Obama krijgt eindelijk de rekening gepresenteerd voor zijn falend links beleid (Vincent De Roeck)

Barack Obama is één jaar aan de macht in de Verenigde Staten en de desillusie onder zijn aanhangers (en tegenstanders) kon eigenlijk gewoon niet groter zijn. De man die boven de partijen uit zou stijgen, opnieuw hoop zou injecteren in de samenleving en een breuk met het verleden van zijn Republikeinse voorganger zou bewerkstelligen, blonk vooral uit in inertie, incompetentie, partijdigheid en legde bovenal een latent gebrek aan realiteitszin en visie aan de dag. Hij zou Guantanamo sluiten, maar heeft nog steeds geen datum vastgelegd. Hij zou de twee oorlogen beëindigen, maar stuurt extra troepen naar Afghanistan. Hij zou de werkloosheid aanpakken met massale staatssteun en overheidsprogramma's, maar vandaag kampen de VS nog steeds met een reële werkloosheidsgraad van 17%. Hij zou iedereen gratis gezondheidszorg geven, maar faalde ook daar schromelijk in. Hij wou de Verenigde Staten op het groene spoor zetten, maar ziet vandaag zijn "cap-and-trade" plannen sneuvelen.

Hij profileerde zich als de man van het volk, maar zijn vrouw laat zich elke dag in een andere peperdure garderobe zien. Hij zou onkreukbaar zijn, maar zijn campagnefinanciën en hulporganisaties zoals ACORN liggen constant onder vuur. Hij zou eerlijk en open zijn, maar zijn Recovery.org website pocht met jobs die niet bestaan in kiesdistricten die niet bestaan. Om over zijn dubieus geboortebewijs en zijn gebrekkige spreekvaardigheid als de telepromptor het begeeft nog maar te zwijgen... Eén jaar na diens machtsgreep is het aureool van Barack Obama al bijna volledig verdwenen. Vorige week pakte Gallup uit met een peiling waaruit blijkt dat Obama nog maar net over 50% steun onder de bevolking kan rekenen. Maar liefst 20 procentpunten lager dan enkele maanden geleden. En als klap op de vuurpijl verloor hij vorige week de senaatszetel van rode leeuw Ted Kennedy voor het eerst sinds de jaren '50 aan een Republikein.

Kennedy's zetel in Massachusetts was één van de meest veilige Democratische zetels van allemaal, tot Obama de macht greep. Door de overwinning van Scott Brown in Massachusetts verliest Obama nu ook zijn super-meerderheid in de Senaat. Voortaan zal hij dus deals moeten maken met de Republikeinen om zijn (nu al afgezwakte) wetsvoorstellen rond o.a. klimaatverandering en gezondheidszorg alsnog door het parlement te krijgen. Obama voerde uitgebreid campagne in Massachusetts voor de Democratische kandidate maar dat bleek vruchteloos. Au contraire. Zij stond net aan de leiding in de peilingen tot hij zich ermee kwam moeien... Met Scott Brown komt trouwens een integere vrijemarktliefhebber, een degelijke fiscaal en sociaal conservatief, een overtuigd klimaatscepticus en een onvermurwbare voorstander van wapenrechten in de Senaat. Browns overwinning bewees trouwens ook de alsmaar groeiende macht van de "Tea Party"-beweging - de losse koepelvereniging van honderden grassroots burgerlijke verzetorganisaties tegen belastingen en tegen een te grote overheid - op het politieke debat in Amerika.

De Amerikaanse pers laat er geen twijfel over bestaan. Barack Obama is in Massachusetts genadeloos afgestraft en zijn presidentsschap is op sterven na dood. Zelfs de linkse regimezender MSNBC was ongezien hard voor haar zwart Godenkind. Enkel Hubert Van Humbeeck volgt kennelijk geen Amerikaanse kranten of talkshows want die durfde het deze week nog aan om Obama's presidentsschap in Knack te bejubelen. "Ondanks de gênante haatcampagne tegen zijn persoon van de Republikeinse rechterzijde herstelde hij het vertrouwen van de VS in de wereld," klinkt het bij hem. "Het feest van vorig jaar zorgt nog niet voor een kater. Barack Obama tekende de contouren van wat een goed presidentsschap zal zijn." Een heel ander geluid vinden we echter terug in "The Economist" deze week. In het editoriaal "Big Government: Stop!" veegt dat weekblad de vloer met de idee van méér overheid. Enkele fragmenten daaruit:

(...)

In the aftermath of the Senate election in Massachusetts, the focus of attention is inevitably on what it means for Barack Obama. The impact on the Democratic president of the loss of the late Ted Kennedy’s seat to the Republicans will, no doubt, be significant. Yet the result could be remembered as a message more profound than the disparate mutterings of a grumpy electorate that has lost faith in its leader—as a growl of hostility to the rising power of the state. America’s most vibrant political force at the moment is the anti-tax tea-party movement.

Even in leftish Massachusetts people are worried that Mr Obama’s spending splurge, notably his still-unpassed health-care bill, will send the deficit soaring. In Britain, where elections are usually spending competitions, the contest this year will be fought about where to cut. Even in regions as historically statist as Scandinavia and southern Europe debates are beginning to emerge about the size and effectiveness of government.

There are good reasons, as well as bad ones, why the state is growing; but the trend must be reversed. Doing so will prove exceedingly hard—not least because the bigger and more powerful the state gets, the more it tends to grow. But electorates, as in Massachusetts, eventually revolt; and such expressions of voters’ fury are likely to shape politics in the years to come.

The immediate reason for the rise of the state is the financial crisis. Governments have spent trillions propping up banks and staving off depression. In some countries they now play a large role in the financial sector; and thanks to bail-outs, stimulus and recession, the proportion of GDP made up by state spending and public deficits has rocketed.

But the rise of Leviathan is a much longer and broader story. Long before AIG and Northern Rock ended up in state custody, government had been growing rapidly. That was especially true in Britain and America, the two countries in which “the end of big government” had been declared in the 1990s. George Bush pushed up spending more than any president since Lyndon Johnson. Britain’s initially frugal Labour government went on a splurge: the state’s share of GDP has risen from 37% in 2000 to 48% in 2008 to 52% now. In swathes of northern Britain the state now accounts for a bigger share of the economy than it did in communist countries in the old eastern bloc.

The change has been less dramatic in continental Europe, but in most of those countries the state already made up around half of the economy. Demography is set to push state spending up further. Ageing populations will consume ever more public health care and ever bigger pensions. Unless somebody takes an axe to them, entitlements will consume a fifth of America’s GDP in 15 years, compared with 9% now.

Rising government spending is not the only manifestation of growing state power. The spread of regulation is another. Conservatives tend to blame the growing thicket of rules on unwanted supranational bodies, such as the European Union, and on the ever growing industry of public-sector busybodies who supervise matters like diversity and health and safety. They have a point.

But voters, including right-wing ones, often demand more state intrusion: witness the “wars” on terror and drugs, or the spread of CCTV cameras. Mr Bush added an average of 1,000 pages of federal regulations each year he was in office. America now has 250 million people devising and implementing federal rules.

Globalisation, far from whittling away the state, has often ended up boosting it. Greater job insecurity among the voting middle classes has increased demand for safety nets. Confronted by global market failures, such as climate change, voters have demanded a public response. And the emergence of new economic powers, especially China, has given fresh respectability to the old notion of state capitalism: more and more of the world’s biggest companies are state-owned, and more and more of its biggest investors are now sovereign-wealth funds.

Many difficulties present themselves to those who would reform the state. One is the danger posed by the fragility of the world economy. Government stimulus may still be needed to ward off a new slump. But even in the most vulnerable countries, governments need to be planning for withdrawal.

(...)