Vlinderakkoord (1). Het verslag in de kranten

Dinsdag 11 oktober kondigt Elio Di Rupo op een persconferentie tegen de middag aan dat er een akkoord is over een zesde staatshervorming. De tekst wordt vrijgegeven. Hoe berichten de kranten de volgende dag over deze volgens Di Rupo 'historische, memorabele en gigantische hervorming'? Hebben ze wel hetzelfde akkoord gelezen?

Een greep uit de kranten van woensdag 12 oktober 2011.

De Morgen


'Mesdames, messieurs,
nous avons un accord!”

Dat staat er op de voorpagina van De Morgen die dag, in het Frans, over bijna de hele voorpagina, de woorden waarmee Di Rupo zijn persconferentie begon. De twee tekstlijnen worden opgeleukt met drie paginabrede foto's van de negen onderhandelaars tijdens de persconferentie.

Het editoriaal. “Eindelijk”, is de titel van het artikel van chef politiek Steven Samyn:
'Geflankeerd door de acht onderhandelaars meldde de formateur dat dit akkoord het land laat evolueren en stabiliseren. Beter kan het niet worden gezegd. De zesde Belgische staatshervorming is een evolutie, geen revolutie. Een grote hervorming waarbij het zwaartepunt in België nog een stuk verder wordt verlegd van de federale overheid naar de deelstaten. Maar of dat nu een copernicaanse omwenteling is? De regio's krijgen nog steeds niet de bovenhand op het nationaal niveau.'

Berichtgeving over het vlinderakkoord: 2 blz. redactioneel en 1 blz. met diverse opinies. Eén blz. gaat vooral over de presentatie van Di Rupo. Op een volgende blz. komt over driekwart blz. een wel zeer summiere samenvatting van het akkoord van 70 blz. Daaronder krijgen politicoloog Dave Sinardet plaats om te zeggen wat er PRO het akkoord is ('in cijfers uitgedrukt is dit de grootste hervorming ooit'), en hoogleraar staatsrecht Hendrik Vuye wat er CONTRA is ('helemaal geen historisch akkoord. Ik ben werkelijk geschokt over BHV.).
Op een blz. meer achteraan de krant komen dan verder vijf mensen aan het woord in de rubriek 'De Gedachte':
- Marc Hooghe, docent politieke wetenschappen aan de KUL: 'Binnenkort mag het federale niveau zich enkel nog bezig houden met het redden van failliete banken, het innen van de belastingen en het sturen van soldaten naar Afghanistan... Dat samenwerkingsfederalisme is noodzakelijk maar het is ook bijzonder kwetsbaar. Eén extremistische partij in één deelstaatregering die de boel wil verzieken kan het systeem alsnog lam leggen... Het Belgisch federaal niveau heeft nu weer een onderhoudsbeurt gekregen, maar het blijft bijzonder kwetsbaar voor extremisme en sabotage'.
- Carl Devos, politicoloog aan de UGent: 'De tekst van het communautaire akkoord leert dat het nog een hele tijd zal duren en veel moeite zal kosten om deze staatshervorming uit te voeren.... Het is begrijpelijk dat niet alles in detail geregeld is, maar nogal vaak is er eerst een voorafgaand akkoord nodig, moet een werkgroep nog een en ander bekijken, is er een wettelijke verduidelijking vereist, enz. Bijvoorbeeld vóór de overheveling van de gezinsbijslagen naar de gemeenschappen er kan komen, moet eerst het verschil tusen loontrekkenden en zelfstandigen weggewerkt worden. Niet meteen een detail. Uiteraard is deze staatshervorming historisch. Om wat eraan voorafging. Niet om wat eruit komt.'
-Pierre Verjans, politicoloog aan de Uni Luik: 'Wat de kwalificatie 'duurzaam' in de titel betreft: de Franstaligen maken zich minder illusies dan in 1994 over het definitieve karakter van de onderhandelingen... Dat de Franstalige formateur gebruikmaakt van het ecologische adjectief 'duurzaam' om de staatshervorming te duiden, zegt veel over de hoop van de enen en de vrees van de anderen omtrent de evolutie van de structuren van de Belgische staat en haar onderdelen'.
- Jos Bouveroux, voormalig hoofdredacteur van de VRT-nieuwsdienst: 'Het feit zelf dat er na jarenlang immobilisme en ruzie nu wel een akkoord is, lijkt wel belangrijker dan de concrete inhoud ervan. Daarmee mikken Di Rupo en de acht ook op de (vele) N-VA-kiezers, die hun keuze niet baseerden op Vlaams-nationale motieven maar vooral hun ongenoegen lieten blijken over het uitblijven van oplossingen. De Wever zal dus goed moeten kijken naar zijn electoraat alvorens dit compromis onder vuur te nemen'.
- Peter Van Aelst, hoofddocent politieke wetenschappen aan de UA en Uni Leiden, schrijft een stuk met de titel 'Zesde staatshervorming, met dank aan N-VA'. Dat publiceerden we eerder in extenso op Nieuw Pierke.

Sportrubriek: die zelfde dag staan er 3 blz. in over de voetbalmatch Duitsland-België van de avond ervoor, in het kader van de voorrronde van de beker Euro 2012 .

De Standaard

Voorpagina die dag: bijna over de helft van de voorpagina een foto van de acht onderhandelaars die applaudisseren voor Di Rupo, met daaronder de kop 'Akkoord heeft een prijs', met een inleidende tekst over het akkoord, onder de subitel 'De responsabilisering voor gezondheidszorg overleefde de onderhandelingen niet. Het bonus/malus-systeem inzake werk sneuvelde eveneens'.

Het editoriaal. Dat komt van Guy Tegenbos. De titel zegt meteen wat Tegenbos ervan denkt: 'De naam van het akkoord is mooi. Het akkoord zelf niet.' Hij onderbouwt dit als volgt: 'Het Vlinderakkoord dat de gevlinderstrikte Elio Di Rupo gisteren voorstelde, is een typisch Belgische staatshervorming. Die zesde staatshervorming bevat, net zoals de vijf voorgaande, veel pagina's en afspraken. Maar er zit geen lijn in. De hervorming vertolkt geen gemeenschappelijke visie. Ze ontstond uit de botsing van twee visies die op zowat elke punt tegengesteld waren. Met veel wroeten, trekken en sleuren, met sjacheren, afdreigen en flemen, is een stel onderdelen gevonden waarover de twee blokken het toevallig eens zijn geworden. En dát is dan tot een lappendeken aaneengenaaid.... Het akkoord is geen enthousiasmerend vredesverdrag dat een nieuw tijdvak inluidt. Het is een wapenstilstand die beide partijen een stukje geeft van wat ze wilden en waarmee ze wel een tijd 'kunnen leven'.
Is de angel BHV verwijderd? Voor een deel. Maar het gif is nog niet weg en de zaak kan nog verder etteren.
Is het politiek zwaartepunt naar de deelstaten verschoven? In budget wel. Maar de bevoegdheidsverdeling blijft een lappendeken die nog meer staat vergt. Kan de federale overheid zich nu concentreren op haar kernopdrachten en die nu beter behartigen? Een beetje.'

Berichtgeving over het vlinderakkoord: 4 1/2 blz. redactioneel. Daarin: één blz met een verslag van de persconferentie, een halve blz. interview met Caroline Genez ('een helder verhaal zonder loodgieterij'), over drie blz. de verschillende thema's van het akkoord (overdracht van bevoegdheden, financieringswet, politieke vernieuwing, de gezochte nieuwe evenwichten tussen Vlaamse en Franstalige verzuchtingen, de kieskring BHV, BHV gerechtelijk, Brussel) en een stukje over De Bethune die Senaatsvoorzitter wordt.

Sportrubriek: 2 blz. over de voetbalmatch Duitsland-België.

Het Laatste Nieuws

Voorpagina: de kop rechtsboven op de voorpagina 'Dag van glorie voor Di Rupo', een kort stukje tekst naast een foto van een glunderende Di Rupo bij de presentatie van het akkoord. Links daarvan, in koeien van letters 'MOTILIUM IN OPSRAAK'

Editoriaal: van Luc Van der Kelen op blz. 2. Titel 'Een miraculeus akkoord'. Van der Kelen is opgetogen over het akkoord, en hij noemt het historisch, omwille van vijf redenen, waaronder deze: 'Het is de eerste staatshervorming die het bestuur van de staat eenvoudiger maakt en niet ingewikkelder, precies omdat een pak bevoegdheden in zijn geheel worden getransfereerd. De homogene bevoegdheden waar Vlaanderen al lang om vroeg. Voorbeelden zijn: het hele ouderenbeleid, de geestelijke gezondheidszorg, het kindergeld, de jeugdsanctionering, de strafuitvoering.'

Berichtgeving over het vlinderakkoord: 2 blz. redactioneel, op blz. 2 en 3, naast het editoriaal van Van der Kelen. Met twee lijstjes:
'Dit wordt Vlaams..', te weten: verkeersveiligheidsfonds, snelheid op de gewestwegen, kinderbijslag, rijopleiding, ruimte voor belastingsverlaging, sancties voor werklozen, doelgroepenbeleid, dienstencheques, jeugdsanctierecht, een deel van de gezondheidszorg
'.. En dit blijft Belgisch': arbeidsrecht, definitie 'passende job' voor werkzoekende, terugbetaling in gezondheidszorg, financiering ziekenhuizen, verkeersreglement, belastingsschalen, vennootschapsbelasting, brandweer en civiele bescherming, hoogte en duur van werkloosheidsuitkeringen, hoogte van pensioen.
Noot: De lijstjes, telkens met enkele lijnen uitleg bij elk punt, spreken de bewering van Van der Kelen duidelijk tegen dat er homogene bevoegdheden ontstaan door de overdracht ven 'een pak bevoegdheden in zijn geheel'.

Sportrubriek: 6 blz. over de voetbalmatch Duitsland-België de avond ervoor.
(Die dag ook 2 blz. over het proces Ronald Janssen, evenveel als over het vlinderakkoord).

De Tijd

Voorpagina: een klein berichtje onderaan de voorpagina met de titel: 'Di Rupo haalt uit naar Bart De Wever tijdens gloriemoment'.

Editoriaal van Bart Haeck, redacteur politiek & economie, met de titel 'Vraag van 23 miljard':
'Het goede nieuws: Brussel-Halle-Vilvoorde is eindelijk herleid tot zijn ware proportie, namelijk een ernstig maar vrij lokaal probleem dat niet jarenlang het regeringswerk had mogen blokkeren. De deelstaten krijgen meer bevoegdheid om zelf een belastingbeleid te voeren. Sommige Vlamingen hadden meer gewild, maar een Vlaamse regering die deze legislatuur de lasten met 600 miljoen euro heeft verhoogd kan alvast niet klagen over de 6 miljard fiscale autonomie die ze krijgt. Ook positief is dat het arbeidsmarktbeleid - cruciaal om meer mensen aan het werk te krijgen en te houden - wellicht efficiënter kan nu het nog meer bij de deelstaten ligt. De arbeidsmarkt in Vlaanderen is immers niet die van Brussel. In de financieringswet is het goede nieuws dat de perverse solidariteit weg is en dat er dus meer loon naar werken komt.
Het slechte nieuws: Brussel wordt wellicht niet efficiënter maar complexer. Ook het Brussels Gewest mag nu arbeidsopleidingen organiseren en de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie zal er de kinderbijslag organiseren. Als 'tegenprestatie' krijgt Brussel extra geld. Een ander minpunt is dat het tien jaar duurt eer de nieuwe mechanismes van de financieringswet écht beginnen te werken. Nog een minpunt is dat de financieringswet het ongenoegen in de Vlaamse onderbuik over 'de transfert' niet zal wegnemen. De grootste hoop ligt in het nieuwe arbeidsmarktbeleid: als dat jobs oplevert in Franstalig België kan de kloof met Vlaanderen kleiner worden.
En dan is er de mist die nog steeds over het akkoord hangt. Ten eerste blijft het bijzonder moeilijk de precieze gevolgen van de financieringswet in te schatten. Dat komt omdat de simulaties nog niet zijn vrijgegeven, maar ook omdat het belangrijkste sluitstuk nog moet komen: de 23 miljard euro besparingen en/of belastingverhogingen tegen 2015. De hoogte van dat bedrag maakt duidelijk dat de regering-Di Rupo daarop zal worden afgerekend, en niet op haar staatshervorming van 17 miljard euro. De komende dagen en weken worden de écht cruciale: houdt Di Rupo vast aan zijn ronduit gevaarlijke mix van vooral extra inkomsten en weinigbesparingen? Of kan hij overtuigd worden de belastingdruk onder controle te houden en de staat efficiënter te doen werken? Dat wordt de vraag van 23 miljard. De zesde staatshervorming is belangrijk, maar het venijn van deze onderhandelingen zit in de staart.'

Berichtgeving over het vlinderakkoord: 1 blz. redactioneel. Een reportage over de persconferentie, en een vooruitblik op de verdere regeringsvorming. Vor meer details wordt verwezen naar de website, omder de rubriek 'Staatshervorming' met artikels over BHV, Brussel, Financieringswet en Meer bevoegdheden voor deelstaten.

Sport: geen sportbladzijden, en dus ook niets over de voetbalmatch Duitsland-België.

La Libre

Voorpagina: een grote “Enfin!”, onder een foto met de negen onderhandelaars die als brave schoolkinderen met hun diploma onder de arm (een exemplaar van het vlinderakkoord) braaf in de lens kijken.

Editoriaal van die dag van Francis Van de Woestyne, journalist van de krant. Hij heeft het die dag al over de verdere regeringsvorming en de plaats hierin van Ecolo. Ze zijn niet echt nodig vindt hij. In een coalitie van zes partijen zit rechts, het centrum en links. Hoe zouden de groenen een echt verschil kunnen maken? De aandrang van de socialisten om de groenen ten allen prijze aan boord te heisen vindt hij verdacht. Is het om hen te belonen? Tenzij de PS toegeeft dat het onmogelijk is aan ecologie te doen zonder de ecolos, of het toch alleen maar de bedoeling is om ze in bewaakte residentie te plaatsen om zo te vermijden dat ze sterker worden vanuit de oppositie?

Van de Woestyne had al op maandag 10 okt een artikel geschreven over het vlinderakkoord, waarin hij vol lof schreef over 'de belangrijkste kunstenaar van deze onderhandelingen, Elio Di Rupo': 'De mensen staan er waarschijnlijk niet bij stil hoeveel energie, geduld, openheid en creativiteit het van hem heeft gevergd om dit te bereiken. Want nadat hij zich eerst al had afgebeuld om samen met Bart De Wever een positieve uitweg uit de crisis te vinden (…), moest Elio Di Rupo daarna tot een akkoord zien te komen met onderhandelingspartners die nu eens kwetsbaar of onvoorspelbaar, en dan weer verdeeld waren. We moeten erkennen dat Di Rupo, in een land dat gebukt gaat onder centrifugale en egoïstische krachten, de enige was die deze politieke synthese tussen noord en zuid, en links en rechts, tot stand kon brengen. (Titel: 'En un mot: chapeau!', pag. 9) (Bij het lezen van La Libre moet men steeds het Hof in het achterhoofd houden. La Libre zal niets schrijven dat Laken niet aanstaat. En Albert had duidelijk samengespannen met Di Rupo tijdens de onderhandelingen. Deze laatste mocht Albert zelfs hals over kop uit zijn vakantieverblijf in Nice terughalen met een regeringsvliegtuig, om de situtatie te dramatiseren en de partijen tot een akkoord te forceren. Als La Libre de loftrompet voor Di Rupo bovenahaalt, is dit minstens met de goedkeuring van het Hof, wellicht zelfs ingefluisterd? Mark Grammens in Journaal van 25 maart '10: 'Want u moet weten dat La Libre het blad is dat de leden van de hofhouding bij hun ochtendkoffie te lezen krijgen, en dat de afgevaardigd-bestuurder van La Libre, Dominique Le Hodey, tot de intiemste vriendenkring van Albert II behoort. In dat blad verschijnt niets dat de monarchie onwelgevallig kan zijn, zeker niet over Albert II. Het echtpaar Le Hodey heeft al herhaaldelijk samen met Albert en Paola vakanties doorgebracht, en zijn regelmatig te gast op het yacht van Albert in de Italiaanse wateren'.)

Berichtgeving over het vlinderakkoord: 10 blz. redactioneel, met hierin over vijf blz. op telkens één blz. een thema van het akkoord beschreven, met een interview: kiesarrondissement BHV, gerechtelijk arrondissement BHV, financiering Brussel, financieringswet, tewerkstellingspolitiek. Verderdop in de krant 2 blz. met twee opinies (Bart Maddens en Luc Van der Kelen), met de vraag of men nu voor een of voor twintig jaar vertrokken is.
Uit de themabladzijden: de benoemde burgemeester van Sint-Gensius-Rode, Myriam Delacroix-Rolin (CDH): 'het juridisch luik is positief, de Franstaligen zullen over meer rechten beschikken dan ervoor in Halle-Vilvoorde.' Alain Deneef, voorzitter van de denktank Aula Magna over de hoofdstedelijke gemeenschap: 'het principe is verworven, wat een duidelijke stap in de goede richting is. Maar het gaat niet ver genoeg. De volgende stappen zijn niet duidelijk.'

Sport: 3 blz. over de voetbalmatch Duitsland-België de avond ervoor.

DH (La Dernière Heure/Les Sports)

Voorpagina: grote foto over de voetbalmatch Duitsland-België, en één lijn met 'RÉFORME DE L'ÉTAT: ce qui van changer pour vous'

Editoriaal: een venijnig stukje van de adjunct-hoofdredacteur Christian Carpenier die stelt dat 'de Vlamingen een grote staatshervorming wilden, en zover gingen het land te bedreigen met de gekste gevolgen als men ze hen die niet gaf. Ze hebben ze gekregen. Zoals altijd. ("allant jusqu’à menacer le pays des conséquences les plus folles si on ne la leur concédait pas"). Men mag het de Franstaligen niet te zeer verwijten. Als ze al capituleerden door een nieuwe belangrijke vermindering van het federaal niveau te aanvaarden in ruil voor geld, dan hebben ze er alles aan gedaan om de gevolgen te beperken. Wedden dat het overbodig is hen eraan te herinneren dat Vlaanderen daarom niet verzadigd is. Met moeite zal de inkt van het akkoord droog zijn dat ze alweer ten aanval zullen trekken met nieuwe vragen en nieuwe verderfelijke chantages. Wallonië heeft een fiskale vrede van slechts tien jaar gekregen met Vlaanderen. Daarna zal het Noorden zich niet inhouden haar concurrentie te ontplooien met potentieel rampzalige gevolgen. De enig manier voor het Zuiden om zich hiertegen te beschermen is nu te starten met een fundamentele hervorming van haar praktijken, haar baronieën en haar pamperbeleid.'

Berichtgeving over het vlinderakkoord: 2 blz. redactioneel, met dezelfde foto als La Libre van de negen onderhandelaars op hun 'prijsuitreiking', over de speech van Di Rupo, over de controle van de werklozen die verhuist naar de gewesten, over het gerechtelijk arrondissement BHV (titel: 'être jugé en français sera plus facile'...)

Sport: 10 blz. over de voetbalmatch Duitsland-België de avond ervoor, in de afzonderlijke katern 'Les Sports'.

Noot: La Libre en La Dernière Heure behoren tot dezelfde groep, en beide dagbladen verschijnen in magazineformaat (iets groter dan A4), ongeveer de helft van het formaat van de andere kranten dus. In principe komt dus bv. de publicatie van 12 blz. vlinderakkoord in La Libre overeen met zes blz. in een andere krant. Als Le Soir natuurlijk de foto van de negen onderhandelaars over bijna twee halve bladzijden uitsmeert, of een cartoon over een halve bladzijde, blijft er op de rest van die pagina's niet veel meer plaats over dan op één pagina van La Libre. Besluit: men mag inhoudelijk niet zomaar één blz. Le Soir gelijk stellen met twee blz. La Libre.

Le Soir


Last but not least, wat weet Le Soir te vertellen?

Voorpagina: een grote titel 'La nouvelle Belgique' en het editoriaal van Beatrice Delvaux, 'Avec ou sans la Belgique'.

Editoriaal: volgens Beatrice Delvaux, 'hoofdeditorialist', is niet Di Rupo, maar België de grote winnaar van de dag: 'We moeten ons realiseren hoezeer wij het vertrouwen verloren waren. Men moet terugdenken aan al die keren dat we dachten dat alles naar de knoppen was, inclusief België, om het belang van dit ogenblik te begrijpen. België! Dat is klaarblijkelijk de grote winnaar van de dag, alleen al vanwege het feit dat het land er uiteindelijk nog altijd is en klaar is om zijn weg te vervolgen. België, jazeker, maar niet meer hetzelfde België: voortaan zijn het regionale en communautaire krachten die het land aandrijven, en is zijn voortbestaan als zodanig meer dan hypothetisch. We moeten toegeven dat deze oude entiteit, die flirtte met de dood, zojuist in een wonderbaarlijke en ingenieuse mutatie is geslaagd, want ze komt er toe, door verstandige en moeizaam ontstane evenwichten, aan de enen en de anderen elementen van tevredenheid te geven. De Vlamingen hebben hun bevoegdheden en hun BHV, en de Franstaligen hebben van hun kant de zekerheid dat ze niets hebben toegestaan waardoor ze de volgende keer automatisch in de kookpot terecht komen, als er over een scheiding zal onderhandeld worden, wel integendeel. Brussel is quasi een volwaardig gewest en geherfinancierd, de zes faciliteitengemeenten zijn potentieel brusselse gemeenten, de verbinding Wallonië-Brussel is gegarandeerd.'

Berichtgeving: 8 blz. in het totaal, waarvan 1 met een overzicht van de vorige staatshervormingen, een ruim portret van Di Rupo en De Wever, een verslag over de persconferentie, een artikel over wie er deel zal uitmaken van de volgende regering, en in feite slechts 2 blz. over de eigenlijke staatshervorming van het vlinderakkoord.

Sportbladzijden: 3 blz. over de voetbalmatch Duitsland-België.

Globaal

Soms krijgt men de indruk dat de kranten niet over één, maar over verschillende vlinderakkoorden berichten. Tegenbos heeft het over een lappendeken dat nog meer staat vergt, Van der Kelen ziet er een miraculeus akkoord in waarbij een pak homogene bevoegdheden worden getransfereerd. Los daarvan, is de inhoudelijke oogst nogal mager, ondanks de vele bladzijden die enkele kranten er aan wijden. Alleen de algemene principes worden uit de doeken gedaan, niet de vele 'kleine lettertjes' die de grote principes weer aan banden leggen of uithollen. Zo wordt zogenaamd het kindergeld overgedragen aan de Gemeenschappen, echter pas nadat er een harmonisatie is doorgevoerd tussen het stelsel van arbeiders/bedienden en zelfstandigen. Hiervoor moet er dus eerst of veel meer belastingsgeld in het systeem gestopt worden om het kindergeld van de zelfstandigen op te trekken tot het niveau van de werknemers, of de bijdragen voor de zelfstandigen fors opgetrokken moeten worden. Wanneer zal een ven beide kunnen? Over twintig jaar? (Tenzij de 'harmonisatie' betekent dat de werknemers minder krijgen, en de zelfstandigen meer, terwijl de afhoudingen bij werknemers en werkgevers gelijk blijven??). Als de overdracht dan ooit eens gebeurt, gaat die bevoegheid in Brussel helemaal niet naar de Gemeenschappen, maar naar de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie, een orgaan waarin alle 89 Brusselse verkozenen uit de Brussels Gewest in de Raad zitten (zeg maar een tweede parlement van het Brussels gewest) en alle Brusselse ministers en staatssecretarissen in de executieve (zeg maar een tweede Brusselse gewestregering), en ALLEEN zij. Le Soir, La Libre en de Tijd vermelden even terloops of tussen haakjes dat in Brussel de GGC bevoegd zal zijn, maar gaan er niet op in, en leggen al helemaal niet uit dat dit in feite een 'verbrusseling' van het kindergeld betekent en de facto geen Gemeenschaps-, maar een Gewestmaterie wordt, want de Vlaamse Gemeenschap krijgt dan helemaal geen bevoegdheid in Brussel over het kindergeld. Dat overdragen op de GGC geldt trouwens voor alle bevoegdheden die volgens het vlinderakkoord zogenaamd 'naar de Gemeenschappen' worden overgeheveld. Daarover leest men niets in geen enkele krant.

Veel thema's waar de Franstaligen nu geen directe greep meer zullen op hebben in Vlaanderen, vanwege niet meer federaal maar overgeheveld naar de Gewesten, moeten dan weer het voorwerp uitmaken van 'samenwerkingsakkoorden' allerhande. Het vlinderakkoord staat er vol van: samenwerkingsakkoorden moeten gesloten worden in de gezondheidszorg, voor toerisme, werklozenbegeleiding, opleidingen bij betaald educatief verlof, over een interfederaal instituut i.v.m. gezondheidszorg, voor zes verdere verschillende thema's in de gezondheidszorg, over het vervolginsbeleid, de strafuitvoering, verkeersveiligheid, bijkomende subsidiëring van de NMBS door de gewesten, de maximale ambtenarenweddes, en nog enkele andere kleine onderwerpen. Er wordt zelfs een super-samenwerkingsakkoord opgezet in de vorm van een bij bijzondere wet op te richten 'Hoofdstedelijke Gemeenschap' waarvan alle gemeenten van Brussel en Vlaams- en Waals-Brabant verplicht deel uitmaken, naast vertegenwoordigers van de gewesten en van de federale overheid. Een samenwerkingsakkoord in het kwadraat, alweer gebetonneerd met een bijzondere wet. Maar hiermee zijn we al zelf het vlinderakkoord aan het bespreken, terwijl dit afzonderlijk nog aan bod komt in verschillende afleveringen.

Toemaat 1: ter info, de oplage van de kranten

Volgens de nieuwste cijfers van het CIM, het Centrum voor Informatie over de Media, voor de periode juli 2010-juni 2011, bekend gemaakt begin augustus, ziet de 'betaalde verspreiding' van de kranten er als volgt uit (bij sommige kranten heb ik slechts de cijfers van het jaar daarvoor, 2009/2010, en dat staat er dan ook bij vermeld):
Het Laatste Nieuws (de meest verkochte krant in België) 286.775 exemplaren, Het Nieuwsblad 261.110 ex., Gazet van Antwerpen 100.121 ex. (cijfer 2009/2010), Het Belang van Limburg 97.999 ex. (cijfer 2009/2010), De Standaard 91.903 ex., De Morgen 53.948 ex., De Tijd 32.261 ex.
Aan Franstalige kant is er niet echt een krant die qua oplage boven anderen uitsteekt. Sud Presse is de grootste met 114.850 ex. (cijfer 2009/2010, voor de volgende titels samen: La Meuse, La Nouvelle Gazette, La Province, Nord Eclair en La Capitale - Sud Presse is onderdeel van de groep Rossel, uitgever van Le soir), gevolgd door L'Avenir: 92.137 ex, (cijfer 2009/2010 - L'Avenir heeft negen regionale uitgaven onder de zelfde titel L'Avenir - het is onderdeel van Corelio, uitgever van o.a. De Standaard en Het Nieuwsblad), derde in oplage is Le Soir met 79.435 ex, dan DH (La Dernière Heure/Les Sports) met 63.173 ex. (cijfer 2009/2010) (maakt deel uit van de 'Groupe Multimédia IPM S.A', ook uitgever van o.a. La Libre en Paris Match Belgique), La Libre Belgique met 41.191 ex. en hekkensluiter is in Franstalig België L'Echo met 16.667 ex. (2009/2010 - maakt samen met De Tijd deel van Mediafin).

Toemaat 2: van waar komt het neologisme 'Vlinderakkoord'?

De volledige titel van het akkoord bestaat uit twee zinnen: 'Een efficiëntere federale staat en een grotere autonomie voor de deeltstaten', gevolgd door 'Institutioneel akkoord voor de zesde staatshervorming'. Kortweg het 'vlinderakkoord' genoemd. Zover we konden nagaan is de naam van 'Vlinderakkoord' voor het eerst gebruikt door Wim Winkelmans in een artikel in De Standaard van zaterdag 1 oktober '11, met de titel 'Leve het Vlinderakkoord'. Hierin stelt hij de vraag, hoe we dit akkoord dat er stond aan te komen nu zouden noemen. "Na omzwervingen langs de copernicaanse akkoorden, de nazomerakkoorden, het 477-dagenakkoord (het kunnen er nog iets meer worden) en het olifantendrachtakkoord - we vergeten er nog enkele - is de keuze gevallen op het kleinood dat de centrale figuur in deze onderhandelingen doorgaans onder zijn kin heeft hangen: het Vlinderakkoord." Wie dan die keuze heeft gemaakt, staat er niet bij. Vooral in De Standaard, het Nieuwsblad en bij de VRT wordt de naam courant gebruikt. Veel minder tot quasi niet bij de andere media, die het meestal hebben over de zesde staatshervorming, zonder die een specifieke naam te geven. Bij de Franstalige pers wordt het woord 'accord papillon' helemaal niet gebruikt, behalve één zeldzame keer als La Libre het heeft over het feit dat de Vlaamse regering het akkoord zal uitvoeren (Christian Laporte, 13.10.11: 'Le ministre-président a aussi fait remarquer qu’il n’y avait pas de contradiction entre l’accord papillon et le programme de son gouvernement.'... ). Het Parool, 12 okt, nam de naam wel over: 'gisteren presenteerde formateur Di Rupo, tevens voorzitter van de Waalse socialisten, trots het naar zijn vlinderdas genoemde Vlinderakkoord.' Als er dus geen 'accord papillon' bestaat, maar alleen een vlinderakkoord, betekent dit nog niet dat 'papillon' in de context van de huidige onderhandelingen nooit werd gebruikt. La Libre publiceert op dinsdag 27 sept een artikel van Martin Buxant en Francis Van de Woestyne met de titel 'Qui représentera les couleurs des partis au sein de la prochaine coalition Papillon?' Daarin wordt gespeculeerd over welke partijen wel of niet aan een regering onder Di Rupo zouden deelnemen, en namen genoemd van wie er mogelijk minister zou kunnen worden. Het gaat dus over welke coalitie onder Di Rupo, de man met de vlinder, zou aantreden. Wellicht is Winkelmans daar het idee gaan halen om de zesde staatshervorming de naam vlinderakkoord te geven?

Ondertussen weten we ook dat vlinderakkoord het duizendeneerste (nr. 1001) neologisme is dat geregistreerd werd door de Vereniging voor Nederlandstalige Terminologie, afgekort NL-TERM, in het kader van haar project NEOTERM dat gesteund wordt door o.m. de Taalunie: "Neoterm is opgezet om neologismen (d.w.z. nieuwe woorden, nieuwe uitdrukkingen, nieuwe betekenissen van bestaande woorden e.d.) te verzamelen en toegankelijk te maken voor alle belanghebbenden. (Nieuwe samenstellingen die eenduidig te begrijpen zijn nemen wij doorgaans niet op.)" Voor dat neologisme nr. 1001, Vlinderakkoord, wordt als bron aangegeven: De Standaard, 1 oktober 2011, p. 5 "Leve het Vlinderakkoord". Het artikel dus van Wim Winkelmans.