9 mei 2008

Rug aan rug: het anarchisme

In het laatste nummer van het magazine “Blauwdruk” nemen twee auteurs het met woorden tegen elkaar op over de link tussen liberalisme en anarchisme. Simon Van Wambeke oordeelt dat liberalisme neigt tot een minimale overheid, en dus inherent anarchistisch is. Het anarchisme is volgens hem een logisch gevolg van een consequent beleden liberalisme. David Vercouteren ziet het minder zwart-wit en haalt de sociale orde binnen een samenleving aan als tegenargument. Volgens hem is anarchisme zelfs een anti-liberale ideologie omdat ze de meerwaarde van een kerntakenoverheid, een geweldsmonopolie en een sterke rechtsstaat weigert te onderkennen, terwijl dat net de grondslagen zouden zijn van een moderne westerse liberale democratie. In dit “Rug aan rug”-artikel kunnen jullie de teksten van beide liberale auteurs nalezen. Persoonlijk ben ik het met beide stellingen ergens wel eens. Op puur theoretisch en intellectueel vlak onderschrijf ik de stelling van Simon Van Wambeke dat het anarchisme (of beter: het minarchisme) in die hoedanigheid zeker aanvaardbaar is als onderdeel van de bredere liberale ideologie, maar in praktische en wereldlijke zaken houdt de uiteenzetting van David Vercouteren eigenlijk wel meer steek.

Simon Van Wambeke: “Anarchisme is de logica zelve!”

Vaak wordt gezegd dat (libertarisch) anarchisme een onverdedigbaar idee is en dat het bij gevolg amper aanhang heeft. Een kleine minderheid beweert dan weer dat (staats)geweld nooit de beste oplossing is voor problemen en zegt dat geloof in een systeem van heerschappij een dwaasheid is, die spijtig genoeg gretig ingang vindt. In wat volgt, wil ik onderzoeken welke van beide kampen de waarheid mag opeisen.

Het is een feit dat mensen die dwaze ideeën aanhangen niet per se geestelijk gestoorden zijn, mensen die dus gewoon niet in staat zijn tot redeneren. De sjamanen die in vroegere tijden geloofden dat ziekte veroorzaakt wordt door het verstoren van een evenwicht tussen geesten of energievelden, waren mensen die er voor het overige een normale levenswandel op nahielden. Een ander voorbeeld is de grote groep verstandige gelovigen. Ondanks hun onredelijke geloof in een bovennatuurlijk iets of iemand die hemel en aarde heeft geschapen en het eeuwige leven kan schenken, hebben velen onder hen magistrale wetenschapswerken geschreven. Ook de water innemende aanhangers van
homeopathie zijn in de dagelijkse omgang vaak redelijke mensen.

Wat blijkt is dat dwaze ideeën niet enkel bestaan bij dwaze mensen, maar dat ze voornamelijk bestaan bij gezonde mensen die hun verstand afzetten wanneer bepaalde onderwerpen worden opgevoerd. De sjamaan, de gelovige of de “homeopathofiel” zullen nooit denken dat je best soep eet met een mes of dat de mens kan vliegen wanneer hij maar snel genoeg met zijn armen wappert. Echter wanneer we op het domein van hun respectievelijke waanbeelden komen, weigeren ze pertinent dezelfde kritisch standaarden van waarheid en logica aan te houden als elders.

Dit gezegd zijnde, moeten we dus, om ons probleem op te lossen, kijken of het idee van de staat onze test doorstaat. We houden de daden van de overheid onder de loep, net zoals we de daden van eender welke dagdagelijkse organisatie zouden onderzoeken. Om niet verblind te zijn door associaties, lijkt het me best om, in gedachte, de daden van de overheid te laten uitvoeren door een normaal bedrijf. Zo lijkt de overheid wat ze is; een organisatie onder de andere. Zonder bijzondere reden stel ik McDonald’s als plaatsvervanger voor. Om het realistischer te maken, mag elke klant van “McDo” om de 4 jaar een bolletje aanduiden naast zijn favoriete McDo-manager, die het bedrijf dan zal leiden. Wat is en doet die McDonald’s nu? Bijzonder is alvast haar bedrijfsstructuur; ze heeft geen aandeelhouders en dus geen eigenaars, maar enkel managers. De managers voeren de voorgeschreven functie uit, maar dit zonder enige aansprakelijkheid; ze zijn namelijk niet de eigenaars, zij “vertegenwoordigen de kiezer”. Maar de kiezer aanklagen voor wandaden van het haar vertegenwoordigers is ook niet toegelaten… Een systeem zonder verantwoordelijkheden dus.

Nog opmerkelijker is het McDonald’s reglement, dat vreemd genoeg door allen aanzien wordt als de hoogste wet, ook op plaatsen buiten het McDonald’s-filiaal zelf! Dit reglement wordt uitvoerig en in volle ernst bestudeerd aan allerlei door McDo gefinancierde instituten. Rechtspraak bestaat niet in dit systeem, de “rechters” zijn er om na te kijken welk regeltje overtreden is van het McDo reglement. Of iemand onrecht is aangedaan, is een vraag die niet opkomt in de McDo-rechter; zolang er maar geen regeltjes zijn overtreden… Wat staat er nu zoal in dit reglement? Onder andere dat McDonald’s eenzijdig bepaalt wat ze haar “klanten” levert (geen hamburgers, maar hopen regelgeving en diensten die op geen enkele manier onderhevig zijn aan de wensen van de consument). Daarbij wenst ze eenzijdig te bepalen hoeveel ze hiervoor aanrekent en ook wie er voor zal opdraaien. En waarom dien ik mij te houden aan één of ander vreemd reglement van één of andere keten, vraagt u? Omdat het democratische McDo bestuur dat zo beslist heeft.

En stel dat Securitas-klanten vrijwillig (en dus sowieso bij meerderheid) een ander reglement aannemen, waarbij Securitas voor hun veiligheid instaat en hen voor de rest met rust laat. Of stel dat ik helemaal niet onder een reglement wens te leven. Zijn de Securitas-klanten of ikzelf dan verlost van de aanspraken van McDo? Neenee, want McDo kan haar reglement afdwingen en in onze tijd geldt: MACHT=RECHT. Zulke definitie, die heerschappij verdedigt, houdt natuurlijk ook gevaren in; in de vorige eeuw hebben McDonald’s managers 262 000 000 van de eigen “klanten” vermoord en ontelbare hebben ze geld afgenomen tegen hun wil. Dit cijfer wordt nog duizelingwekkender wanneer we McDo’s moorden gepleegd buiten haar territorium erbij tellen.

Het is niet moeilijk in te denken dat de eerste McDonald’s afdelingen een goede PR dienst nodig hadden om met zulk reglement en zulke daden weg te komen. Om de onontbeerlijke populariteit aan te kweken en te bestendigen zijn opmerkelijke stunts nodig. Vooreerst hebben McDo’s operaties een ideologische basis nodig. Vele intellectuelen doorheen de eeuwen werden snel bereid gevonden om deze te leveren. De door hen uitgedokterde ingrepen op het leven van anderen moesten natuurlijk gecoördineerd worden en wie beter dan zij konden dit, voor een rijkelijk loon, regelen. Domeinen die McDonald’s daden aanbelangen zoals de leer van het recht, economie, filosofie, of nu klimaatwetenschappen, daar heeft ze graag heel wat (andermans) geld voor over. Natuurlijk blijven deze wetenschappers onafhankelijk. Ook kunstenaars die gunstig liggen bij de PR afdeling van McDo kunnen steeds op een mooie beurs rekenen. Buiten deze zijn een groot percentage mensen direct of indirect afhankelijk van andermans geld dat ze toegestopt krijgen via McDo.

Het beste voorbeeld is McDonald’s tegenwoordig grootste taak; het leveren aan mensen die niet in hun eigen onderhoud voorzien (of doen alsof). Natuurlijk neemt ze hiervoor eerst van zij die dit wel doen. Vreemd genoeg is McDo juist verantwoordelijk voor de problemen van (kans)armoede die ze wenst op te lossen. Onder het mom van bescherming van de zwakkere, maakt ze hem nog zwakker en zorgt ze ervoor dat hij zijn bestaan enkel nog dankt aan McDo. De voorbeelden zijn eindeloos. Provakbondwetgeving, minimumlonen, belastingen en reglementeringen drijven de marginale werker van de markt. Net zoals door wetgeving “ter bescherming” van de huurder, de marginale huurder niemand bereid vindt om aan hem te verhuren. Net zoals het beperken van het aanbod aan medische zorgverstrekkers de marginale patiënt van de markt duwt. McDo zorgt dan voor werkloosheidsuitkeringen, sociale woningen en socialistische geneeskunde waardoor de dupe van deze overheidsinterventies een parasiterend leven met weinig eigenwaarde instapt. De rekening van al deze sociale (en vooral lucratieve jobs creërende) projecten wordt doorgeschoven naar de werkende “klanten”, die na de rooftochten van McDo hun productie op een lager pitje zetten, met als onvermijdelijk gevolg een lagere levensstandaard voor allen.

Om goede “klanten” te kweken kan iedereen (op kosten van anderen) naar McDo scholen. Die zitten vol onafhankelijke leerkrachten die de kleine McDonaldjes kritisch leren denken, volgens het Ronald McDonald leerplan natuurlijk. In die leerplannen staat onder andere het aanleren van de heroïsche daden van McDo. Zo zou McDo via haar reglement ervoor gezorgd hebben dat arbeiders niet meer uitgebuit worden, dat onze levenstandaard erop vooruitgaat, dat de armen niet sterven van de honger en de kinderen in plaats van te werken naar school kunnen gaan. Natuurlijk is deze indoctrinatie, maar ook het binden van zwakkeren aan de staat geen groot complot vanwege McDonald’s. Het is dit echter niet, enkel en alleen omdat de heerschappijgedachte reeds zo ingebed is door vroegere propaganda. Wanneer alles McDonald’s heerschappij uitademt en kinderen hier in opgroeien, wordt indoctrinatie overbodig.

Over de loop der jaren heeft McDo het circulerende geld van de markt verjaagd door in haar reglement in te schrijven dat enkel papieren McDollars gebruikt mogen worden. McDonald’s kan nu zoveel McDollars aanmaken als ze wil, samen met haar bankvrienden. De kosten van de continue McDollarcreatie - inflatie en economische instabiliteit - worden gedragen door de “klanten”. Ook stelt dit systeem McDo in staat een enorme schuld te maken; haar schuldenaars kunnen gerust zijn, in nood worden er gewoon wat McDollars bijgemaakt. Vreemd genoeg mag McDo zoveel geld maken en uitgeven als ze wil, terwijl haar reglement dit tegelijkertijd aan alle andere verbiedt.

Door de staat als organisatie onder andere organisaties te zien, blijkt al snel dat de waanbeelden van de sjamaan, de gelovige en de homeopathieaanhanger in het niets verdwijnen bij deze van de etatist, diegene die gelooft dat staatsgeweld de beste oplossing is voor bepaalde problemen. Het zou nu moeten duidelijk zijn dat indien McDonald’s de taken van de staat zou uitvoeren, zij onvermijdelijk aanzien zou worden als de meest gruwelijke constructie ooit bedacht.

Vooral in een tijd waar enkel maar een roep voor nog meer regelgeving en bijhorende bureaucratieën bestaat, houdt het waanbeeld van het etatisme en niet global warming of de islam, nog steeds de grootste dreiging in voor vrijheid en vrede.

David Vercouteren: “Anarchisme is anti-liberaal”

Met deze bijdrage zou ik de notoire anarchist Simon Van Wambeke willen tegenspreken door te stellen dat een moderne samenleving gekenmerkt door anarchie, helemaal niet vrijheidsmaximaliserend werkt. Anarchie propageren voor een modern maatschappelijk bestel is zoveel als de verworvenheden in termen van rechten en vrijheden simpelweg opgeven.

In het debat over de rationele voor (g)een minimale staat is het steeds interessant om de gebeurtenissen tijdens en na de Amerikaanse revolutie onder de loep te nemen. De debatten en figuren die toendertijd de ontwikkelingen mee gestuurd hebben, zijn verhelderend en uiteraard voor uiteenlopende interpretatie vatbaar. Doordat HBO op dit moment de serie ‘John Adams’ in een zevendelige reeks uitzendt, heb ik mezelf een beetje verdiept in dit controversieel figuur. Ik heb moeten vaststellen, dat hij, net zoals zowat alle Framers, een briljant politicus-filosoof was, ondanks de beschamende alien and sedition acts al moeten die ook in hun tijdspespectief opgevat worden.

Het was met name John Adams die bij de eersten was om radicaal op te roepen tot onafhankelijk van het moederland, waarbij hij de vrijheid en zelfbeschikking voor allen als belangrijkste argument aanhaalde. Het was in de eerste plaats hij die, geholpen door zijn redenaarstalent, de andere aanwezigen in het Congres ervan overtuigde dat enkel onafhankelijkheid de Amerikaanse rechten en vrijheden zou verzekeren.

Hij had een eerder zwijgzame vriend, Thomas Jefferson, die zijn plannen volmondig steunde, doch in latere instantie grondig van mening verschilde aangaande de grondwet. Adams mocht nog zo’n pleitbezorger zijn van inherente burgerrechten –en vrijheden, hij was niet blind voor de gevaren die een mankele overheid kan hebben op deze erkende rechten en daarom was hij een voorstander van een grondwet die chaos en rebellie zou kunnen tegengaan. Onze vrijheden werden dan wel beschouwd als vanzelfsprekend en ons toebehorend before all else, echter kunnen we er slechts van genieten als we in onze uitoefening van deze rechten beschermd worden tegen het misbruik ervan die er kan voor zorgen dat anderen dezelfde priviliges ontzegd worden. Om dit te vermijden is er een minimaal overheidsgezag nodig en tolereerbaar. Voor de rest laat ik in het midden of de elite van toen de juiste reflex had om het juist het centraal gezag te versterken (i.p.v de staten zelf bijvoorbeeld) als antwoord op de gebeurtenissen.

Zoals Thomas Paine al opmerkte, is staatsgezag een noodzakelijk kwaad om de zorgenloze uitoefening van onze lang bevochten en lang gedebatteerde verworvenheden veilig te stellen tegenover de soms begrensde morele verantwoordelijkheidszin van medeburgers. Anarchie kan slechts werken in traditionele, lokale en kleine gemeenschappen waarbij de sociale en morele controle groot genoeg is om vredig samen te leven zonder een staatsmacht. Een moderne, meer anonieme maatschappij zou kunnen uitnodigen tot misbruik en misdaad, hetgeen volgens mij niet kan voorkomen of bestraft worden door private rechtspraak en/of ordehandhaving. Dit werkt, omwille van het calculerend individu, slechts favoritisme, corruptie en oneerlijke bejegening in de hand. Individualisme en vrijheid zijn dus pas beleefbaar indien er een kleine en rechtvaardige, maar strenge staat over de minimale spelregels waakt.

De markt is, op een aantal uitzonderingen niet te na gesproken, perfect in staat om elk sociaal-economisch verkeer te regelen. Daarentegen heb ik sterk mijn twijfels of de markt er in een anarchistische context evenzeer voor zou kunnen zorgen dat er min of meer stabiele en harmonieuze intermenselijke relaties waargemaakt kunnen worden, waarin het genot van grondrechten en –vrijheden iedereen te beurt vallen en dus zonder dat éénieder op z’n hoede moet zijn voor de ander. Dit omdat een privaat strafrechterlijk systeem wishful thinking is, omdat de wederzijdse sociaal-maatschappelijke informele controle die nodig is in een staatloze omgeving onvoldoende aanwezig is en omdat een zeker samenlevingsfundament in de huidige ontwikkelde maatschappij niet (meer) in afdoende mate beschikbaar zou zijn. Ons samen leven zoals ze zich nu vooral in het westen manifesteert overlaten aan de wetten van de wetteloosheid, staat gelijk aan een minachting voor de poreuze ongeschreven en onuitgesproken handelswijzen die beschaving heet.

Om binnen mijn visie de overheid haar taak te laten doen, zijn er inderdaad belastingen nodig. Belastingen die ik niet als ‘roof’ beschouw, maar wederom als een noodzakelijk kwaad om onze meest essentiële zorg, die van het voorzien en bewaken van onze verworvenheden, ter harte te nemen. Het volk zal meer baat zien in dit laatste, dan de relatief lage individuele financiële kost die zij daarvoor dient te dragen. Een democratisch verkozen regime kan op legitieme wijze een bijdrage eisen om haar taken te volbrengen. Indien de overheid haar macht misbruikt, kan men deze machtshebbers electoraal kelderen en in het meest extreme geval, wanneer bijvoorbeeld een dictatuur werd geïnstalleerd, zal de burger de macht van zijn getal en zijn moreel geweten moeten aanspreken om de staat omver te werpen en een nieuwe te installeren.

Het is trouwens niet zo dat elke opstand tegenover een overheid op voorhand uitgesloten dient te worden. Dit lijkt een contradictorische redenering, omdat ik zonet stelde dat er in Amerika een versterkt centraal gezag werd geïnstalleerd naar aanleiding van Shay’s rebellion om zulke gebeurtenissen in de toekomst juist te vermijden of adequaat van antwoord te voorzien. Echter kan rebellie tegen een overheid slechts plaatsvinden als die de steun geniet van een kritisch aantal burgers (liefst aan absolute meerderheid), daar een democratische vertegenwoordiging legitiem blijft voor zover zij de wensen van een (liefst zo groot mogelijke) meerderheid respecteert.

Ook kan burgerlijke opstand geen verantwoording zijn voor het inperken van de bewegingsruimte van derden, indien dat zou gebeuren door de eventuele gewelddadigheden van de misnoegden.



NASCHRIFT

Blauwdruk is het kwartaalmagazine van het Liberaal Vlaams Studentenverbond (LVSV) en is met zijn oplage van 1,000 exemplaren ongetwijfeld het meest gelezen politieke studentenmagazine van Vlaanderen. Vanaf deze week neemt trouwens IFF-medewerker Vincent De Roeck de honneurs van hoofdredacteur waar.

32 Comments:

At 9/5/08 01:18, Anonymous Anoniem said...

Het is eigenlijk zéér eenvoudig. Los van het dualisme theorie-praktijk, kunnen we gewoon stellen dat anarchisch liberalisme synoniem is voor libertarisme/rechts-liberalisme (Angelsaksische Verlichting was gericht tegen de overheid) en niet-anarchisch liberalisme synoniem voor socialisme/links-liberalisme (Franse Verlichting die vrijheid wou garanderen via de overheid).

Het rechts-liberalisme kan je zien als overgangsfase naar het anarchisme, maar evenwel niet als onderdeel, terwijl links-liberalisme met het primaat van vrijheidsgeneratie door de overheid volledig haaks staat op het anarchisme.

 
At 9/5/08 02:00, Anonymous Anoniem said...

@ Vincent

De tegenstelling die je maakt tussen (a) "theoretisch en intellectueel" en (b) "praktische en wereldlijke zaken" houdt, filosofisch bekeken, geen steek. In de volksmond maakt men dat onderscheid tussen theorie en praktijk wel veelvuldig, maar dat gaat over het toepassen van een idee (theorie) op concrete problemen, en dat is niet hetzelfde als een juxtapositie poneren tussen "theorie" en "wereldlijke zaken" (of realiteit).

Een theorie is altijd een VERKLARING van een bepaalde realiteit. Sommige theorieen zijn beter dan andere in het verklaren van die bepaalde realiteit waarop ze zich richten. De geschiedenis van de wetenschappen is een voortdurende vervanging van 'oude' theorieen door 'nieuwe', en hopelijk zijn de nieuwe dan beter dan de oude of de vorige. Het volgt ook dat elke theorie onvolledig of imperfect zal zijn, en in de toekomst vervangen zal worden door een volgende of betere verklaring, naarmate onze kennis verbetert.

Een theorie of verklaring moet berusten op empirische observaties en op (interne) logica. Het ligt nogal voor de hand dat de theorie van Vercauteren veel beter is dan die van Van Wambeke. Dat betekent niet dat de theorie van Vercauteren 'perfect' zou zijn, maar ze ligt wel minder overhoop met de concrete observaties van de wereld rondom ons dan die van Van Wambeke. Deze laatste leeft op een IDEELE wereld (vol met ijle woordkramerij), terwijl Vercauteren veel meer het direct contact weet te behouden met de REELE mensenwereld zoals we die dagelijks kunnen aanschouwen.

 
At 9/5/08 02:16, Anonymous Anoniem said...

Libertarisme en anarchisme streven beide naar een minieme staat, het verschil is dat libertarisme privaat eigendom promoot, waar anarchisme collectief eigendom promoot. Vanuit dat opzicht is het dus een vorm van cryptosocialisme.

 
At 9/5/08 07:16, Anonymous Anoniem said...

@ Evelyne

Het gaat hier weldegelijk om libertarisch (!) anarchisme; waar je zelf kan kiezen hoe je je wenst te beveiligen tegen criminelen ipv dat de staat onder het mom van je te beschermen ingrijpt op je leven, de helft van je loon afneemt en dan beweert dat dit voor je eigen goed is. Met anarchocommunisme heeft dit natuurlijk niets te maken.

 
At 10/5/08 02:08, Anonymous Anoniem said...

Mensen als Vincent De Roeck en Simon Van Wambeke geloven echt in hun utopische kijk op de dingen dat liberalisme en anarchisme in wezen exact hetzelfde nastreven, met name de maximale vrijheid voor het individu, en dat de verschillen zich uitsluitend maar bevinden op vlak van de onderverdelingen (anarcho-syndicalisme, anarcho-kapitalisme, sociaal-liberalisme, enz).

Maar zij vergeten dat Anarchisme helemaal NIET streeft naar maximale vrijheid. Anarchisme streeft naar een autoriteitsloze maatschappij, die eventueel wel tot vrijheid zou kunnen leiden, maar waar de geschiedenis al diverse malen het tegenovergestelde bewezen heeft...

 
At 10/5/08 02:37, Anonymous Anoniem said...

@ anoniem

Als er één gedachte utopisch is het wel die dat een geweldsmonopolie schenken aan een kleine groep de oplossing is voor conflicten. Wanneer je ruzie met iemand hebt, aanvaard je dan ook dat een aan jou vreemde derde zich komt moeien en je dwingt zijn beslissing over het conflict te aanvaarden. Daagt er bij u niets wanneer je weet dat afgelopen eeuw 262 000 000 mensen gedood zijn door hun "beschermende" overheid. Uw notie dat het niet meer aanvaarden van heerschappij, leidt tot minder vrijheid is dan ook absurd.

 
At 11/5/08 01:40, Anonymous Anoniem said...

Een mooie abstracte en theoretische denkoefening die Simon Van Wambeke hier heeft neergeschreven. Al hoop ik maar dat de enthousiaste libertariërs die het lezen, beseffen dat dit voor iedereen met wat zin voor realiteit volslagen onzin is...

 
At 11/5/08 13:55, Anonymous Anoniem said...

omdat...

 
At 11/5/08 16:15, Anonymous Anoniem said...

Omdat deze tekste bij een confrontatie met de werkelijkheid geen vijf minuten stand kan houden. Indien morgen de staat wegvalt, komen we in een toestand van chaos terecht, een toestand van anarchie. Dat is volslagen onhoudbaar: wie zal instaan voor het handhaven van de algemene regels van wet en moraal? Of bestaan die ook al niet vanwege de zogenaamde grenzeloze vrijheid van het individu? Zonder overkoepelend gezag, de staat zullen we maar zeggen, kan de economie niet draaien en groeien. Anarchie katapulteert ons terug naar de oertijd...

 
At 11/5/08 17:47, Anonymous Anoniem said...

Eender welke sector die grotendeels in handen is van de staat, zal bij het privatiseren ervan onvermeidelijk chaos kennen. Dit geldt idd vooral wanneer dit morgen zou gebeuren met de prodcutie van één van onze belangrijkste behoeften, die van bescherming tegen criminelen. Een langzame overgang van staatsbescherming naar private bescherming zou dan wssn ook de beste manier zijn. Vergeet trouwens niet dat er nu al ettelijke malen meer wordt besteed aan privé beveiliging dan aan publieke beveiliging. En de trend versnelt enkel maar. Denk aan universiteiten, condominiums, shoppingcentra, pretparken, grote bedrijven (in 1978 al had General Motors 4,200 prive bewakers; meer dan alle Amerikaanse steden buiten vijf) etc. die niet op politiebeveiliging vertrouwen. En zeg nu zelf, waar voel je je veiligst; in het stadspark of op een van voorgenoemde plaatsen... Als je meer over de huidige stand van privé bewaking wil weten, raad ik je een uiterst interessant artikel uit The Economist aan: http://www.economist.com/world/displaystory.cfm?story_id=E1_RGTQS
Wat m.i. moet gebeuren, is meer ruimte geven aan zulke alternatieven. Iets wat politiekers en mensen met een politieke geest echter niet gauw zullen laten gebeuren.

Ook qua reschtspraak neemt de privé al een groot aandeel in; denk maar aan de enorme rol die arbitrage speelt bij handelsdisputen. Eén van de mooiste voorbeelden van een uitgestrekt wettensysteem is de lex mercatoria dat van de 11 tot de 15e eeuw handelsdisputen regelde over heel europa. Dit werkte net als bvb e-bay nu op reputatie. Met een besmuikte reputatie moe(s)t je je toen en nu niet meer aan veel (ver)kopers verwachten.

Net als bij de productie van elk ander goed is de overheid in de productie van veiligheid nu eenmaal minder goed dan de privé. Monopolies leveren mindere kwaliteit en de prijs die de staat aanrekent, kan ze zelf bepalen. Overheden zetten zonder enige rationele methode hun politieagenten, rechtspraak, leger in omdat ze geen winst of verlies kunnen maken. Net zoals in de USSR niemand wist hoeveel tractoren, broden, wat dan ook moest gemaakt worden, weten de autoriteiten nu niet hoeveel wapens, wagens, agenten,... er moeten aangekocht en ingezet worden. Enkel ondernemers kunnen beslissen via het systeem van winst en verlies hoeveel, waar en wanneer mensen bepaalde zaken willen geproduceerd zien. Ook de incentives liggen volkomen verkeerd wanneer de overheid iets dient te produceren.

Hoe in een staatloze samenleving mensen zich concreet gaan beschermen en conflicten oplossen is iets wat ik u niet kan zeggen (als ik het wist zou ik voor het huidige systeem zijn met mij aan het hoofd!); het enige wat ik weet is dat ik er veel meer vertrouwen in heb dat miljarden mensen, ondertussen hun eigenbelang naastrevend, dit gaan oplossen voor zichzelf en anderen, dan dat politiekers of ambtenaren dit gaan doen (ook ondertussen hun eigen belang nastrevend).


Van doorslaggevender belang voor mij om libertarische anarchie als enige verdedigbare "systeem" te zien, is echter het principe van het (natuur)recht. Dit stelt, op soliede filosofische gronden dat ieder mens vrij en gelijk is en er dus geen enkele reden is waarom iemand het recht zou hebben om over een ander te beschikken. Op zijn Kants: zie de mens enkel als doel en niet als middel. Wanneer je dit principe consequent huldigt, kan je niet anders dan ieder zichzelf te laten beschermen zoals hem dat goed lijkt. Je ontkent de morele autonomie van anderen wanneer je hen oplegt om volgens jouw inzichten te leven.

Zoals gezegd, stellen zich, praktisch gezien, bij een overgang van een systeem van heerschappij naar een systeem volgens het recht, de nodige problemen. Dit neemt m.i. echter niet weg dat we deze moeten proberen op te lossen ipv ons neer te leggen bij het gïnstitutionaliseerd onrecht dat de staat is.

Excuses voor het lange antwoord.

 
At 12/5/08 13:36, Anonymous Anoniem said...

Meer over Law Marchent of lex mercatoria: http://en.wikipedia.org/wiki/Law_Merchant

 
At 14/5/08 11:29, Anonymous Anoniem said...

Het idee van de privé-beveiliging is niet nieuw en het vormt een interessante discussie maar ik heb hier toch enkele bedenkingen bij. 1) Privé-beveiliging heeft immers vaak betrekking op private terreinen: ik denk dan inderdaad aan het voorbeeld van de shoppingcenters, die veelal eigendom zijn van projectontwikkelaars en waar de uitbaters kiezen voor een private beveiliging. Maar wat met de publieke ruimte? Of bestaat die niet volgens uw strikt libertarische discours? Daar gelden immers andere economische wetmatigheden en komt ook de sociaal-ethische problematiek naar boven, ook al proberen libertariërs dit in hun wereldvreemdheid systematisch te ontkennen.
2) Ik ben niet zo zeker van het feit of we aan de VS wel een goed voorbeeld moeten nemen, al was het maar omdat de criminaliteit er een pak hoger ligt. Maar ik heb vooral problemen met de grote nadruk die in de States of freedom en civil rights wordt gelegd. Het feit dat bvb McDonalds een schadevergoeding moet betalen omdat iemand zo stom is om koffie over zijn been te laten vallen, is te gek voor woorden. Dit strikte liability idee leidt tot een steeds verdergaande regelgevig en bijhorende politiemacht om ze te handhaven. (of deze politie nu staat of prive is, laat ik even in het midden) Alexis de Tocqueville had reeds opgemerkt dat een groeiend individualisme gepaard gaat met steeds meer regeltjes voor de kleinste en domste dingen die er zijn. Zo kweekt het liberalisme wat het zelf predikt te vermijden. Vreemd.
3) De staat als geïnstitutionaliseerd onrecht. De hersenkronkels achter deze uitspraak ontgaan me nog steeds. Om dan toch nog op 1 ding in te pikken: de staat zegt mensen niet hoe ze moeten leven, de staat is wel de institutionalisering van de beperkte vrijheid. Indien de maatschappij wilt functioneren, moet er een regelgevende en controlerende instelling zijn. Zoniet ontstaat er chaos: dat de staat naast filosofische ook historische gronden van ontstaan heeft, ontgaat u blijkbaar.

 
At 14/5/08 15:20, Anonymous Anoniem said...

1)Of je je nu op je eigen terrein dan wel op een publieke ruimte (is niet hetzelfde als staatseigendom) bevindt, maakt niet uit. Je blijft een mens onder mensen die niet het recht heeft om op koste van anderen zich te laten beschermen.

2)Ik ben volledig akkoord dat dit soort rechtzaken een aanfluiting zijn van de rechtsorde. Of liberalisme leidt tot meer regeltjes, weet ik niet. Als dat zo is dan zullen die regeltjes alvast vrijwillig worden aangenomen en niet door een politieke elite opgelegd worden onder dreiging met geweld. Daarbij zullen die regeltjes er enkel komen indien de klant deze als wenselijk ervaart. Om een voorbeeld te geven: een luchtvaartmaatschappij zou een -vanuit het oogpunt van de passagier- optimale afweging moeten maken tussen veilgheid en comfort wil zij geld verdienen.

3)Dat het u ontgaat waarom de staat geïnstitutionaliseerd onrecht is, is de reden van onze onenigheid.
Om niet in rechtsfilosofie te vervallen, vraag ik u enkel om mij uit te leggen waarom u mij een vuile dief zou vinden wanneer ik u besteel, maar wanneer ik u besteel via een derde (in casu de staat) dat u dit goed vindt. Of anders; ondanks dat we allemaal mensen zijn, waarom mogen sommigen heersen over anderen? Waarom mogen sommigen anderen geld ontnemen (belasting) of hun regels voorschijven (wetten) of geld uit het niets creëeren (monetaire inflatie) of onschuldigen vermoorden (oorlog) en anderen niet? (En kom niet af met de platitude dat democratie onrecht legitimiseert.) Misschien lijken dit u belachelijke vragen, maar het zich onthouden van al deze criminele zaken is wel de enige manier waarop vrij en vredig samenleven mogelijk is. Het is trouwens ook een conditio sine qua non voor moreel leven. Wanneer u niet vrij bent, is moreel leven onmogelijk. Het staat u dus vrij praktische bedenkingen te hebben bij een samenleving waar iedereeen consequent de ander respecteert, maar dat het de basis is voor het samenleven en dus het recht en voor moreel leven, staat m.i. buiten kijf.
Uw laatste zinnen lijken nogal Hobbesiaans; het is niet zo dat mensen samen laten leven per definitie tot oorlog leidt en dat hierom de strekste de anderen moet onderwerpen opdat er vrede zou zijn. (De afgelopen eeuw heeft trouwens wel afdoende bewezen dat dit systeem niet al te veel vrede oplevert.) Mensen kunnen inzien dat elkaar respecteren, samenwerken, handelen etc voor iedereen meer voordelen inhoudt dan elkaar uit te bestelen of te vermoorden.

 
At 15/5/08 18:10, Anonymous Anoniem said...

Ik vind vooral je opmerkingen bij puntje 3 bijzonder interessant. 'Homo homini lupus' is in mijn ogen zeker geen absolute waarheid, maar ik meen dat er wel iets van aan is. Ik zal niet de volledige lijn van Hobbes volgen, noch die van iemand zoals Schopenhauer die ons nauwelijks vrije wil toekent maar vooral als marionetten ziet. De tegenovergestelde visie is dan die van de Verlichting: de vrije mens die inziet dat samenwerken en handelen tot goede resultaten kan leiden, zoals je in de laatste paragraaf vermeldt. Ook dat lijkt me veeleer een interessante theorie dan een waarheid: deze laatste bevindt zich allicht ergens in het midden. Al moet ik toegeven dat ik me eerder op de geschiedenis beroep dan op de filosofie om dit vast te stellen.
Je aanklacht tegen de staat is volgens mij het gevolg van een consequent individualistische visie op het individu. Met dat paradigma zie je de staat blijkbaar louter als een instrument dat door sommigen wordt gebruikt om anderen tot iets te dwingen. Me dunkt zijn er inderdaad voorbeelden genoeg waarbij de staatsmacht door een elite gebruikt is om onrecht te verspreiden maar ik weet niet of dit in een samenleving zonder staat anders zou zijn. Maar los van je rechtsfilosofische bedenkingen kan je toch niet ontkennen dat er zoiets als de maatschappij bestaat. Alleen een gek kan een wereld vol mensen aanschouwen en beweren dat er geen maatschappij is. Overigens ontken ik zeker de kracht van het individu niet, maar ik stel gewoon vast dat er groepen zijn en belangen die het individu overstijgen. Om die belangen efficiënt te verdedigen en een regeling errond in te voeren, is er zoiets als de staat. Zij is eenvoudigweg de institutionalisering van het feit dat bepaalde rechten en problemen het individu overstijgen. Indien de staat iets doet dat voor iederen goed is, is het ook goed voor het individu, ook al lijkt dit niet zo. Vergeet ook niet dat groepen fundamenteel anders functioneren, i.e. irrationeel (zie bvb het impossibility theorem van Arrow).

 
At 16/5/08 18:14, Anonymous Anoniem said...

@ Olivier Elias

Naar mijn mening zit uw visie veel dichter bij de observeerbare waarheid omtrent de menselijke natuur dan die van Simon.

Een opmerking:

U weet WEL dat "een samenleving zonder staat" NIET anders zou zijn dan het meer frekwente geval van 'misbruik van de staat door een elite'. Er zijn immers genoeg concrete voorbeelden van "samenlevingen zonder staat" om dat te kunnen beoordelen met een redelijke zekerheid. Het volstaat van naar contemporele voorbeelden rond de wereld te kijken (Somalia, North-West Pakistan, Oost Congo, enz...), evenals naar periodes in de eigen geschiedenis toen er tijdelijk geen 'staatsgezag' meer was. "Zonder staat" geldt de wet van de sterksten (of, beter, de wet van de minst scrupuleusen). "Met staat" geldt diezelfde wet DOORGAANS ook - zo bevestigt de geschiedenis en een rondkijk rond de wereld - maar niet noodzakelijk.

De relevante kwestie is dus niet of men zonder "staat" kan leven. Men kan dat niet. De relevante kwestie is: hoe kan men de staat best organiseren om een redelijke conceptie van individuele vrijheid zo goed mogelijk te kunnen verzekeren? Dat is uiteindelijk een kwestie van cultuur en/of van moraliteit (waarden). Ofwel beklemtoont men individuele waarden, ofwel groepswaarden. In het laatse geval vervalt men dan gemakkelijk in misbruik van de staat door een 'elite'.

Het komt er op aan van 'individuele' waarden' te beklemtonen in de Grondwet, om overheidsmisbruik (door een groep) te beletten, en ook van 'checks and balances' te introduceren in de juridische organisatie van de overheid (zeg maar machtsversnippering). Dus, dingen gelijk het vrijemenenigsuitingsrecht en 'habeas corpus' zouden juridisch primair moeten staan. Groepswaarden, zoals ethnische, religieuse, en andere 'sociale' bekommernissen, zijn gevaarlijk in een Grondwet, precies omdat ze gemakkelijk door een overheid (en dus een gevestigde elite) kunnen misbruikt worden om individuele vrijheid te beknotten (zogezegd voor 'sociale' redenen). Niettemin, deze laaste weg is degene die men vandaag in de westerse beschaving terug meer en meer aan het bewandelen is (tegen 'beter weten' van de geschiedenis in). Het menselijke geheugen is toch steeds zo kort doorheen de generaties.

 
At 17/5/08 00:24, Anonymous Anoniem said...

@Olivier:

Ik ben volledig akkoord dat maatschappijen en gemeenschappen belangrijk zijn. Ik pleit er dan ook helemaal niet voor dat mensen enkel op zichzelf en voor zichzelf leven, moest je dat vermoeden. Libertariërs worden vaak verweten een atomistische kijk op mensen te hebben, daar waar ze juist het enorme belang inzien van vrijwillige verbanden als het gezin, familie, de Kerk, buren, allerhande organisaties, relaties, loges, mutualiteiten, vakbonden (niet in de huidige vorm natuurlijk) etc omdat zij kleur geven aan het leven en omdat ze kunnen dienen om problemen aan te pakken en om op terug te vallen in tijde van nood ("dingen die het individu overschreiden" zoals jij het zou zeggen). Allemaal vanzelfsprekend zeg je; niet als je kijkt naar hoe de verzorgingstaat deze vrijwillige verbanden bijna heeft uitgeroeid door haar taken systematisch over te nemen om er electoraal garen bij te spinnen. De gemiddelde uitkeringgerechtigde is m.i. veel meer geatomiseerd door de business en bureaucratie die achter de verzorgingsstaat zit, dan hij ooit in een vrije samenleving zou kunnen zijn. Dit was een beetje terzijde. Wat organisaties betreft; je hebt organisaties die mensen respecteren en je hebt er die dit niet doen en hun leden louter als middelen zien. De tweede soort organisaties ziet geen graten in het bestelen of vermoorden van anderen. En hoe je het ook draait of keert de staat behoort tot deze laatste.

Wat het te hanteren mensbeeld betreft: mij lijkt het eenvoudig:
Zelfs al zijn mensen in het slechtste geval door en door slecht, dan nog lijkt het me een absurd idee om enkele van die slechte mensen een positie te schenken waarin hun macht om slecht te doen enorm wordt vergroot. Een sprekend voorbeeld: Je zou eventueel wel in dezelfde straat als Mao of Stalin durven wonen voor zij de staatsmacht in handen hadden, hierna echter ben je zelfs niet veilig voor hen wanneer je honderden kilometers van hen vandaan woont. Een staat kan de volledige kost van haar schadelijke acties op kosten van anderen uitvoeren, daar waar een gewone crimineel geld zal moeten zoeken hiervoor. Acht u een gewone criminele organisatie in staat om de 262.000.000 te doden op een periode van enkele tientallen jaren zonder een staatsysteem ter beschikking te hebben?
Daarbij komt nog eens dat de kwaliteiten nodig om aan de top van een staat te geraken niet de meest menslievende zijn, zodat "the worst get on top" zoals Hayek schrijft.

Je schrijft: "Indien de staat iets doet dat voor iederen goed is, is het ook goed voor het individu, ook al lijkt dit niet zo."
Los van het feit of mensen al over anderen mogen beschikken (iets wat natuurlijk niet zo is) en of de staat dus verdedigbaar is, kan de staat ook niet voor iedereen goed doen. Aangezien er niet zoiets bestaat als het algemeen belang; wanneer je je als mens onder mensen ziet, ipv als planner kijkend naar je menselijk materiaal zie je enkel indviduele mensen met hun particuliere belangen met verschillende prioriteiten. Wanneer iemand onder dwang geld afneemt van een ander (al of niet betiteld met het eufemisme belasting), dan kan die ene zijn belangen niet meer nasterven. Hoe je dus (op een gegronde manier) kan concluderen dat nemen van Piet om aan Paul te geven, het algemeen belang dient, gaat mij te boven. Om even een kort contrast te schetsen met een vrije samenleving waar enkel vrijwillige transacties plaatsvinden: wanneer piet iets wil dat paul produceert kan hij iets aanbieden dat paul wenst en kunnen ze ruilen, waardoor beiden beter af zijn (itt 1 beter af ten koste van de andere). Om het in hippe termen te stellen; staatsacties zijn altijd "zero sum games" en vrije markt actie altijd "positive sum games".

 
At 17/5/08 00:55, Anonymous Anoniem said...

@Marc Huybrechts:

Ik had graag ook even geantwoord. Wat de visie op menselijke natuur betreft zie mijn commentaar bij Olivier onder "Wat het te hanteren mensbeeld betreft:..."

Ik ben spijtig genoeg niet bekend genoeg met de situatie in Somalië, Pakistan en andere, om hier een grondige commentaar op te geven. Ik vermoed echter dat het grote probleem daar is dat men er een centrale overheid wenst en dat verschillende fracties de andere wensen uit te schakelen om zo de overheid (en westerse ontwikkelingshulp) te kunnen innemen. Dit staat natuurlijk in schril contrast met een vrije overheidsloze samenleving gebaseerd op respect voor individuele rechten (en dus privaat geproduceerde veiligheid). Maar zelfs als we Somalië vergelijken, deden ze het beter zonder centrale overheid dan met. Een interessant artikel hierover (met cijfers van de Wereldbank, CIA, UN etc): http://www.peterleeson.com/Better_Off_Stateless.pdf (abstract hieronder)
Wanneer mensen een staat aanvaarden, is een minimale rechtstaat (een staat in dienst van het recht), zoals u zegt, natuurlijk te preferen boven andere vormen.

De grondwet als check lijkt me wat naïef. Een staat zal elke crisis aannemen om uit te breiden, grondwet of niet. Twee regels uit de redelijk liberale Amerikaanse volstaan om aan te tonen dat de ooit gevierde grondwet een waardeloze vot is geworden:

Ninth Amendment: declares that the listing of individual rights in the Constitution and Bill of Rights is not meant to be comprehensive; and that the other rights not specifically mentioned are retained elsewhere by the people.

Tenth Amendment: provides that powers that the Constitution does not delegate to the United States and does not prohibit the States from exercising, are "reserved to the States respectively, or to the people."

Wat hier nog van overblijft moet u mij eens zeggen.


Fundamentelere kritiek op constitutionalisme is die van Lysander Spooner die in zijn "no treason no VI" (http://www.lysanderspooner.org/notreason.htm) stelt dat een grondwet, zoals elk contract, enkel diegene kan binden die het ondertekenen. Verder wil ik u zijn volgende concluderende woorden niet onthouden:

For this reason, whoever desires liberty, should understand these vital facts, viz.: 1. That every man who puts money into the hands of a "government" (so called), puts into its hands a sword which will be used against him, to extort more money from him, and also to keep him in subjection to its arbitrary will. 2. That those who will take his money, without his con- [*17] sent, in the first place, will use it for his further robbery and enslavement, if he presumes to resist their demands in the future. 3. That it is a perfect absurdity to suppose that any body of men would ever take a man's money without his consent, for any such object as they profess to take it for, viz., that of protecting him; for why should they wish to protect him, if he does not wish them to do so? To suppose that they would do so, is just as absurd as it would be to suppose that they would take his money without his consent, for the purpose of buying food or clothing for him, when he did not want it. 4. If a man wants "protection," he is competent to make his own bargains for it; and nobody has any occasion to rob him, in order to "protect" him against his will. 5. That the only security men can have for their political liberty, consists in their keeping their money in their own pockets, until they have assurances, perfectly satisfactory to themselves, that it will be used as they wish it to be used, for their benefit, and not for their injury. 6. That no government, so called, can reasonably be trusted for a moment, or reasonably be supposed to have honest purposes in view, any longer than it depends wholly upon voluntary support.

(Niet iets wat een huidige intellectueel uit zijn toetsenbord zou kunnen krijgen)

 
At 17/5/08 00:56, Anonymous Anoniem said...

Abstract: Better off Stateless

Could anarchy be good for Somalia’s development? If state predation goes unchecked government may not only fail to add to social welfare, but can actually reduce welfare below its
level under statelessness. Such was the case with Somalia’s government, which did more harm to
its citizens than good. The government’s collapse and subsequent emergence of statelessness opened the opportunity for Somali progress. This paper uses an “event study” to investigate the impact of anarchy on Somali development. The data suggest that while the state of this development remains low, on nearly all of 18 key indicators that allow pre- and post-stateless
welfare comparisons, Somalis are better off under anarchy than they were under government.
Renewed vibrancy in critical sectors of Somalia’s economy and public goods in the absence of a
predatory state are responsible for this improvement. (JEL: O1, O17)

 
At 17/5/08 01:00, Anonymous Anoniem said...

"vot" moet natuurlijk "vod" zijn in het antwoord aan Marc Huybrechts.

 
At 19/5/08 11:03, Anonymous Anoniem said...

@ Simon & Marc Huybrechts

Het blijft me opvallen hoe jullie visie vooral focust op de negatieve daden en gevolgen die de staat en haar instellingen hebben gehad. Spontaan duikt in mijn hoofd de naam van Eric Hobsbawm op, die in zijn geschiedschrijving en theorieën al te vaak benadrukt dat de staat een instrument van de elite is. Een gelijkaardige inslag bemerk ik in jullie discours al meen ik wel dat jullie niet door het marxisme geïnspireerd zijn.

@ Simon

Het doet me deugd dat je het atomisme van het individu niet aanhangt maar wel degelijk het belang van sociale verbanden inziet. Je hebt zeker een punt wanneer je stelt dat die op vrijwillige basis kunnen ontstaan tussen mensen en groepen. Je gaat mijns inziens wel uit de bocht wanneer je beweert dat de staat die verbanden vernietigd heeft en tracht van er electoraal garen bij te spinnen. De staat is de instelling die deze verbanden in bepaalde vormen giet en hen efficiënter probeert te doen verlopen. Overigens lukt dit niet altijd, dat geef ik toe.

Een tweede punt van kritiek betreft je visie op het individu en de staat. Blijkbaar bekijk je de staat als een groep individuën die een andere probeert te controleren. Nochtans is dit niet wat de staat is. Zij is een abstracte organisatie die overkoepelend werkt en als mediator optreedt in de samenleving. Dit wil niet zeggen dat de bestuurders van de staat vrij zijn van persoonlijke verantwoordelijkheid, zeker niet. Maar je dient goed te beseffen dat wij de staat zijn, de burgers van een land vormen haar staat. De staat kan niet van ons stelen want wij zijn de staat.

 
At 19/5/08 14:41, Anonymous Anoniem said...

Geen toeval dat je een klasse-analyse herkent die ook bij Marx te vinden is. Marx heeft zijn inspiratie bij de klassiek liberalen gehaald (hij geeft dit zelfs trouwens toe), enkel zet hij kapitaal tegen arbeid, terwijl klassiek liberalen de in mijn ogen logischere tegenstelling zien tussen heersers en onderdanen; tussen zij die de staatsmacht gebruiken om hun plannen te verwezelijken en zij die moeten opdraaien voor de kosten van deze plannen(in welke zin dan ook).

Wat het "crowding-out" effect van de verzorgingsstaat betreft. De studies die dit beschrijven zijn eindeloos. En het is ook zo logisch als wat. Als je pensioen, medische zorg, uitkeringen, voedsel, etc kan verkrijgen op kosten van je werkende medemens waarom zou je familie, loge, Kerk, buren, liefdadigheid,... nog nodig hebben om je te ondersteunen? Wanneer je samen oplossingen moet zoeken voor problemen wordt je band ook veel hechter. Je citeerde de Tocqueville, hij heeft beter dan wie ook beschreven tot welke wonderlijke creaties van organisaties voor allerhande doelen mensen in staat zijn wanneer ze vrijgelaten worden om ze te vormen. Om een voorbeeld te geven van een soort organisaties die bijna verdwenen zijn door de opkomst van de verzorginsstaat: de broederschappen (die werkten volgens het principe van reciproke hulp en dus geen liefdadigheidsinstelling waren) in de VS waar 1 op 3 Amerikanen lid van was en die instonden voor vele zaken van de verzorginsstaat aan een enorm lage kost. Het aantal leden van deze organisaties nam elk jaar enorm toe, tot...de welvaartstaat zijn intrede deed en mensen niet nog eens geld gingen geven aan loges bovenop hun stijgende belastingen. (Zelfde verhaaltje als met publieke <-> private scholen een paar decennia eerder.) En nu bestaan ze amper nog. De verzorgingsstaat, die itt de loges en andere vrijwillige associaties, er niet op uit was om mensen te integreren in de markt, maar gewoon om ze geld te geven (geld waar ze zogezegd recht op hadden), heeft onder andere hierdoor de daling van armoede sterk afgeremd. Weliswaar ook door haar desastreuze gevolgen voor de economische groei. En waarom volgenden politici dit rampzalige scenario: omdat privileges uitdelen nog steeds de beste manier is om verkozen te geraken. Het is ook pervers he; hoe meer mensen je een uitkering kan aansmeren, des te meer kan je mensen winnen voor je zaak.

Die laatste zin "De staat kan niet van ons stelen want wij zijn de staat" vat idd mooi samen wat jij denkt. Besef wel dat dit betekent dat als politici, in elk geval, fysiek andere personen dan wij, beslissen om ons in concentratiekampen te steken en te executeren, wij dan onszelf hebben opgesloten en hierna zelfmoord hebben gepleegd.
Jij lijkt de staat als een bovennatuurlijke entiteit te zien die niet bestaat uit mensen zoals jij en ik... Mensen, die net als jij en ik geen enkel recht hebben om te beschikken over hun medemens. Als je dit basisprincipe van het samenleven niet wenst te erkennen, is er ook niets dat je kan inrengen wanneer iemand anders over jou wenst te beschikken (een dief, moordenaar, slavendrijver, etc.)

 
At 20/5/08 14:11, Anonymous Anoniem said...

Interessante opmerkingen over het crowding-out effect maar ik heb er toch enkele vragen bij. Je gaat toch niet ernstig beweren dat de verzorgingsstaat de daling van de armoede heeft afgeremd en dat deze door de spontane organisaties wel zou zijn opgelost? De verzorgingsstaat kan inderdaad negatieve effecten creëren zoals het hangmatsyndroom en een zekere neiging tot apathie en passiviteit. Maar moeten we daarom het kind met het badwater weggooien? De meest welvarende landen ter wereld (in casu de Scandinavische) kennen alleen een zeer sterk ontwikkelde welvaartsstaat die tracht zo goed mogelijk voor iedereen te zorgen. Dat dit privé allemaal veel beter zou kunnen, valt sterk te betwijfelen. In essentie draait het bij verzekeringen, sociale zekerheid, verzorgingsstaat e.d. om 1 ding: het zo goed mogelijk opvangen van onverwachte kosten en gebeurtenissen, anders gezegd risico beheren en inschatten. Dit soort markten is een schoolvoorbeeld van een terrein waarop de vrije markt faalt. Miljoenen zouden uit de boot vallen omdat ze gewoonweg niet verzekerd zouden kunnen worden door privé-maatschappijen die immers maar geïnteresseerd zijn in 1 ding: winst maken en niét onze gezondheid veilig stellen. Verder kunnen we ons afvragen of de zogenaamde charity-optie een alternatief vormt (veel geciteerd in liberale middens). Je zou kunnen stellen dat mensen meer aan charity zouden kunnen geven indien er geen staat was die hen belastingen zou opleggen. De vraag is echter wat zou hierbij zouden kunnen winnen. Sociaal prestige is een mogelijk antwoord, de conspicuous consumption-these is een waarheid. Maar of deze de sociale zekerheid gegarandeerd door een staat kan evenaren is zeer twijfelachtig.

Ik wil even duidelijk stellen dat ik de staat niet als een bovennatuurlijke entiteit bekijk, waarvan we alle heil moeten verwachten. Wat ik bedoel is het volgende: de staat is geen persoon, geen verzameling mensen. Zij is een abstracte entiteit waarop de problemen van maatschappelijk niveau worden aangekaart, besproken en behandeld. Zij moet daarom wel over een nodige hoeveelheid personeel beschikken om haar taken goed te kunnen uitvoeren. Daardoor is belangenvermenging en het ontstaan van wanpraktijken een onvermijdelijk maar noodzakelijk kwaad. De staat heeft zeker niet het recht om te moorden, te stelen of te plunderen.

Je probleem zit in het feit dat je de staat vergelijkt met individuën en andere organisaties maar dat is zij niet. Ze werkt volgens andere principes die in het leven zijn geroepen om het algemeen belang ten goede te komen. Denk aan het contrat social van de verlichtingsfilosofen. Belasting is geen diefstal, het is wel een verplichte bijdrage die ten bate van iedereen wordt gebruikt. Wanneer je inziet dat de staat voor iedereen wel eens iets goeds kan doen, heb je hier ook geen problemen mee.

Ik vind het vreemd dat je het bestaan van het algemeen belang ontkent. Vanaf dat bepaalde voordelen het niveau van het individu overstijgen, kom je terecht in een grijze zone die zich tussen het persoonlijke nut en het globale goed bevindt. Is niet iedereen gebaat bij een omgeving met minder kankerverwekkende stoffen? Is het niet in ieders belang dat je, ongeacht een bepaalde financiële toestand, steeds op een arts beroep kan doen in geval van ziekte? Er zijn massa's zaken die het individu overstijgen en bijgevolg beter kunnen geregeld worden door een overkoepelende instantie, al was het maar omdat de risicospreiding en de schaalvoordelen de individuele kost sterk kunnen verminderen. Voorts worden heel wat van die zaken veel te traag en omslachtig geregeld op een private manier. Centrale regels scheppen duidelijkheid en bevorderen de efficiëntie. Ik kan me al voorstellen dat je dit argument zal counteren door te stellen dat private instellingen dit ook kunnen doen. De vraag is echter hoe die private instelling zal reageren wanneer zij geconfronteerd word met eisen van andere groepen. Dit brengt ons tot een economische argumentering ten voordele van de staat. Alles wat we rondom ons heen zien en hebben, is slechts beperkt aanwezig. De overheid kan in dat geval optreden om te zorgen dat een bereikt compromis er niet steeds een is dat door de sterkste word opgelegd maar wel een dat rekening houdt met de rechten van anderen. Deze kleine minderheidsgroep is dan misschien beter in staat om haar rechten te verdedigen wanneer een overheid erop toeziet dat haar rechten niet geschonden worden door de sterkeren. Ik neem aan dat je als liberaal niet tegen zulke rechten kan zijn? De staat treedt dan op als mediator in een wereld waarin groepen trachten hun eigen groei te maximaliseren. Arrow heeft aangetoond dat geen enkel beslissingssysteem immuum is voor strategische manipulaties maar me dunkt dat een overheid nog steeds iets veiliger is dan een private rechtbank net omdat ze een platform is waarop alles en iedereen zichtbaar is.

 
At 20/5/08 17:32, Anonymous Anoniem said...

Interessant en beargumenteerd antwoord. Spijtig genoeg raak je zoveel thema's aan, dat het haast onmogelijk is om op ze allemaal een degelijk antwoord te bieden, vooral omdat ik aan het studeren ben.


Een algmene opmerking die ik heb is dat je (on)bewust de marxistische slogan lijkt te huldigen: iedereen kan doen wat hij wil, terwijl de samenleving zorgt voor de productie. Je ziet maw niet (voldoende) in dat het uitdelen van goederen door de overheid enkel kan omdat anderen deze goederen reeds geproduceerd hebben. De overheid kan dus nooit welvaart creëeren, ze kan ze enkel herverdelen. Wanneer ze deze herverdeelt zal ze de productie van goederen afremmen aan beide kanten: zowel bij hen die nu produceren, als bij hen die zouden kunnen produceren.

Aangezien armoede niets anders is dan een te lage productie om een aantal mensen te voorzien in hun behoeften, kan de overheid hier niets positief aan doen. Ze is namelijk niet productief enkel "redistributief". Haar herverdelingsprogramma kan, logisch gezien, enkel tot minder productie en dus tot meer armoede leiden. Het enige wat de overheid kan doen om armoede te bestrijden, is zorgen dat er meer productie komt door een investeringsgezind klimaat toe te laten. Door deze investeringen stijgt de productie, met als gevolg lagere prijzen en hogere lonen en dus minder armoede. Daarbij kan ze wetten die zorgen voor onvrijwillige werkloosheid (door lonen boven hun marktprijs te duwen), zoals minimumlonen en pro-vakbondwetgeving, afschaffen. Natuurlijk gaan er een klein aantal mensen die niet kunnen werken op kosten van anderen moeten leven en dan lijkt het mij een taak van ieder om in zijn buurt deze mensen te helpen waar nodig. Deze groep mensen en hun noden gaan in een groeiende economie echter snel verkleinen, itt tot wat nu het geval is. Dus ja, de verzorgingstaat heeft het verwijnen van armoede afgeremd. Hoewel ik enkel voorgaande theorie als bewijs zie, illustreren statistieken haar. Bekijk, als je ze online zou vinden, de absolute (!) armoede tov van uitgekeerde uitkeringen maar eens van 1900 tot nu.

De onzin van herverdeling wordt heel duidelijk wanneer je naar schrijnendere situaties dan bij ons kijkt zoals bvb in vele Afrikaanse landen. Zou je daar ook gaan ijveren voor meer herverdeling om hen te helpen? Daar zie je heel duidelijk dat het niet herverdelig is dat armen nodig hebben, maar investeringen.

Ook bij je opmerking over winst, lijkt je afkeer van vrijheid en haar economisch correlaat, het kapitalisme, gebaseerd op foute economische inzichten. Iedereen is geïnteresseerd in winst maken, maar in een kapitalistisch systeem kan je enkel winst maken door goed te doen voor anderen. Wanneer een privé-verzekering winst maakt is dat omdat mensen haar producten als de beste zien. Dit itt het politieke systeem waar een politicus die winst wil maken, dit enkel kan doen door het uitdelen van privileges ten koste van anderen.

Het bijzondere is idd dat de staat volgens libertariërs bestaat uit mensen als jij en ik (moeilijk te ontkennen lijkt me), die hierdoor ook geen hogere rechten hebben dan jij en ik. Het sociaal contract werd uitgevonden om de staat een vrijwillige flair te geven. Maar ik heb dit contract nooit gezien noch getekend, waardoor het mij alvast niet kan binden. Dat ik vrijwillig belastingen betaal is dan natuurlijk ook niet waar. Zoals Schumpeter schreef: "The theory which construes taxes on the analogy of club dues or of the purchases of, say, a doctor only proves how far removed this part of the social sciences is from scientific habits of mind."


Natuurlijk zijn centrale regels duidelijker, maar of hun wensleijkheid hiermee is aangetoond... Je zal je mssn nog herinneren dat het bijvoorbeeld een centrale regel was, geïnspireerd door de milieubeweging, om DDT te bannen, met als gevolg miljoenen slachtoffers van malaria.

Het is mooi hoe je de staat beschrijft als beschermer van de zwakkere, maar kan je mij eens een voorbeeld geven waar ze dit doet? Het zou mij namelijk verwonderen moesten de armen, de zwakkeren, etc de grootste lobbyisten en hierdoor begunstigden zijn bij het schrijven van wetten... Van minimumlonen over licenties en antitrustwetgeving tot vestigingswetten en allerlei andere regeltjes, steeds zijn het lobbyisten van grote bedrijven die vragende partij zijn geweest. En dit, om via deze regeltjes de concurrentie uit te schakelen. Vandaar dat de linkse Gabriel Kolko zijn knap boek over de "progressive era" de naam "Triumph of Conservatism" heeft gegeven.

 
At 20/5/08 17:37, Anonymous Anoniem said...

Ik was nog vergeten bij die verzekeringen te stellen dat het niet kan in een vrije markt dat miljoenen niet voorzien worden van een goed dat ze erg wensen. Kapitalisme is niets anders dan massaproductie voor de massas. Bedrijven wensen zoveel mogelijk geld en gaan dus produceren voor hen die het meeste geld bezitten. Opgeteld zijn dit niet de opperklasse, maar de gewone werkmens.

 
At 21/5/08 12:32, Anonymous Anoniem said...

Inderdaad heel wat topics, ik zal nu even ingaan op de herverdeling. Begrijp me niet verkeerd, ik wil zeker niet bedoelen dat de overheid enkel een herverdelende functie moet hebben. Allicht is dit een van haar belangrijkste taken omdat de vrije markt nu eenmaal geen welvaartsverdeling tot stand brengt die ethish strookt met wat de mens aanvaardbaar acht. De vrije markt kent een evenwicht dat Pareto-optimaal is maar maakt volledige abstractie van koopkracht, welvaartsverdeling en externe effecten zoals milieu. Ik ben er volledig mee akkoord dat er welvaart moet worden gecreëerd vooraleer ze herverdeeld kan worden en daarom frons ik ook mijn wenkbrauwen bij het horen van bepaalde eisen van de arbeidersbeweging. De overheid is trouwens ook noodzakelijk om innovatie te stimuleren: de VS zijn hier een mooi voorbeeld van. Veel sectoren zouden daar nooit hebben bestaan zonder overheidssubsidies en op langere termijn genereert dat vaak spill-overs naar andere sectoren. De overheid heeft in mijn ogen dan ook een belangrijke taak in het stimuleren van een gezonde economische groei maar tegelijk de taak om te zorgen dat deze niet ten koste gaat van anderen.

Je beweert dat in het kapitalisme enkel winst mogelijk is door goed te doen voor anderen; ik hoop dat je beseft dat dit je reinste flauwekul is. Deze redenering gaat er immers van uit dat winst maken geen negatieve gevolgen heeft en maakt dus abstractie van de manier waarop de resources die nodig waren om winst te maken, gebruikt werden. Er bestaan immers ook andere redeneringen dan zuiver economische in een samenleving, dat is een van de redenen waarom bedrijven vandaag de dag geconfronteerd worden met complexe reglementeringen en belangengroepen. Winst maken gaat immers vaak ten koste van iets anders, een zuiver economische redenering negeert dit maar de maatschappij niet.

 
At 23/5/08 02:55, Anonymous Anoniem said...

Elke dief staat de inkomensverdeling op de markt niet aan (anders zou hij niet stelen), maar dat dit "niet aanstaan" een basis is waarop je dan maar andermans eigendom mag aanslaan om de gewenste inkomensverdeling te krijgen is wel een sterke aanmatiging, niet? Geef mij één reden waarom wie dan ook mij mag dwingen tot het afstaan van mijn (in de toekomst) eerlijk verdiend loon. Ik zal -als dokter- mijn patiënt tevreden hebben gesteld en hij vond mijn service zijn geld waard. Waarom zou er dan nog een schuld op mij gevorderd kunnen worden? En nee, ik heb geen sociale contracten getekend. :)

Wat het mileu betreft zie ik geen problemen in een kapitalistisch systeem (i.e. een systeem met respect voor eigendomsrechten). Indien je iemands eigendom bevuilt, pleeg je een misdaad en moet je hiervoor opdraaien. Daarbij is het kapitalisme dé garantie voor een onbezoedelde omgeving. Zo is het water dat je drinkt nog nooit zo zuiver geweest in de gehele geschiedenis, de stank op straat door riolering volledig weg, je eten nog nooit zo veilig en gezond,... allemaal externe effecten van het onethische winstbejag van kapitalisten!

Dat de overheid noodzakelijk is voor innovatie is een vreemde voorstelling van zaken. Middelen zijn schaars. De functie van een economie is dus om deze schaarse middelen in te zetten zodat de meest gewenste producten in de juiste hoeveelheid geproduceerd worden (niet als in de Sovjet-economie dus). Op de markt gebeurt dit via het prijzenmechanisme: waar de vraag hoger wordt, wordt de aanrekenbare prijs hoger en dus ook de winst. Dit laatste lokt meer productie naar het meer gevraagde goed. En omgekeerd wanneer de vraag lager wordt. Wanneer de overheid wat dan ook subsidieert, verschuiven schaarse productiefactoren niet naar productie van door klanten gewenste zaken, maar ervan weg naar gesubsidieerde zaken. Gevolg: minder, slechtere en duurdere gewenste producten voor de mensen. Dat de overheid de economie kan stimuleren is onzin aangezien de overheid -zoals ik hierboven zei-niet produceert enkel herverdeelt. Wat ze via belasting afneemt om in firma x te steken, kan niet geïnvesteerd worden in firma y.

Een vrije markt is het tegenovergestelde van ten koste van anderen zaken doen. Ze is gebaseerd is op de rechtsprincipes van vrijheid en gelijkheid waar ieder enkel recht heeft op het zijne en niet op iemand anders spullen. Enkel op basis van vrijwilligheid kan eigendom overgaan van de een op de ander.

 
At 23/5/08 18:42, Anonymous Anoniem said...

@ Olivier en Simon

Jullie hebben vele interessante argumenten ontwikkeld omtrent talloze onderwerpen. Zoals gewoonlijk is het probleem dat men gemakkelijk het 'big picture' uit het oog verliest wanneer men zich te veel op details richt. Ik heb mijn big picture interpretatie reeds gegeven in mijn vorige posting.

Simon leeft naar mijn mening op een ideele wereld - niet onze reele planeet - wanneer hij denkt dat men 'zonder staat' als individuele vrije mensen zou kunnen leven. Dat gaat regelrecht in tegen empirische observatie in de reele wereld. "Anarchie" bestaat nooit lang, en wordt onvermijdelijk gevolgd door 'de wet van de sterkste en van de minst crupuleuse'. Of men dat "staat" zou willen noemen is een kwestie van semantiek, maar niet belangrijk. Ik herhaal, de mens kan niet zonder "staat" of overheid leven, en de relevante kwestie is hoe kan men de overheid organiseren om zo best mogelijk individuele vrijheid te kunnen verzekeren en 'arbitraire' rechtspraak te kunnen voorkomen. Uiteindelijk is dat een kwestie van "cultuur en van moraliteit" (of waardenaanhankelijkheid).

Simon heeft natuurlijk gelijk dat overheden gemakkelijk individuele vrijheid kunnen ondermijnen. Maar dat zou ook gebeuren onder "anarchie". Echter, in dit laatste geval zou de onderdrukker dan de lokale 'bruut' of warlord of monopolist zijn. Nogmaals, we zijn beter af met een 'overheid' die we zelf kiezen en organiseren, dan met een overheid die ons wordt opgelegd door de sterksten of de talrijkste of dominante 'groep'.

Ik ga met Simon akkoord dat de overheid zich in principe NIET direct moet bezig houden met economische productie en met inkomensherverdeling. Zijn ode aan vrijemerktwerking kan ik wel grotendeels bijtreden. Niettemin zullen er toch wel af en toe gevallen van marktfaling bestaan, of van 'externalities' die een zeker overheidsingrijpen noodzakelijk kunnen maken. In die gevallen moet men proberen van 'marktwerking' te bevorderen en gepaste 'incentives' te scheppen door regulering. Als de lokale cultuur toch herverdeling eist, dan doet men dat best via overheidsmechanismen op LOKAAL vlak, of zo lokaal als mogelijk, om negative effecten op 'incentives' te minimiseren en in 'echte' behoeften te kunnen voorzien.


Ik denk ook dat Simon niet
voldoende beseft dat de overheid absoluut noodzakelijk is om een juridisch kader te kunnen verzekeren dat rechtszekerheid verschaft. Dat is een noodzakelijke (niet voldoende) voorwaarde opdat vrije mensen zich economisch vrijelijk zouden kunnen ontplooien en vrijwillig aangegane contracten zouden kunnen naleven. Mensen zijn geen 'engelen'. In feite, de determinante variabele om het onderscheid tussen rijke en arme landen te kunnen maken in de wereld is precies de 'kwaliteit' van de overheid. En die kwaliteit wordt doorgaans of normaal grotendeels bepaald door de 'cultuur' (gedragspatronen en waarden).

Ik vermoed dat Olivier misschien onvoldoende beseft dat de (noodzakelijke) overheid PERMANENT het gevaar loopt van in de handen van 'speciale belangen' te vallen. 'Democratische' controle is dus essentieel, en de absoluut MINIMUM vereiste voor dergelijke controle is het behoud van het politieke vrijemeningsuitingsrecht. Op dat punt ziet onze toekomst er niet rooskleurig uit, omdat onze 'cultuur' die waarde niet echt langer meer verdedigt. En dat is omdat het onderwijs in ideologische handen is gevallen die geen 'ideologische diversiteit' meer dulden. Op termijn zal dit leiden tot 'anarchie', gevolgd door een nieuwe periode van totalitarisme.

 
At 23/5/08 20:50, Anonymous Anoniem said...

@Marc Huybrechts:

Als ik u goed begrijp is uw punt het volgende: heerschappij zal altijd bestaan en dus moeten we proberen deze heerschappij zo goed mogelijk in te tomen, zodat haar potentieel om kwaad te doen wordt beperkt. Om dit te bereiken stelt u oa een grondwet, scheiding der machten, subsidiariteit, etc voor die dan om iets te betekenen gedragen moeten worden door de bevolking in haar cultuur.

Als uw premisse (heerschappij zal altijd bestaan) klopt dan ben ik het volledig eens met u. Mij lijkt uw premisse echter niet a priori juist. Een overheidsloze, vrije samenleving is wél mogelijk indien dit gedragen wordt door anderen. Net als uw idee van de rechtsstaat gedragen moet worden, om in de praktijk iets te betekenen, moet onder libertarisch anarchisme de notie dat je als mens niet over andere mag beschikken ook gedragen worden.(In de geschiedenis is dit uiterst zeldzaam, dat besef ik ook wel. Hier en daar zie je echter wel pogingen tot; zoals de Verenigde Staten in haar prille begindagen. Zie bvb de prachtige Declaration of Independence) Wanneer er een draagvlak is voor een volledig vrije samenleving, kunnen de uitzonderingen die wel denken dat je over anderen mag beschikken (=criminelen) afgeschrikt worden door allerhande private manieren van bescherming en rechtspraak.


Om tot slot naar de realiteit te kijken; ik zie nergens een draagvlak voor een rechtsstaat (zoals u en ik deze zien) noch voor libertarisch anarchisme, met de duidelijke gevolgen van moraal en economisch verval. Op termijn zal dit inderdaad mogelijk tot anarchie in de betekenis van chaos leiden.

 
At 24/5/08 00:20, Anonymous Anoniem said...

@ Simon

1) Uw eerste paragraaf geeft goed op bondige wijze mijn visie weer, uitgezonderd het normatief-geladen woord "heerschappij" dat moet vervangen worden door het meer neutrale woord "overheid". Er ligt een grote afstand tussen de "heerschappij" van bijvoorbeeld (A) een kantonale overheid in Zwitserland of de state government van New Hampshire (die geen eigen inkomensbelasting heeft) en bijvoorbeeld (B) het vervlogen regime van Saddam Hoessein of het 'populaire' regime van Vladimir Putin vandaag.

Dus ja, een overheid is onvermijdelijk in de reele mensenwereld, maar of men het een "heerschappij" zou kunnen noemen hangt ervan af. Wanneer het de bevolking is die de overheid 'controleert' dan gaat het om een democratische overheid. En omgekeerd, wanneer het de overheid is die de bevolking controleert, dan kan men terecht van "heerschappij" spreken. We doen er best aan van praktische criteria te volgen om dat onderscheid te kunnen maken. Volgens mij leveren de volgende twee vragen de beste criteria voor die beoordeling; (a) wordt het politieke vrijemeningsuitingsrecht ECHT gerespecteerd in de 'polity' of het politiek bestel, en (b) is er regelmatig echte machtswisseling tussen verschillende ideologische visies (groepen) aan de top. Als aan het eerste criterium wordt voldaan, dan volgt realisatie van het tweede normaal ook. De meeste westerse 'democratieen' vandaag vallen ergens tussenin echte democratie en "heerschappij", maar de observeerbare 'trend' van de laatste kwarteeuw is duidelijk in de verkeerde richting.

2) Geen enkele premisse kan met zekerheid "a priori" juist zijn. Maar er bestaat geen betere manier, dan EMPIRIE, om die beoordeling over premissen te kunnen maken. Het is op basis van historische en contemporele observatie (rond de wereld) dat ik poneer of affirmeer dat mensen nooit zonder 'overheid' kunnen leven. Ik herhaal, mensen hebben altijd met (eerder onder) een overheid moeten leven doorheen de mesengeschiedenis en overal ter wereld. En, in de uitzonderlijke gevallen waar de overheid TEMPOREEL weg viel (om welke reden dan ook) was het ondraaglijk om te leven. Overheid is een essentiele vereiste om 'rule of law' te kunnen verzekeren, maar ze is geen voldoende vereiste om te kunnen beletten dat 'rule of law' degenereert in 'rule of men'. Uiteindelijk is dit een kwestie van culturele gedragspatronen en van ruime (of voldoende) aanhankelijkheid aan gepaste morele waarden.

3) Uw voorbeeld van de "prille begindagen" van de VS lijkt me verkeerd voorgesteld. Het was ZEKER de bedoeling van de 'Founding Fathers' van een overheid te scheppen, en niet van "anarchie" te bevorderen. De funderende documenten van die tijd, gelijk de Declaration of Independance, de Federalist Papers, de (nog steeds geldende originele) Constitution, enz... beoogden allemaal van een overheid te scheppen die door de mensen werd gecontroleerd (en niet omgekeerd), met machstversnippering en countervailing powers om (tot op zekere hoogte) zelfs machtsimpotentie te bevorderen. Die documenten staan vol met 'morele praat', precies omdat die mensen nog beseften dat uiteindelijk individuele vrijheid enkel kan gerealiseerd en gedragen worden door een 'cultuur' die individualistische waarden aanhangt (in tegenstelling met groepswaarden). Spijtig genoeg gaat de trend van en naar de Europese 'constitutie' juist in omgekeerde richting, i.e. NIET naar een affirmatie van de grondrechten van het individu en beperking van overheidsmacht, maar WEL naar een affirmatie van groepsrechten en van implementatie van ideologische ('sociale') doelstellingen van bepaalde groepen.

4) Nee, ik denk niet dat we op termijn "anarchie in de betekenis van chaos" kunnen verwachten. De geschiedenis toont eerder aan dat anarchie zo ondraaglijk is dat het steeds vlug leidt tot dictatuur van de een of andere soort. Op termijn kunnen we eerder afwisselende vormen van autoritarisne en van totalitarisme verwachten, in plaats van "chaos". Rusland levert vandaag weer een goede illustratie. Na het tsarisme was er even chaos (en WO1), die vlug werd opgevolgd door het totalitarisme van het Bolsjevisme. Na de ineenstorting van de Soviet Unie was er even weer 'chaos' (de dekade van de 1990's) en vandaag zijn ze al terug afgegleden naar een nieuwe vorm van 'autoritarisme'. Hoe snel dat verder terug verzinkt in totalitarisme gaat afhangen van vele interne en externe factoren.

 
At 24/5/08 03:07, Anonymous Anoniem said...

1)Uw definitie van heerschappij is niet diegene die ik gebruikte. Ik spreek over heerschappij wanneer een mens over een andere beschikt; een meester-slaaf relatie zo u wil. Iedere vorm van overheid is in die zin een heerschappij, aangezien de machthebbers zichzelf niet beperken tot actie uitgevoerd met hun eigen middelen maar steeds anderen hun middelen aanslaan zonder deze laatsten hun toestemming. Natuurlijk doen sommige overheden dit in mindere mate dan anderen.

2) Als geen enkele premisse a priori juist is, dan is dat ook niet waar en is enkel extreem relativisme mogelijk. Er zijn overduidelijk a priori waarheden zoals de rationalistische filosofie duidelijk maakt. Eén ervan is trouwens dat je de rationele aard van jezelf en anderen dient te respecteren en hen dus niet mag overheersen. Voor een bewijs zie http://users.ugent.be/~frvandun/Texts/Articles/Murphy-Callahan(Rev).pdf

3) Volkomen akkoord, ik bedoelde dat in de geschriften van die tijd er een voorliefde was voor perdoonlijke vrijheid (hoewel ze deze niet tot anarchisme doortrokken) en dat dit zeldzaam is in de geschiedenis.

 
At 24/5/08 04:44, Anonymous Anoniem said...

@ Simon

1) Het is absurd van uitdrukkingen als "heerschappij" en "meester-slaaf relatie" te gebruiken in een relatief-democratische context. Dat klinkt allemaal wel dramatisch, maar dat is ook misleidend in de zin dat het de normale betekenis van simpele woorden wegneemt. Het is een vorm van postmodernistisch deconstructionisme dat eigenlijk elke serieuse discussie onmogelijk maakt. Als de Belgen minder belastingen zouden willen betalen (en dus het overheidsbeslag meer beperken) dan moeten ze voor politiekers stemmen die minder belastingen beloven en die 'geloofwaardig' zijn. En wanneer men in een gemeenschap leeft dan gaat men onvermijdelijk ge-affecteerd worden en 'gevolgen' moeten ondergaan die resulteren uit de opinies van grote groepen van medeburgers. Dat is geen echte "meester-slaaf" relatie, maar dat is wel het directe gevolg van (bijvoorbeeld) als Belg door het leven te gaan in vergelijking met (bijvoorbeeld) als Japanner door het leven te gaan. Japanners betalen gemiddeld veel minder belastingen dan Belgen. Men kan niet geheel aan de eigen 'cultuur' ontsnappen, tenzij men emigreert.

2) U verdraait of vervalst mijn woorden. Ik schreef NIET dat "elke premisse niet a priori juist is". Ik schreef wel dat men niet MET ZEKERHEID kan weten of een premisse a priori juist is. Het is toch elementaire menselijke ervaring dat onze kennis beperkt is en dat onze abstracte theoretische beschouwingen moeten geconfirmeerd worden door empirische observatie om MEER (maar nooit perfecte) zekerheid te kunnen bekomen omtrent hun 'waarheid'. Het is absoluut NIET waar dat "enkel extreem relativisme" mogelijk zou zijn. In een zekere zin zijn de waarheid en de realiteit ABSOLUUT, maar onze kennis van de waarheid en de realiteit is nooit perfect en dus steeds voor verbetering (en verslechtering!) vatbaar. Daarom is het zo gevaarlijk in onze 'continentale' traditie van zich te verliezen in een overvloed van abstract geredeneer zonder enige bekomernis om die 'speculaties' proberen te toetsen aan empirische observaties (wat meer in de angelsaksische traditie ligt). Men moet steeds 'fundamentalisme' proberen te vermijden, en fundamentalisme is precies geloof-met-zekerheid in bepaalde stellingen.

3) Het is zeker niet waar dat ik de rationele aard van mezelf en anderen niet zou respecteren, en dat ik anderen zou willen "overheersen". Integendeel! Maar, het is nu eenmaal wel een observeerbare 'realiteit' dat de overgrote meerderheid van 'normale' mensen wel in gemeenschappen willen en moeten leven. Het logische gevolg daaruit is dat er een aantal 'gemeenschappelijke' beslissingen zullen MOETEN worden genomen waarvoor wij een overheid nodig hebben. Het komt er dan op aan van die overheid zo te organiseren dat zij compatibel blijft met individuele vrijheid en met democratie (i.e. het volk is soeverein, en niet de overheid of de seigneur). Dat is fundamenteel een kwestie van cultuur(transmissie), moraliteit (e.g. eerlijkheid en andere persoonlijke deugden) en dus van goed 'onderwijs' (niet te verwarren met het huidige bestaande ideologisch naief-linkse onderwijssysteem).

 
At 11/6/08 18:21, Blogger Unknown said...

Wie heeft er zich deze vraag al gesteld? Vertrouw ik mezelf?, vertrouw ik iemand anders? Als je op beide nee antwoordt, dan creëer je een samenleving gebaseerd op wantouwen. bijgevolg komen er regels die enkel dienen om zichzelf te beschermen, dit is socialisme. Antwoord je ja, dan heb je geen regels nodig en bevorder je het vrije en verantwoordelijke individu, want iedereen draag zijn eigen verantwoordelijkheid. Dit is Liberalisme. Anarchie bestaat niet, want zelfs zonder regels heb je verantwoordelijkheden en komt er automatisch een rolverdeling en hiërarchie, in een bedrijf moet de overheid toch ook niet de baas aanduiden? Bovendien worden bij heet doorgedreven liberalisme ook de sociale banden erg versterkt, want iedereen zal meer dan het dubbel verdienen van ons huidig loon en we zullen voor gevallen als werkloosheid of ziekte ook soms op elkaar moeten terugvallen. Het samenleven wordt met andere woorden weer belangrijk. M.a.w, ik ben liberaler als de gemengde liberalen en socialer als de socialisten.

Kris Danhieux

 

Een reactie posten

<< Home

<<Oudere berichten     Nieuwere berichten>>