Voorakkoord BHV nader bekeken

De regeringsonderhandelingen gaan door na het eerste voorakkoord rond BHV. Er blijft heel wat onduidelijkheid over de exacte inhoud van het voorakkoord en men is niet van plan het voorakkoord te openbaren. Dat schept het beeld dat men iets te verbergen heeft.

Ondertussen heb ik een document van OpenVLD grondig doorgenomen over het voorakkoord (en de externe communicatie van VLD), opgesteld door Tom Ongena, met wat meer details die ik niet had gelezen in de media (DS, 15 sep 2011) inzake BHV en de Senaat. Tijd om nog eens een aantal elementen van het voorakkoord nader te bekijken en mogelijke implicaties te identificeren rekeninghoudend met de informatie uit het VLD-document.

Kiesarrondissement BHV.

In het VLD-document verduidelijkt men dat het kiesarrondissement BHV gesplitst wordt in een kieskring Brussel-Hoofdstad en een Kieskring Vlaams-Brabant, dat komt neer op een zuivere splitsing maar er is een compensatie die de zuiverheid zwaar aantast.

In de plaats komt een dubbele kiesbrief zodat inwoners van de 6 taalfaciliteitengemeenten in de Vlaams Rand rond Brussel ('de Zes') kunnen kiezen tussen de kieslijsten van Vlaams-Brabant of die van Brussel-Hoofdstad. Men zou deze oplossing betonneren in Artikel 63 van de Belgische Grondwet (63GW) en via een Bijzondere wet. Hoe men deze betonnering gaat verwoorden blijft onduidelijk en dat knaagt.

Ik lees niet onmiddellijk een duurzame oplossing voor BHV in de weinige vrijgegeven elementen uit het voorakkoord. Er waren 2 GW-problemen met BHV volgens het GW-hof:

(1) Kandidaten van HV die het moeten opnemen tegen Kandidaten uit Brussel. Dit blijft feitelijk nog voortbestaan met de dubbele kiesbrief in de Zes maar met gescheiden kieslijsten.

(2) Er was een probleem bij de berekening van de zetelverdeling (Kamer) in Vlaams-Brabant waarbij men rekening hield met het bevolkingsaantal. Met de dubbele kiesbrief zullen inwoners uit de kieskring/Prov Vlaams-Brabant kunnen stemmen op kieslijsten uit de andere kieskring Brussel-Hoofdstad, dat kan quasi niet anders dan gelijkaardige GW-problemen veroorzaken voor de zetelverdeling.

Het systeem van dubbele kiesbrief is anders dan het inschrijvingsrecht waarbij Franstaligen uit de Vlaamse Rand tijdelijk als in het Brusselse ingeschrevenen werden beschouwd en daar konden stemmen. Alle kiezers in de Zes zullen kunnen kiezen tussen kieslijsten uit één van de 2 kieskringen, daarmee krijgen ze in het kiesstelsel een uniek en specifiek statuut/stelsel. Ik zie een GW-probleem met dat uniek statuut/stelsel.

Het is een uitzonderingsbepaling uitsluitend voor de inwoners uit die Zes gemeenten, dat is discriminerend ten aanzien van alle andere Belgische ingezetene van het land (10GW) en specifiek voor de Vlamingen. Het doel van de dubbele kiesbrief is Franstaligen het mogelijk te maken om te stemmen op Franstalige kieslijsten uit het Brusselse, er is nergens sprake van wederkerigheid voor de Vlamingen in Brussel die willen stemmen op de Vlaams Brabantse kieslijst.

Het unieke stelsel in de Zes geeft bijkomstig het signaal van een soort van condominium tussen Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest over de Zes, kan een rol spelen bij een secessie. Het stuurt ook het signaal dat Franstaligen in de Vlaamse Rand rond Brussel wel degelijk bijzondere rechten hebben, op lange termijn heeft dat mogelijk gevolgen. Het zou niet de eerste keer zijn dat men akkoorden herinterpreteert of anders interpreteert zoals nu nog over het tijdelijk karakter van de taalfaciliteitengemeenten, de volwaardigheid van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest of de taalwetgeving in het tweetalig taalgebied. Het signaal kan ook geïnterpreteerd worden als de opgave van de Zes tav/d Franstaligen.

Franstaligen woonachtig in de Vlaamse Rand rond Brussel en vooral Franstalige Brusselaars krijgen hiermee een extra incentive om te verhuizen naar de Zes indien zij heel veel belang hechten aan het kiezen voor Franstalige politici op Brusselse kieslijsten. Kortom, men stuurt de Verfransing - dat eigenlijk een verbrusseling is - naar de Zes taalfaciliteitengemeenten. Past perfect in een Plan B waarbij de Federatie Wallo-Bruxelles de Zes meeneemt gezien de hoge graad van Verfransing en de (onbestaande) 'Vlaamse onderdrukking van Franstaligen'...Maingain's Carcan de Bruxelles is hiermee doorbroken en Milquet heeft haar corridor op Lange Termijn. Olivier Maingain is vooral kwaad omdat hij geen absolute zekerheid heeft op korte termijn, geen expliciete betonnering in regelgeving. De splitsing van BHV stopt de verfransing van Halle Vilvoorde niet, daarom dat ik voorstander was van een ander kiessysteem.

Hervorming Senaat.

De Senaat wordt een niet-permanent orgaan met beperkte bevoegdheden: herziening GW, Bijzondere Wetten, goedkeuren van gemengde verdragen, belangenconflicten en voordragen leden Grondwettelijk Hof. 50 Senatoren (29N, 1D, 20 FR) zullen afgevaardigd worden uit de deelparlementen en zouden hierdoor 'echte gemeenschapssenatoren' worden, impliceert regionale verkiezingen...samenvallend met Federale verkiezingen of niet?

Er zijn dan nog eens 10 gecoöpteerde Senatoren waarbij rekening gehouden zal worden met de reststemmen van de Kamerverkiezing o.a. uit Halle Vilvoorde via de kieskantons, dus voert men een soort BHV in voor de gecoöpteerden. Het VLD-document benadrukt dat voor de 4 gecoöpteerden Franstalige Senatoren de reststemmen in Wallonië, Brussel en Halle-Vilvoorde gelden, men rept met geen woord over de Vlaamse gecoöpteerde Senatoren.

Het systeem dient als extra compensatie voor de splitsing van BHV voor de Kamerverkiezing waarbij men tracht Franstalige stemmen uit Halle-Vilvoorde maar ook Vlaamse stemmen uit de kieskring Brussel te recupereren, Vlaanderen verliest 2 Kamerzetels met de zuivere splitsing van BHV en het éénrichtingsverkeer van de Dubbele Kiesbrief. Merk op dat er i/d Senaat wel sprake is van wederkerigheid tussen Vlamingen en Franstaligen in BHV.

Maar opgelet, voor de Franstalige gecoöpteerde Senatoren aan te duiden mag men gebruik maken van reststemmen in Wallonië-Brussel EN Halle-Vilvoorde terwijl voor de Vlaamse gecoöpteerde Senatoren (wellicht) enkel gebruik mag worden gemaakt van de reststemmen uit Vlaanderen en Brussel (het VLD-document blijft daarin vaag). Inzake de reststemmen is er dus geen werderkerigheid.

Uiteindelijk doet men de Vlamingen tekort als men hiermee 2 verloren Vlaamse Kamerzetels wenst te recupereren, gezien een Kamerzetel belangrijker is dan een Senaatszetel en het gebrek aan wederkerigheid i/d Kamerverkiezing. Met daar bovenop geen wederkerigheid mbt de reststemmen. De 10 gecoöpteerde Senatoren zijn eigenlijk ook geen gemeenschapssenatoren maar niet-verkozen Kamerleden.

In het VLD-document benadrukt men dat 43 parlementsleden verdwijnen en dat de 'politiek' op zichzelf bespaard, alleen verduidelijkt men niet waar het 'vrijgemaakte budget' naartoe vloeit. Als men dat indeelt naar het werkingsbudget van andere instellingen gevuld met politieke mandatarissen dan is er niet echt sprake van een besparing maar herschikking.

Niet-Benoemde Burgemeesters

De 3 Niet-benoemde burgemeesters zullen niet benoemd worden. Voortaan zal de gemeenteraad in de taalfaciliteitengemeenten een burgemeester naar voor schuiven - de aangewezen burgemeester - die over de volle beleidsbevoegdheid beschikt. Het Vlaams Gewest kan de benoeming weigeren waarna een beroepsprocedure gestart kan worden bij de Algemene Kamer (tweetalig) van Raad van State. Zolang er geen uitspraak is vanwege de Algemene Kamer RvS beschikt de niet-benoemde doch aangewezen burgemeester over volheid van bevoegdheden.

Het is onduidelijk of deze procedure voor alle burgemeesters van taalfaciliteitengemeenten geldt of niet. Het is een toegeving dat eigenlijk het gezag van de Vlaamse rechters en de Vlaamse Kamer van RvS ondermijnt. Zou de volgende stap zijn dat Franstaligen in Vlaanderen enkel berecht mogen worden door Franstalige rechters of dat er minstens een taalevenwicht zou moeten zijn?

Goed nieuws is het bericht dat men de omzendbrief Peeters ging betonneren, blijkbaar is een wijziging van de beroepsprocedure bij RvS nog steeds noodzakelijk. Men blijft verder vaag over welke 'Franstalige rechten' men eveneens zal betonneren.

Gerechtelijk Arrondissement BHV

Het voorakkoord heeft het over het doorschuiven van een splitsing van het Gerechtelijk Arrondissement BHV naar een latere fase i/d onderhandeling samen met meer geld voor Brussel, zonder verdere details. Als men het Wetsvoorstel Vandenberghe hanteert dan splitst men het gerechtelijk arrondissement BHV niet territoriaal maar deelt men het in per gemeenschap met een apart parket HV en Brussel. Is bij mijn weten geen echte splitsing van het gerechtelijk arrondissement BHV maar opnieuw een compromis. Vraag is in hoeverre we dit voorstel moeten toetsen aan 4GW, de indeling in taalgebieden.

Metropolitane gemeenschap.

Er was sprake van een Metropolitane gemeenschap dat een adviesorgaan moet worden waarbij alle bestuursactoren gelegen in de oude provincie Brabant betrokken zouden worden.

Bedenking hierbij is dat de term gemeenschap reeds een invulling heeft binnen de Belgische Staatsstructuren, men schept hiermee toch wel het beeld dat het gaat om een vierde gemeenschap. Via dit adviesorgaan krijgt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest meer inspraak op aangelegenheden in heel Brabant, sluit net iets teveel aan bij 'le très grand Bruxelles'. Het orgaan kan evengoed een praatbarak worden maar het is een ongewenste evolutie dat op termijn aangewend kan worden om het gezag van het Vlaams Gewest rondom het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te ondermijnen.