Overlijdensbelasting

Politiek kameleon Bert Anciaux (op dit moment gecoöpteerd senator voor sp.a) meent dat men beter alle erfenissen afschaft en de hele successie rechtstreeks naar de overheid laat gaat. Prompt distantieerde sp.a voorzitter Bruno Tobback zich hiervan.
In de rubriek '10 geldvragen aan...’ in De Tijd van zaterdag 28 juni vindt Bert Anciaux dat “de wereld rechtvaardiger zou zijn als we erfenissen zouden afschaffen zodat vermogens rechtstreeks naar de overheid gaan.” Hij voegt er wel aan toe: “Maar dat is een persoonlijke overtuiging waarvan mijn kinderen niet het slachtoffer moeten worden.” Een uitspraak van een volleerde apparatsjik, die meent dat iedereen maar moet betalen, behalve zijn kinderen? Anciaux had met zijn uitspraak meteen een lawine van negatieve reacties over zich heen gekregen en er volgde ook snel een duidelijke afkeuring van zijn partijvoorzitter. In een reactie aan De Morgen verduidelijkt sp.a-voorzitter Bruno Tobback dat het standpunt van Bert Anciaux niet aansluit bij dat van de partij: "Van vermogens afpakken kan absoluut geen sprake zijn." Anciaux reageert ook nog dezelfde dag, dat hij helemaal geen commotie wilde. Zo noteerde De Morgen volgende reactie van Anciaux: "Men vroeg me in het kader van een interview voor De Tijd of ik mijn kinderen ook financieel wil ondersteunen. Natuurlijk wil ik dat. Ik wil alles doen voor mijn kinderen. Maar ik zei erbij dat ik het wel wat hypocriet vind van mezelf omdat ik het systeem van erfenissen niet echt eerlijk vind ten opzichte van kinderen die uit een arm gezin komen.” Alsof men dat oplost door iedereen armer te maken. Wat een kromme redenering!

Een zekere Koen Smets, burgerlijk ingenieur, deskundige op het gebied van organisatie-ontwikkelingen, die woont en werkt in het Verenigd Koninkrijk,verdedigde in De Morgen (8.05.14) reeds het confisceren van de successierechten als de meest faire belasting! Anciaux staat dus niet alleen... Argument van Smets:
“Successierechten zijn echter een belasting op het overlijden en men kan ervan uitgaan dat er niet minder zal worden gestorven wanneer de belasting op erfenissen wordt opgetrokken. Bovendien zijn successierechten niet alleen een van de economisch meest efficiënte belastingen, ze behoren ook tot de meest faire: de ontvanger van een erfenis heeft geen enkele verdienste aan de plotse rijkdom en de belasting is dus puur een belasting op toevallig verkregen rijkdom. Zelfs een tarief van 100 procent zou nauwelijks een negatief economisch effect teweeg brengen.
Men kan zich de vraag stellen: als het zo'n faire en economisch efficiënte vermogensbelasting is, waarom wordt ze dan niet onmiddellijk ingevoerd? Het antwoord mag niet verrassen. Geen enkele politieke partij durft het risico te lopen van de electorale afstraffing die een dergelijk voorstel dreigt te veroorzaken. Ondanks alle pleidooien voor een eerlijkere belasting, die toeval harder aanpakt dan hard werk, lijkt een dergelijke fiscale ingreep onwaarschijnlijk.”

In De Morgen van maandag 30 juni ’14 krijgt dezelfde Koen Smets nogmaals een opiniestuk om Anciaux bij te vallen, en opnieuw te pleiten voor het volledig confisceren van erfenissen ten gunste van de staat. (Artikel ‘Bert Anciaux had gelijk: erfbelasting ís rechtvaardig’ http://www.demorgen.be/dm/nl/2461/Opinie/article/detail/1931825/2014/06/30/Bert-Anciaux-had-gelijk-erfbelasting-is-rechtvaardig.dhtml). Citaat: “Bovendien kan erfbelasting ook een rol spelen in het aanpakken van het ongelijkheidsprobleem. Wie vermogen verwerft via een erfenis heeft daar niet de minste verdienste aan - en dat geldt net zo goed voor Liliane Bettencourt, erfgename van het L'Oréal fortuin, als voor Jan met de pet die enkele kasbons, of een deel van een huis erft. Erfenissen zorgen ervoor dat vermogen 'in de familie' blijft, en houden grote en kleine dynastieën in stand. Een confiscatoire erfbelasting zou hiermee snel komaf kunnen maken, en de leden van elke nieuwe generatie op een veel gelijkere voet kunnen plaatsen.”

Erfenisrechten verlagen

Koen Schoors, professor economie aan de UGent, bespreekt het ruimere probleem van ongelijkheid in De tijd van 10 mei ’14:
“De jongste veertig jaar is het grootste gedeelte van de stijging van het inkomen van een gegeven land ten goede gekomen aan de topverdieners van dat land. Het effect is erg sterk aanwezig in de Verenigde Staten, maar speelt zeker ook een rol in Europese landen. Dat komt deels omdat ook het kapitaal erg scheef is verdeeld en omdat inkomsten uit kapitaal minder zwaar worden belast dan inkomsten uit arbeid. Daardoor is een nieuwe toplaag ontstaan die het leeuwendeel van het inkomen en kapitaal naar zich toe zuigt, en een ruime onderlaag die gedurende de jongste dertig jaar erg weinig verbetering heeft gezien in haar materiële welvaart….
Een van de oorzaken is het ontstaan van een wereldwijde juridische adviesindustrie. Die is erop gericht grote kapitalen zo weinig mogelijk te laten bijdragen aan het publieke goed. Als je echt veel kapitaal hebt, dan hoef je nauwelijks belasting te betalen op de inkomsten van dat kapitaal en al helemaal geen erfenisrechten. Specifiek voor grote kapitalen bestaat er immers een hele jungle aan arrangementen, die u tegen een adequate vergoeding vrijstelling verlenen. Dat was vroeger de couponnetjestrein naar Luxemburg, en dat is nu nog steeds de burgerlijke maatschap, het fonds of de stichting.
Hier moeten we zo snel mogelijk mee ophouden. Het is veel beter de erfenisrechten te verlagen maar die dan ook door iedereen te laten betalen zodat de effectieve inkomsten stijgen, iets wat ons eerder lukte naar aanleiding van de registratierechten.”

Dus geen algemene confiscatie zoals Anciaux en Smets voorstellen, maar in tegendeel een verlaging van de erfenisrechten.

De erfenisrechten in Vlaanderen kunnen nog steeds hoog oplopen. Ze bedragen in rechte lijn slechts 3%, maar slechts voor het geërfde deel tot 50.000 euro, 9% voor elk erfenisdeel tussen 50.000 en 250.000 euro, en 27% voor het deel boven de 250.000 euro. Bij erfenissen tussen broers en zussen begint het bij 30% vanaf de eerste euro, oplopend tot 65% vanaf 125.000 euro (waarbij geen opsplitsing meer geberut tussen roerende en onroerende goederen, zoals dat wel gebeurt in rechte lijn), en bij erfenissen tussen andere personen gaat het tarief van minimum 45% naar eveneens 65% vanaf 125.000 euro (waarbij ook hier geen opsplitsing meer gebeurt tussen roerende en onroerende goederen). Een redelijke grond voor die afdracht is niet te geven: omdat men sterft graait de fiscus in het spaargeld van de overledene. Dat heet dan ‘successierechten’, maar is nog min nog meer een belasting op het overlijden.

Er wordt dus bij een overlijden al behoorlijk wat afgeroomd van het spaargeld van de middenklasse, waarbij dus, dixit Koen Schoors, de grote kapitalen buiten schot blijven door allerhande juridische constructies.

Confisceren van alle erfenissen roept de communistische tijd op. Hoe kan men vandaag nog voor zoiets pleiten? Elke nieuwe generatie zou dan wel op ‘een veel gelijkere voet’ worden geplaatst, namelijk allemaal met niets als startgeld. Is dat de oplossing voor armoede, iedereen alle spaargeld van de vorige generatie afnemen? Een nationalisatie zonder enige vergoeding? Om de begrotingsputten te vullen? Of waarvoor zou dat geconfisceerde geld en vastgoed anders dienen? Of mag iedereen dan gaan aankloppen bij het OCMW om een voor elke inwoner gelijk stukje van het jaarlijks geconfisceerd bedrag te ontvangen? Begin er maar aan. Men moet zich dat even concreet voorstellen: bij het overlijden van de ouders moeten de kinderen de sleutels van het ouderlijk huis afgeven aan de hen opgelegde nieuwe eigenaar, de fiscus. Wil men het terugkrijgen moet men het dan van de fiscus terugkopen, en er eventueel een hypothecaire lening voor aangaan. Een zeer slechte en onmenselijke utopie.

Het probleem van de ongelijke verdeling van vermogens is reëel, maar het confisceren van alle erfenissen het verkeerde antwoord.