25 augustus 2009

Mont Pelerin Society 2009 (Vincent De Roeck)

De “Mont Pelerin Society” is zonder twijfel ’s werelds meest prestigieuze club voor liefhebbers van de vrije markt en het klassiek-liberalisme. In maart laatstleden kwam de MPS samen in New York voor een “special” meeting over de financiële crisis en volgend jaar in oktober staat er een “general” meeting in Sydney op het programma. Vorige week hield de MPS een “regional” meeting in Stockholm rond het thema “The Market Economy in the Welfare State”. Ondergetekende was voor de allereerste maal voor een MPS-bijeenkomst uitgenodigd en de organisatoren, het Zweedse “Ratio Institute”, dankend voor de mij geboden kans, vervoegde ik voor vijf dagen de groten in het luxehotel “Clarion Sign” te Stockholm.

Slechts een handvol Belgen mogen zich lid van dit selecte gezelschap noemen dat elk jaar minstens één maal samenkomt, ofwel voor een “regional”, een “special” of een “general” meeting. De verschillen zijn me vooralsnog niet helemaal duidelijk, maar dat zal ongetwijfeld nog wel komen. De MPS werd in 1947 door Friedrich Hayek zelf opgericht en zijn ideeën domineren vandaag nog steeds de debatten en discussies binnen de sociëteit. Over de jaren hebben weliswaar ook meer en meer neo-klassieke economen hun weg naar de “Mont Pelerin Society” gevonden en hebben de meest uitgesproken Austrians zich als reactie daarop van deze club afgescheurd, toch blijft de MPS vandaag nog steeds het uitgesproken liberale baken dat ze altijd was.

De “Mont Pelerin Society” bestaat naar verluidt voor de helft uit academici, voor een kwart uit denktankmedewerkers en politieke activisten, en voor een kwart uit sympathiserende ondernemers, advocaten en zakenmensen. De MPS heeft maar liefst acht Nobelprijswinnaars economie in haar rangen, verschillende oude én huidige regeringsleiders, en een hele resem andere prominenten. Margaret Thatcher is lid, net als Vaclav Klaus en Mart Laar, om er drie te noemen. Meer dan een kwart van Ronald Reagans economische adviseurs was MPS-lid en ook vandaag nog weet de MPS zeker haar stempel op het socio-economische debat te drukken. Het mag dan ook niet verbazen dat ik mijzelf daar maar een kleine garnaal vond.

De contacten waren schitterend, de discussies hoogstaand en de interacties met personen als Nobelprijswinnaar James Buchanan, oud-directeur van de Nationale Bank van de Kaaimaneilanden Richard Rahn, “Cato Institute”-voorzitter David Boaz of Poetin-adviseur Andrei Illarionov weergaloos. De exquise diners en de interessante breaks boden uitgebreid de kans om met iedereen kennis te maken, en ook de stadstour en bootexcursie naar het sprookjesachtige Drottingholmpaleis waren uitgelezen kansen om met hen van gedachten - en van businesskaartje - te wisselen. Sommige academici doen de MPS tegenwoordig af als een “service club” in plaats van de pure academische kring die het aanvankelijk was, maar zij slaan de bal mis. De MPS is in de eerste plaats een economische conferentie. Het vertier en het sociale komt wel degelijk op de tweede plaats.

Het eerste panel werd in goede banen geleid door Victoria Curzon-Price, professor aan de universiteit van Genève en oud-voorzitter van de MPS. Binnen het thema “Entrepreneurship, the Market Economy and Growth” hield Nobelprijswinnaar James Buchanan van “George Mason University” een bevlogen pleidooi voor het grondwettelijk vastleggen van monetaire discipline. Die andere GMU-professor, Tyler Cowen, beweerde op zijn beurt dat technologische vooruitgang automatisch leidt tot een alsmaar groter wordende overheid. Professor Sven-Olov Daunfeldt van de universiteit van Göteborg becommentarieerde het Zweedse belastingsysteem en toonde aan de hand van Zweedse statistieken meesterlijk aan hoe het niet-belasten van kapitaalinteresten de economische groei aanwakkert.

Het tweede panel “The Conditions for Enterprise” werd voorgezeten door professor Suri Ratnapala van de “University of Queensland” in Australië en omvatte interessante lezingen van de professoren Richard Epstein van Chicago, Stefan Voigt van Marburg en Gilles de Saint Paul van Toulouse. Epstein is een monument en dat beseft hijzelf maar al te goed. Zijn lezing ging over de moderne administratieve staatsstructuren en over het ondergraven van de “rule of law” door “eminent domain” oftewel het niet-respecteren van eigendomsrechten door de overheid. Voigt gaf ons een overzicht van alle belangrijke grondwettelijke hervormingen in de laatste halve eeuw in de wereld en trachtte daaruit enkele constanten en determinanten te deduceren. De Saint-Paul had het over het alsmaar toenemende overheidspaternalisme als nieuwe doctrine.

Het derde panel werd geleid door Carl-Johan Westholm die naast professor aan de universiteit van Uppsala ook directeur van de denktank TMBRO is. De professoren Deirdre McCloskey van de “University of Illinois”, Bruno Frey van de universiteit van Zurich en Daniel Klein van “George Mason University” adresseerden het thema “The Role of Ideas and Individuals”. McCloskey verwierp de idee dat economie de hoofddrijfveer was doorheen de geschiedenis en stond stil bij de culturele bourgeoisachtergrond van alle grote historische vooruitgangen, inclusief de economische evoluties. Frey kwam een “tsunami-idea” verdedigen: het omvormen van universiteiten tot privé-bedrijven mét winstoogmerk. Dit zou het academische métier ten goede komen en betere kwaliteit voor minder geld afleveren. Klein had het dan weer over de ideologische migraties in de academische wereld waarbij vele academici pas op latere leeftijd de vrijemarkteconomie echt beginnen te aanvaarden en uitdragen. Volgens hem is dit het gevolg van de sociaal-democratische inslag van de PhD-programma’s en de veelal linkse beslissers omtrent "tenure".

Het vierde panel lag in de handen van professor Ingemahr Staehl van de universiteit van Lund en de drie sprekers binnen het vraagstuk “How Political Change Can Be Achieved” waren de professoren Bryan Caplan van “George Mason University”, Anders Bergh van de universiteit van Stockholm en Geoffrey Brunnan van de “Australian National University”. Caplan gelooft nog steeds dat economen de wereld kunnen hervormen. Alleen ziet hij daarin de noodzaak om de kiezers bij tijden te bedriegen. Kiezers zijn irrationeel, economen zijn rationeel. Enkel niet-rationele populistische argumenten kunnen dus tot rationeel beleid leiden. Bergh gaf zijn kijk op “welfare state reform” en benadrukte het inherente falen van socialisme. Vandaar ook zijn voorstel om links gewoon haar ding te laten doen. Het zal toch falen en dan kunnen kapitalisten de brokken lijmen en zo populaire steun verwerven. Brunnan tenslotte bevestigde de absolute noodzaak van hervormingen binnen de welvaartsstaten, maar hield toch een conservatief pleidooi voor matiging omdat mensen iets opdringen enkel maar contraproductief kan werken.

Twee gastlezingen stonden eveneens op het programma in Stockholm, naast natuurlijk de obligate speeches van Ratio-directeur Nils Karlson en MPS-voorzitter Deepak Lal. Assar Lindbeck is voorzitter van het Nobelprijscomité voor economie en kwam ons uitleggen dat Zweden al welvarend geworden was voor het de welvaartsstaat in het leven riep. Economisch liberalisme maakte van Zweden tegen 1960 het rijkste land van de wereld. Socialistisch beleid deed Zweden tegen 1990 wegzakken tot diep in het Westerse peloton. De hervormingen van de laatste 20 jaren, waarbij de welvaartsstaat jaar na jaar - veelal onopgemerkt - afgebouwd werd, maken van Zweden vandaag opnieuw één van de rijkste landen in de wereld. Karen Horn leidt het Duitse Economische Instituut en blikte in haar gastlezing terug op het werk en leven van de acht Nobelprijswinnaars die ook MPS-lid waren. Zij baseerde haar zeer interessante uiteenzetting op hun dankredes. Alle aanwezigen kregen die ook nog in boekvorm mee. Een leuke attentie.

Mark Skousen, oud-professor aan “Columbia University”, voorzitter van de “Mark Skousen School of Business” aan “Grantham University” en bezieler van het jaarlijkse libertarische “FreedomFest”-festival in Las Vegas, vond kennelijk niet volledig zijn gading in het aangeboden programma en besloot dan maar een eigen “ad hoc” paneldiscussie te organiseren. Toen Milton Friedman eind jaren 1940 Stockholm bezocht, gaf hij daar een lezing waarin hij claimde dat de economie van de VS door de monetaire maatregelen na de Grote Depressie “depression-proof” was. Een stelling die in het licht van de laatste ontwikkelingen in de wereld eens grondig herbekeken moest worden.

Skousen was een goede vriend van Milton Friedman en gaf ons tal van insights over diens leven en werk. Skousen, ofschoon zelf een Austrian en anti-monetarist, zette Friedman uit de wind door diens definitie van “depressie” (drie jaar werkloosheid boven 15%) als maatstaf over te nemen. Amity Shlaes van de “Council on Foreign Relations” schreef onlangs een boek over de Grote Depressie en stelde op basis van haar onderzoek dat Friedman fout was. Regulering en interventionisme hadden de markten verstoord en belastingen en overheidsprojecten hebben het herstel nadien bemoeilijkt. Monetair beleid speelde in dit alles volgens haar maar een ondergeschikte rol. IMF-econoom Simon Gray is belast met het opzetten van centrale banken in gestabiliseerde landen zoals Irak en Afghanistan. Hij sprong Friedman bij en verdedigde monetarisme tegenover de Oostenrijkse school. Volgens Gray kan “sound monetary policy” wel degelijk steeds de nodige stabiliteit garanderen om depressies in de toekomst te voorkomen. Ik deel die mening niet, net als vele anderen trouwens.

Naast de lezingen en open discussiesessies, en enkele toeristische uitstappen, kregen we in Stockholm ook nog een receptie bij het “Ratio Institute”, één van Europa’s jongste en minst bekende liberale denktanks (geheel onterecht zo bleek), een avondconferentie over privaat onderwijs bij TIMBRO, een exhibitie van enkele denktanks en activistengroepen, en een gala-avond in de Gouden Zaal van het majestueuze "Stadshus" aangeboden met speeches van Moderaterna-burgemeester Sten Nordin en Jens Spendrups, de eigenaar van de gelijknamige Zweedse biergigant. Naast een lach was ook een traan ons deel. Op dinsdagavond kwam MPS-lid Rose Friedman, de vrouw van wijlen Milton Friedman, onverwacht thuis te overlijden. Hiervan werd op de MPS ook met de nodige sereniteit acte genomen.

Na een gesmaakt optreden van enkele ABBA-imitatoren op de laatste avond in het stadhuis sleepten we ons de dag nadien in Stockholm nog van het ene naar het andere zonovergoten terras, waarbij de panoramische strandbar van het Hilton met zicht op het pittoreske Riddarsholmen of de waterfront-lounge in Gamla Stan zeker mijn twee favorieten waren, en namen we afscheid van de rest van het gezelschap. Met een insiderkijk op de MPS en haar leden, en met de contactgegevens van ontelbare interessante personen - zelfs enkele uitnodigingen als gastspreker! - op zak kan ik niet anders dan met grote tevredenheid op mijn eerste MPS-meeting terugkijken. Het programma van volgend jaar “down under” ziet er trouwens ook weer schitterend uit, dus nu is het alleen nog maar hopen dat uw dienaar ook dan door de “Mont Pelerin Society” uitgenodigd zal worden.


Bovenaan op foto zien jullie mij voor de ingang van het hotel "Clarion Sign". Onderaan mij in de Gouden Zaal van het Stockholmse stadhuis.


Meer over deze MPS-meeting op www.mps2009.org.
Meer teksten van Vincent De Roeck op www.libertarian.be.


12 Comments:

At 25/8/09 11:14, Anonymous Johan Terwilghen said...

Hoog tijd voor een eerste autobiografie, zou ik zeggen, Vincent. Anders krijgen we binnen 40 jaar een boek van Bijbelse proporties op ons bord vrees ik. Knap gedaan. Als je een ghostwriter zoekt, denk maar aan ondergetekende :-)

 
At 25/8/09 16:07, Anonymous Marcel said...

Zeg Vincent, hoe rijm je eigenlijk je MPS-lidmaatschap met je partijpolitieke aspiraties binnen 'open' VLD? Paul Beliën en Alexandra Colen zijn leden van de MPS, net als Boudewijn Bouckaert en Hugo Coveliers, respectievelijk van LDD en VLOTT. Wordt daar dan het cordon niet doorbroken? En word je daar als bestuurder van een centrumlinkse partij niet buitengekeken/buitengedragen?

 
At 25/8/09 17:10, Blogger Vincent De Roeck said...

@ Johan Terwilghen

Niets houdt je tegen om er zelf één te beginnen schrijven. Ik geef je daarvoor met alle plezier de toestemming en de royalties mag je zelfs voor 100% houden.

@ Marcel

Even voor de duidelijkheid. De MPS is in geen enkel opzicht een partijpolitieke bijeenkomst. Daarbij ben ik nog niet eens lid van dit gezelschap. Het is wel mijn ambitie om daar binnen afzienbare tijd lid van te worden, en dan zal ik daar inderdaad in het gezelschap vertoeven van bepaalde VB- en LDD-kopstukken. Of Coveliers überhaupt lid is, weet ik zelfs niet, maar het zou mij helemaal niet storen of verbazen. Het verbaasde mij in Stockholm meer dat er geen VLD'ers waren op toch de jaarlijkse hoogmis van de wereldwijde klassiek-liberale beweging. Misschien zegt dat meer over de VLD dan over de MPS, maar ook daar kan en wil ik eigenlijk niet verder op ingaan. De MPS is apolitiek en academisch van inslag en dat wil iedereen, terecht, graag zo houden.

 
At 25/8/09 20:15, Blogger Nicolas Raemdonck said...

Vincent, als de "toekomst" van Open VLD het volgende verkondigt, dan weet je toch waarom er geen VLD"ers op het congres waren:

"Van het filosofisch liberalisme blijf ik liever af.Ik ben eerder een pragmatisch type: De economie moet wel evolueren en een vrijemarkteconomie is heel erg belangrijk, maar je mag niet vergeten dat de economie gemaakt moet worden door het volk. De mens moet in staat zijn zijn stempel te drukken op zijn omgeving, en volgens mij is dat onhaalbaar met de handelspolitiek van vandaag.”

 
At 25/8/09 21:10, Anonymous Vincent De Roeck said...

@ Nicolas Raemdonck

Even voor de goede orde. Die quote komt van een 19-jarige Jong Vld'er die door onderstaande website geïnterviewd werd. Die persoon spreekt enkel in eigen naam, zeker niet in die van Jong Vld, laat staan van Open Vld.

http://deovername.stampmedia.be/?p=85

Ik ergerde mij vooral aan deze quote uit dat interview: "Je moet bijvoorbeeld niet gaan privatiseren om te privatiseren. Op dat moment ben je slecht bezig."

En zoals je waarschijnlijk gezien hebt, heb ik daarop via Facebook gereageerd. Ik stuurde het volgende bericht naar de Jong Vld-voorzitter.

"Je zou die beter eens een basiscursus liberalisme geven alvorens hem domme dingen te laten zeggen in de pers. Volgens mij kan zelf een Dirk V. uit Gent hem daar nog iets over leren ;-)"

Waarop de 19-jarige persoon in kwestie gewag maakte van pragmatisme versus ideologische puurheid, én waarop de Jong Vld-voorzitter als volgt op reageerde:

"(...) er valt nog veel te privatiseren en liberaliseren ook. Pragmatisme vind je in de (onder)handeling, nooit in de doelstelling."

Als hij op het ideologische congres van Open Vld in het najaar dat ook waarmaakt, kan ik alleen maar zeggen: chapeau! Dit even allemaal om toch wat te nuanceren. Ik zal de eerste zijn om de Open Vld te beschuldigen van onliberaal gedrag en ik ben ook zelf zeer bang voor wat komen gaat binnen die partij, maar voorlopig lijkt het me intellectueel eerlijker om de kat nog even uit de boom te kijken.

 
At 25/8/09 21:35, Anonymous Anoniem said...

Vincent, bol het toch af bij VLD en ga naar LDD. Die gaan je zeker met open armen ontvangen en je misschien zelfs toelaten om echt op hun ideologische omkadering te werken. De VLD is verloren. Het is een linkse bende geworden en hoe meer rechtse liberalen naar LDD vertrekken, hoe linkser het residu wordt.

 
At 25/8/09 21:35, Anonymous Anoniem said...

Om van de verwachte influx van SPIRIT-isten of SLP-ers en hun impact op VLD nog maar te zwijgen

 
At 25/8/09 22:15, Anonymous Danish Dynamite said...

SPIRIT? Alles wat allochtoon is, zal bij de SP.A gaan bleiten. De rest, die paar naïeve Kaukasiërs die er nog rondhingen, zullen naar Open Vld gaan. Ze mogen ze hebben.

 
At 25/8/09 22:34, Blogger Vincent De Roeck said...

@ Anoniem

"De VLD is verloren. Het is een linkse bende geworden en hoe meer rechtse liberalen naar LDD vertrekken, hoe linkser het residu wordt."

Zonder het volgens mij zelf te beseffen heb je net een verdomd goede reden gegeven om bij Open Vld te blijven. ;-)

 
At 25/8/09 22:58, Blogger Nicolas Raemdonck said...

Vincent, ik denk dat je mijn reactie niet goed begrijpt. Inderdaad, die quote is afkomstig van een 19-jarige kerel en ik heb alle reacties al voordien op Facebook gelezen. Over het liberalisme van de Jong-VLD voorzitter daarentegen valt niet te twijfelen en we mogen en moeten hem ten volle steunen als hij zijn woorden hard maakt op het ideologisch congres.

Waaraan ik me wel erger is het gebrek aan liberalisme bij (sommige) jonge partijmilitanten. Ik vind dat als je je al moet verontschuldigen dat je liberaal bent (van in de trend van maar "de economie is er wel voor de mensen") dan ben je verkeerd bezig. De politiek wordt vaak bevolkt door mensen die vastgegroeid zijn in het politieke stelsel: pleiten voor een groenzone, opkomen voor een subsidie voor een lokale vereniging en van die dingen... Doch het nut van subsidies of zelfs van de huidige organisatie van de ruimtelijke ordening worden niet in vraag gesteld.

 
At 26/8/09 00:06, Blogger Vincent De Roeck said...

Dank je voor de toelichting. Ik ben het andermaal volledig met je eens. Ik dacht even dat je een schot voor de boeg van Jong Vld/Open Vld loste, en op zich heb ik ook daar zeker geen probleem mee (je kent me maar al te goed), alleen leek mij dat bewuste interview nu net niet het beste voorbeeld te zijn. Maar qua inhoud deel ik je mening voor 100%. Er schort iets met de (meeste) jonge partijmilitanten en dat is volgens mij het gevolg van de lauwe liberale overtuiging bij de (oude) partijkopstukken. Die zijn ofwel moegestreden, ofwel machtsgeil, ofwel té pragmatisch geworden. Aan wie moeten de jongeren zich vandaag nog spiegelen? Ik zie daar een cruciale taak in voor organisaties zoals LVSV maar ook zelfs Jong Vld. Het LVSV levert topkwaliteit af, alleen kiezen die nadien doorgaans voor een productief bestaan in de privé of de denktankwereld, en vloeien enkel de niet-onderwezen "liberalen" naar de politiek.

 
At 26/8/09 00:56, Anonymous Marc Huybrechts said...

@ Marcel

Uit uw comment meen ik te mogen besluiten dat u " het cordon" waardeert of goedkeurt, zelfs in een apolitieke context. Dat vindt ik niet alleen dom (vanuit Vlaams standpunt bekeken), maar ook enggeestig (spiritueel bekeken).

 

Een reactie posten

<< Home

<<Oudere berichten     Nieuwere berichten>>