"Leve belastingen" (De andere kijk)

Aldus hoofdredacteur Karl Van Den Broeck deze week in Knack.

Twee economen, Hylke Vandenbussche (UCL) en Jozef Konings (KUL), hadden berekend dat een verlaging van het nominaal tarief in de vennootschapsbelasting van 34 naar 25% zomaar eventjes 90.000 banen zou opleveren.

Welnu, zegt Van Den Broeck, een dergelijke redenering is erg verleidelijk, maar simpel. De praktijk is evenwel complexer. Zo is het niet duidelijk of de verlaging van het nominaal tarief van 40,17 naar 34% in 2002 meer jobs heeft opgeleverd. Ok, tot daaraan toe.

Bovendien bedroeg volgens een eerdere studie (ook van de hand van Vandenbussche!) het effectieve tarief in de vennootschapsbelasting in de periode 1993-2002 al 26%. Het nominaal tarief bedroeg toen 40,17%. Van Den Broeck vergelijkt echter appelen (nominaal tarief) met peren (effectief tarief). Het effectief tarief is bovendien een gemiddelde van de effectieve tarieven van alle vennootschappen. Sommige zullen verlieslatend zijn (effectief tarief: 0%), andere dan weer winstgevend (effectief tarief mogelijk zelfs hoger dan 40,17%). Maar volgens Van Den Broeck hebben "bedrijven veel bewegingsvrijheid om hun winst op te krikken of laag te houden". Wie het zich kan permitteren om een fiscaal adviseur te betalen, heeft wel enige bewegingsvrijheid (weliswaar binnen het door de overheid geschapen kader van de fiscale wet), maar het verklaart zeker niet alles. De karikatuur van de belastingontduikende onderneming leeft anders precies wel sterk bij sommigen.

Maar bon, volgens Van Den Broeck is het op zijn minst onduidelijk of belastingverlagingen jobs opleveren en dus moet je oppassen want belastingverlagingen slaan een gat in de overheidskas. Hoe komt het dan dat de verlaging van de loonlasten en de personenbelasting met miljarden euro nauwelijks een invloed hebben gehad op de totale belastingdruk in België?

Van Den Broeck laat zich zelfs verleiden tot de volgende stelling: "verhoog de belastingen, want de overheid slaagt er wél in om jobs te creëren". Hij verwijst daarvoor naar het systeem van de dienstencheques die tegen een kostprijs van 520 miljoen euro al 25.000 (tegen het eind van het jaar 35.000) banen hebben opgeleverd. Ik zie niet in hoe een uitgavenpost van de overheid noodzakelijk moet gefinancierd worden met een verhoging van de belastingen. De overheid kan (in principe) toch keuzes maken in de bestemmingen van haar uitgaven?

Dit systeem is trouwens duur (zo vindt ook Van Den Broeck): tegenover elke job staat een financiële injectie van de overheid van maar liefst 15.000 euro. Is dit niet wel heel veel geld? Zelfs binnen de regering vinden ze dat zo. Ik denk dat een modale werknemer de staat zelfs nog geen 15.000 euro aan sociale zekerheidsbijdragen en personenbelasting opbrengt.

De voordelen van de dienstencheques die Van Den Broeck noemt (minder zwartwerk, meer mensen zinvol aan het werk, meer mensen hebben sociale bescherming, minder werkloosheidsuitkeringen), kunnen toch ook bereikt worden door meer jobs in de privé-sector (bv. door een belastingverlaging). Maar ja, een investering door de overheid heeft meer kans op succes, was ik even vergeten.

Maar wie financiert er die investeringen van de overheid? Uiteindelijk zijn dat toch de privé-ondernemingen? Denkt Van Den Broeck nu werkelijk dat een verhoging van de belastingen de ondernemingsactiviteit ten goede zal komen? Laten we de redenering van Van Den Broeck even doortrekken: waarom niet meteen alle winsten van de ondernemingen confisqueren, dan heeft de staat zoveel inkomsten waarmee ze automatisch (van een simplisme gesproken!) de duizenden banen kan scheppen waarnaar de werklozen zitten te smachten.

Heeft Van Den Broeck er trouwens al eens bij stilgestaan waarom het zwartwerk en nu de dienstencheques zo populair zijn? Het draait uiteindelijk om kostprijs. Een schilder of een tuinhulp in het wit betalen, is gekkenwerk: de BTW en de sociale zekerheidsbijdragen maken een te groot deel uit van de kostprijs. De populariteit van de dienstencheques wordt verklaard doordat de overheid het zwartwerk op succesvolle wijze concurrentie aandoet door de kostprijs voor een schilder of een tuinhulp nog meer naar beneden te halen door er een subsidie van maar liefst 520 miljoen euro tegenaan te gooien.

Het werkelijke venijn zit bij Van Den Broeck evenwel in de staart.

Een discours waarbij belastingen als des duivels worden afgeschilderd en elk ingrijpen van de overheid in de arbeidsmarkt als 'dirigistisch' of - sterker nog - stalinistisch, getuigt dan ook van weinig burgerzin en verbergt meestal een verborgen agenda. Winstbejag bijvoorbeeld.

Van Den Broeck maakt er een karikatuur van: een "discours" (normaal voorbehouden voor dat van het racistische type) waarbij belastingen "des duivels" zijn en overheidsingrijpen "stalinistisch" is. Knoop het goed in jullie oren, wie lagere belastingen bepleit en bv. verwijst naar het succesvolle Ierse model, heeft geen burgerzin, heeft een verborgen agenda en is uit op winstbejag.

Tot zover deze blik in de denkwereld van Karl Van Den Broeck. Het is ronduit ontstellend.