Het EP, Zuckerberg en de vrijheid van gedachten.

Mark Zuckerberg had enige dagen geleden de beleefdheid om het Europese Parlement te bezoeken om zichzelf te onderwerpen aan een kruisverhoor vanwege Europarlementariërs. Een panel Europese parlementsleden stelden een uur lang vragen waarop Zuckerberg 25 minuten de tijd nam om, gezien zijn drukke tijdsschema, te antwoorden. Het werd snel duidelijk dat het Europese Parlement weinig indruk maakte op Zuckerberg en de rest van de wereld.

Aanleiding voor het gehele verhaal was het ‘Cambridge Analytica’-schandaal waarbij een extern bedrijf data van social media-gebruikers hanteerde in het kader van een politieke marketing opdracht. Data vergaart via applicaties waarbij gebruikers zich akkoord stelde met de uitwisseling van data (standaard praktijk). Het is inherent aan quasi ieder internet business model dat men data vergaart en verhandelt. De gebruikers stemmen hiertoe toe zonder echt de disclaimers en andere privacy policies te lezen. Waarom? Omdat we gebruik willen maken van die diensten. We willen online data met elkaar uitwisselen, online aankopen doen en dit zo gratis mogelijk.

Het probleem? De verspreiding van sociale data vormt volgens de politici een schending van onze privacy (waartoe we zelf toestemming gaven) en een 'gevaar voor de democratie door influencing'.

Het social media business model.

Facebook is een virtuele sociale gemeenschap; its a virtual 'nation'. Mensen met overeenkomsten of onderlinge belangen binden zich aan elkaar gebaseerd op het vriendschapsbeginsel. Facebook Messenger en Whatsapp zijn communicatiemiddelen, hiermee praten we. Instagram is een apart fenomeen dat nog meer dan facebook commercieel gericht is op influencing. Het zijn aanvullende applicaties, communicerende vaten maar geenzins vormt men hiermee een monopolie.

Via deze applicaties vergaart men data over de gebruikers die men verhandelt, voor commerciële doeleinden. Het is de gebruiker die zelf instemt en de data zelf gaat voeden door dagelijks gebruik. Het transparant maken van de datavergaring die plaatsvindt is interessant (GDPR), maar uitermate complex omdat alle social mediaplatformen- niet louter Facebook - het doet.

Het is via die data dat je oa. als gebruiker blootgesteld wordt aan specifieke reclame. Haal dat onderuit en sociale media sterft als een 'gratis' dienst en moet men overschakelen naar een abonnementsdienst. Willen wij betalen voor sociale media in de vorm van een abonnement? Neen. Zijn we bereidwillig om data af te staan? Ja.

Heeft Facebook een monopolie op data? Neen. Er zijn nog andere spelers zoals Google. Facebook hiervoor hekelen zoals het Europese panel heeft gedaan is misplaatst en verdacht. Is het een miskennen van het internetgebeuren of is het een verdoken vurige wens?

De gebruiker ligt niet zozeer wakker van zijn 'commerciële datawaarde'. Overigens, de commerciële waarde van data kan alleen maar afnemen naarmate ieder internetfenomeen dezelfde data van dezelfde gebruikers vergaart. Toegegeven, ergens is er nood dat de gebruiker meester blijft van zijn of haar data.

Een oplossing hiervoor ligt bij een technologische ontwikkeling (Blockchain) zodat eenieder zelf meester kan zijn op een overzichtelijke manier van welke data hij of zij deelt en wat ermee gebeurt. Hierin kan de overheid een rol spelen, maar het is sterk betwijfelbaar dat de overheid hiertoe de nodige kennis en capaciteiten heeft.

Its not about the data but about the influencing.

Het is duidelijk dat diverse politici de ogenschijnlijke 'datamonopolie' van Facebook willen breken. Niet uit vrees voor een schending van de privacy van de gebruiker noch omwille van een commercieel monopolie, maar omwille van 'manipulatie'. Het gaat eigenlijk niet zozeer over een monopolie van datavergaring en daaruit voortvloeiende dividenden door middel van spin offs, maar een 'monopolie' op beïnvloeding en de vrije loop van gedachten op sociale media zoals Facebook.

De commerciële grootheid van Facebook is bijzaak - belastingen kunnen heffen op haar winstgevend activiteiten kwam eveneens ter sprake. Het gaat om het controleren van de vrije gedachten op sociale mediaplatformen zoals Facebook; en het controleren van mogelijke beïnvloedingscampagnes van belangengroepen.

1. Sociale media als vrijhaven voor de vrije gedachte
Tijdens het 'panelgesprek' viel mij vooral de woorden van Guy Verhofstadt op. Op een gegeven moment vraagt hij aan Zuckerberg hoe hij herinnerd zou willen worden. Als één van de groten 3 'internet giants' zoals Steve Jobs of Bill Gates....of gaat hij toestaan dat Facebook een 'digitaal monster' zou worden die 'onze democratie en maatschappij zou vernielen'?

Het grote probleem voor onze politici met sociale media zoals Facebook, waarvoor Zuckerberg eigenlijk gehekelt werd, is niet het privacyprobleem maar de vrije loop aan gedachten bij de diverse sociale interacties alsook de mogelijkheid tot politieke marketing door belangengroepen. Bovenal, het feit dat er géén enkele actor hier echt vat op heeft.

Het probleem is eigenlijk dat sociale media de politiek gecorrigeerde berichtgeving en duiding doorheen de diverse bestaande communicatiekanalen vanuit Statelijke instellingen, Mainstream Media ea. Organisaties, ondermijnt. Hierdoor vormt een sociale mediaplatform als Facebook een vrijhaven voor de vrije gedachten maar ook een 'piratenhaven' voor belangengroepen.

Facebook is eigenlijk een megagroot forum waarop de Staat en in zekere mate Facebook zelf geen vat op heeft waardoor bepaalde wetgeving zoals de antiracismewetgeving ea. moeilijk toepasbaar zijn omwille van privancyschendingen. Onze politici en wereld worden hierdoor geconfronteerd met het 'HLN-commentatorfenomeen'...de 'gore onderbuik van onze samenleving' in plaats van de politiek correct opgesmukte commentaren. De gedachtengangen van éénieder die men in de privésfeer verkondigt maar niet in de openbare sfeer. Alsook met belangengroepen die gebruik maken van de platformen om de 'democratische proces te beïnvloeden'. De hoeveelheid aan data dat hierdoor moet worden doorgenomen is gewoon 'ondoenbaar'.

Zuckerberg verklaarde dat Facebook al zijn uiterste best deed om fake news en valse profielen te weren van Facebook, alsook de verspreiding van extreme gedachtengoeden en propaganda tegen te gaan. Zuckerberg verwees bijvoorbeeld naar de strijd tegen IS en beïnvloeding in diverse verkiezingen. Uiteraard zal Facebook handelen tegen valse profielen want dit vormt een verliespost in haar business model. Facebook is community-driven en probeert dit te gebruiken om misbruiken onder controle te houden op Facebook, maar het is niet haar hoofdtaak. Het begint overigens een probleem te worden omdat activisten dit syteem misbruiken voor politieke doeleinden om anderen toegang te ontzeggen.

Guy Verhofstadt vond het blijkbaar niet kunnen dat Facebook hierin zelf initiatief nam en een eigen legertje en bijhorende technische hulpmiddelen heeft om bepaalde gedachtengangen en influencing tegen te gaan. De oplossing volgens een politicus als Guy Verhofstadt bestaat er blijkbaar in om een nieuw GEDAPO-leger in het leven te roepen. Een gedachtenpolitie die Facebook afschuimt op zoek naar foute gedachten en eventuele 'negatieve influencing' door belangengroepen.

De tussenkomst van Nigel Farage was uitermate bondig doch héél interessant. Een totaal andere insteek dan die van de andere Europarlementariërs. Het is een héél eenvoudige vraag: Wie beslist welke gedachten aanvaardbaar zijn of niet op Facebook? Nigel Farage stelt voor om eventueel een 'Bill of Rights' op te stellen om binnen de sociale media de pluraliteit van de gedachten (de vrijheid van gedachten) te vrijwaren. Europarlementslid Nicolas Bay ging hierop verder in.

2. Andere onbesproken gevaren van Social Media Hominid Data
Er schuilt inderdaad een gevaar bij datavergaring en de manier waarop deze gebruikt wordt. Sociale Media Hominid Data kan heel wat vertellen over een persoon, maar vertelt nooit alles. Het gevaar schuilt erin dat deze vorm van data gebruikt zal worden voor allerhande beslissingen in ons leven, zoals aanwervingen, zonder de nodige volwassenheid om de data correct te hanteren. Sociale Media zoals Facebook is géén platform voor professionele doeleinden (LinkedIn wel), maar het kan iets vertellen over de sociale skills van een persoon. Ik vrees dat de wereld onvoldoende volwassen is om deze data correct te gebruiken voor doeleinden zoals aanwervingen. Dus ja, er is enig toezicht nodig op wat er allemaal gedaan wordt met de vergaarde data. Er is dus wel een mogelijkheid tot privacy issues.

Een ander mogelijk gevaar - maar ook voordeel van - sociale media zoals Facebook is commerciële sturing. Door ons online gedrag, zoekgebruik en commerciële online handelingen bekomt men héél sterke marketing data die aanleiding geven tot héél gerichte reclame. Maar zoals alle vormen van reclame is het een kwestie van zelfvolwassenheid om hieraan te weerstaan indien nodig. Het alternatieve probleem hiermee is een vernauwing van het productgamma, net zoals een vernauwing van blootstelling aan ideeën.