk welke specifieke stelling u wenst te verdedigen. Dat niemand zonder zonden was, toen en vandaag, dat ligt toch voor de hand. Over de gekende FEITEN zullen we ook wel akkoord zijn. Bijvoorbeeld dat de nazis een genocide uitvoerden tegen Europese Joden, en ook dat Engeland en Frankrijk ten oorlog trokken in reactie tegen de Duitse inval in Polen. Maar, de achterliggende en soms tegentrijdige motivaties van al de toenmalige politieke actoren, evenals de concrete dilemmas die hen 'beroerden', zullen onvermijdelijk in grote mate een kwestie van SPECULATIEVE bedenkingen blijven. U kunt daar wel allerlei detail-informatie proberen over te vergaren, maar het behoeft dan van modest en voorzichtig te blijven en geen algemene fundamentalistische conclusies te trekken die geen twijfel zouden toelaten.
Het staat u volkomen vrij van te willen denken, dat er geen jodengenocide zou plaats gegrepen hebben als Engeland en Frankrijk Hitler gewoon verder zijn gang hadden laten gaan en hun akkoord met Polen zouden 'verraden' hebben. Maar, ik kan dat enkel naieve speculatie noemen, omdat het kopindegronderij impliceert ten aanzien van de manifeste 'natuur' van het naziregime en het feitelijke gedrag van talrijke totalitaire regimes rond de wereld over de laatste eeuw. En als dat soort van speculatie u aantrekt, dan behoeft het van evenzeer te speculeren over hoe Europa er zou uit gezien hebben als men effectief niets zou gedaan hebben om Hitler te stoppen. De beste leidraad om te kunnen voorspellen hoe tirannen zich op internationaal vlak zullen gaan gedragen (als er geen obstakels meer zouden zijn), is van te kijken hoe ze zich intern gedragen waar hun macht min of meer absoluut is geworden. Het alternatief is...dromerige kopindegronderij.
Een reactie posten
<< Home