13 juni: van “federale verkiezingen” naar Vlaams referendum

Een stem voor een van de V-partijen kan het verschil maken.

Luttele weken scheiden ons nog van de federale verkiezingen die nu al historisch worden genoemd, vooral omdat ze het feitelijk bankroet van de Belgische rechtstaat illustreren. Dat ze ongrondwettelijk zijn, staat buiten kijf: de splitsing van het kiesarrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde (die eigenlijk niets meer is dan een erkenning van het Vlaamse territorium binnen het Belgisch staatsverband) was een conditio sine qua non om ze te organiseren,- zo luidde de uitspraak van het Grondwettelijk Hof.

Terecht hebben een aantal personen, organisaties, en zelfs politieke partijen, verbonden met de Vlaamse beweging, al aangekondigd dat ze de uitslag zullen aanvechten met alle mogelijke middelen. Inbegrepen daarin allerlei reflexen van burgerlijke ongehoorzaamheid en organisatorische boycot. Juridisch is dat verdedigbaar, psychologisch stelt het een probleem. De vraag is immers, of de van de politique politicienne balende burger die nieuwe obstructiemanoeuvres niet zal rangschikken bij de belangenconflicten, alarmbellen, grendels, en ander gereedschap waar het gehate Wetstraat-establishment zich zo mee amuseert. De vraag is tevens, of een beweging die het voortbestaan van het huidige België ter discussie stelt, zich wel moet blijven vastklampen aan dat oude constitutionele kader van de Belgische federale staat.

Een andere definitie van deze verkiezingen zou dat dilemma kunnen oplossen. Het is billijk om de ongrondwettelijkheid ervan aan de kaak te stellen. Maar tegelijk moeten deze verkiezingen door de Vlamingen geher-legitimeerd worden. Op 13 juni krijgen zij namelijk de kans om de Gordiaanse knoop door te hakken en ervoor te zorgen dat dit de laatste federale verkiezingen worden.

Het flagrant virtueel karakter van een “democratie” die zelfs geen wettelijke verkiezingen meer georganiseerd krijgt, vraagt immers om een daadwerkelijk no pasaran. Een proteststem dus, tegen het systeem, tegen de instellingen die dit soort situaties voortbrengen, tegen de politieke klasse die ervoor verantwoordelijk is. In die optiek gaat het dus niet meer om het kiezen van zitjes en postjes in de Wetstraat, in de loze veronderstelling dat alles terug in zijn normale plooi zal vallen. Niets laat veronderstellen dat zich echte oplossingen zullen aandienen in het traditionele Belgische kader: in die zin is de uitslag op zich, als basis voor een federale zetelverdeling, zelfs ronduit irrelevant. De enige echte keuze, waar wij op 13 juni voor staan is: verder gaan met België, en er alle anomaliën bij nemen,- ofwel de stekker uittrekken. En daarmee is het constitutioneel deficit rond deze stembusgang van de baan: laten we er gewoon een volksraadpleging van maken, boven en buiten de politieke waan van de dag.

Deze verkiezingen zijn, wat Vlaanderen betreft, meta-electoraal: ze hebben nu al de impliciete betekenis van een onafhankelijkheidsreferendum verworven. Partijpolitiek is de grens dan vrij gemakkelijk te trekken. ACV-voorzitter Luc Cortebeeck, een van de absolute steunpilaren van het Belgische establishment, heeft het voor ons al gedaan (zie De Standaard van 12/5). Wie voor het status-quo kiest, heeft de keuze tussen de drie partijen die sinds het ontstaan van dit land het politieke spel bepalen (CD&V, open-VLD en SP.A) plus het neo-unitaristische Groen! De drie traditionele partijen hebben de Belgische constructie bepaald en ons gebracht tot waar we vandaag staan: faites vos jeux.

Wie genoeg heeft van het geknoei en van een propere canvas wil vertrekken, heeft een duidelijk alternatief ter beschikking: hier dienen zich drie politieke formaties aan die, elk op hun manier, afstand nemen van het huidige bestel en de monarchie: Vlaams Belang, Nieuw-Vlaamse Alliantie, en Lijst Dedecker.

Met moet er niet aan twijfelen dat de establishmentpartijen een “gematigde”, on-Vlaamse uitslag zullen aangrijpen als een mandaat van de kiezer om voort te gaan met het Belgische verhaal, in de richting van een hypothetische staatshervorming, inclusief nachtelijke vergaderingen, “institutionele creativiteit”, surrealistische deals die aan elk van beide kanten anders worden uitgelegd, enz. Het is anderzijds evident dat de drie V-partijen een gelijkaardige analyse maken als het in hun voordeel uitdraait: een Vlaams-radicale uitslag, boven de 50%, wie van de drie ook de meeste stemmen verzamelt, moet gelezen worden als een plebisciet pro onafhankelijkheid. Wat er verder in de federale kamer en senaat gebeurt, is dan marginaal: het politieke zwaartepunt komt op dat moment sowieso in het Vlaamse Parlement te liggen, waar de drie V-partijen gezamenlijk hun moreel gezag kunnen aanwenden om het onafhankelijkheidsdebat op te starten.

Kunnen zij voldoende “traditionele” parlementsleden overtuigen, dan kan dit leiden tot de geboorte van de Vlaamse republiek, via een verklaring met de allure van een Magna Charta of een Bill of Rights of een Plakaat Van Verlatinghe. Geen bye,be, Belgium dus, maar Hello Flanders, het geboorte-attest van een nieuwe natie zoals Europa er toch al een aantal kent. Koudwatervrees is hier niet meer aan de orde. Natuurlijk zullen er dan nog noten zoals Brussel te kraken vallen. Maar onderhandelingen van staat tot staat zijn eerlijker, dan deze waar een minderheid een meerderheid intern gijzelt.

Science-fiction? De geschiedenis leert dat Zwarte Zwanen uitvliegen als niemand ze verwacht. Vooral als de dingen onnoemelijk traag evolueren, kan het soms ineens rap gaan, denken we maar aan de val van de Berlijnse muur. Dit is een ondubbelzinnig appèl aan alle Vlaamse burgers: stem tegen de Belgische impasse, laat dit soort verkiezingen nooit meer opnieuw gebeuren, geef het Vlaamse zelfbeschikkingsrecht een kans. Zelfs wie in normale tijden “traditioneel” stemt, moet beseffen dat de inzet op 13 juni elders ligt. Een stem voor een van de drie V-partijen kan het verschil maken tussen verder afglijden in de institutionele chaos, en een Vlaams-republikeins project waar wij allemaal beter van worden. De sociaal-economische thema’s, het armoedeprobleem, de migratie, onveiligheid, het juridisch apparaat, de ecologische uitdagingen…, ze verdienen om hoog op de politieke agenda te komen. Een systeem dat alleen nog met zijn eigen overleving begaan is, raakt steeds verder verwijderd van de reële maatschappelijke thema’s.

Thuisblijven of blanco stemmen is geen optie. “Traditioneel” stemmen, is stemmen voor het status-quo dat dit land al jaren lam legt, en het politiek establishment honoreren dat voor de impasse verantwoordelijk is. Alleen een V-stem kan gehoord worden als een krachtig “Neen aan de chaos”. Vlaanderen heeft op 13 juni een afspraak met de geschiedenis.


Julien Borremans (Denkgroep Res Publica)

Frans Crols, directeur “Trends”

Koenraad Elst, oriëntalist-publicist

Guido Naets, oud VRT-journalist

Dirk Melkebeek, uitgever

Jan Neckers, journalist

Marc Platel, publicist

Johan Sanctorum, filosoof-publicist

Roger Van Houtte, gewezen dagbladjournalist

Jan Van Malderen (Denkgroep Pro Flandria)

Jan Verheyen, cineast