Hoofddoek en/of overheidsdienst (WillemCoppenolle.be)

Het blijft me verbazen dat veel liberalen (uit alle partijen) voorstander zijn van een verbod op het dragen van een hoofddoek voor mensen die in een overheidsinstelling werken. Het is immers dat verbod dat de almacht van de overheid op het privé-leven des te meer benadrukt. De vergelijking met kruisbeelden in een rechtbank gaat niet op. Een gebouw denkt niet.


Misschien is het de natuurlijke afkeer van atheïstische liberalen van al wat ook maar enigszins met religie heeft te maken, die voor de huidige houding tegenover hoofddoeken zorgt. Zij interpreteren het recht op godsdienstvrijheid en het seculier zijn van de staat al te snel als de plicht geloofssymbolen enkel in privé-sfeer te dragen. Daarbij maken ze de cruciale fout het individu, met al zijn unieke kenmerken, te onderwerpen aan de eisen van de overheid.

Een overheidsbediende moet te allen tijde neutraal zijn, wat ook zijn geloof, cultuur of moraal mag zijn. Op basis van het feit dat een ambtenaar uiterlijke kenmerken van zijn geloof draagt, kun je echter enkel oordelen over zijn persoonlijke visie op geloof. Dat neemt niet weg dat ook hij de wet, en dus de neutraliteit van de overheid, respecteert. Het dragen van een hoofddoek staat dat niet in de weg: het is niet de moslima die moet beseffen dat een hoofddoek die neutraliteit frustreert, het is, net omgekeerd, de burger die moet erkennen dat een hoofddoek die neutraliteit net niét hindert.

In die zin kunnen we gerust stellen dat het de westerse burger is die zich moet aanpassen - niet de moslima - en het onderscheid moet leren maken tussen de mens en zijn handelingen als ambtenaar, en de mens als privé-persoon.

Wie oordeelt dat uiterlijke geloofssymbolen neutraliteit in de weg staan, stelt bovendien impliciet dat de betreffende persoon niet voor de overheid mag werken. Zijn geloofsidee wijzigt immers absoluut niet wanneer hij de symbolen niet draagt. En dus zou deze persoon volgens die redenering eigenlijk nooit neutraal kunnen zijn.

Een rechter met hoofddoek kan en zal even neutraal over rechtszaken (moeten) oordelen, als wanneer zij geen hoofddoek draagt. Als zij dat niet doet, dan heeft dat met een hoofddoek niets te maken, maar is zij een slechte rechter, zonder meer. Indien een rechter op basis van zijn persoonlijke visie de wetten niet naleeft, dan maakt hij immers een fout. Zijn religie is daarbij compleet irrelevant. Al zou een rechter bij voorbeeld vinden dat een vrouw ondergeschikt is aan een man, dan nog bestaat er geen wettelijke bepaling die hem toelaat zo te oordelen. Die visie gaat op voor alle ambtenaren, welk geloof zij ook mogen belijden.

Vergeten we bovendien niet dat veel religies niet noodzakelijk symbolen gebruiken. Het feit dat iemand zijn geloof niet toont of kan tonen, maakt hem dan ook niet meer of minder neutraal dan iemand die dat wel doet of kan doen.

Een negatieve houding tegenover een hoofddoek baseren op het weghalen van kruisbeelden in rechtbanken is intellectueel niet correct: in dit geval gaat het om een overheidsgebouw dat door mensen een katholiek symbool werd toegewezen. Een rechtbank is, evenals een rechter, inderdaad een deel van de neutrale staatsorganisatie, maar er is een essentieel verschil: een (overheids)gebouw heeft geen vrije gedachten en kan ten hoogste een religie of een symbool toegewezen krijgen door de heersende politieke klasse. Een object met een vrij denkend individu vergelijken, puur op grond van het feit dat zij beiden deel uitmaken van de overheid, is dan ook absurd.

Ik geef toe dat het jaren zou duren eer de westerse (vooral niet-liberale) burgers dergelijke denkoefening zouden kunnen maken. In het licht van Realpolitik en de publieke opinie is de keuze voor een verbod dan ook een begrijpelijke oplossing.

In het licht van de liberale ideologie daarentegen niet.