Korte saga over Cluytendaele

Reeds generaties lang hadden twee familiegroepen alle gebouwen, landerijen, velden en bossen van het gebied genaamd Cluytendaele in gemeenschappelijke eigendom. De families Janssens woonden al sinds eeuwen voornamelijk in het noorden, de families Dupont in het zuiden van het gebied. Alhoewel er veel meer Janssens zijn dan Duponts, en er ook meer eigendommen met historische waarde zijn in het noorden van Cluytendaele, hadden de Janssens er nooit bezwaar tegen gemaakt dat alle eigendommen in onverdeeldheid bleven en als een geheel werden beheerd.

Toen de Janssens echter een eigen onderwijs- en cultuurbeleid wilden voeren in hun streek, gingen de Duponts daar alleen mee akkoord mits elke familiegroep vanaf dan evenveel inspraak zou hebben bij alle beslissingen over het beheer van het gemeenschappelijk patrimonium. De vlijtige werkers die de Janssens zijn, waren al blij dat de Duponts niet eisten dat zij ook hun taal in heel het noorden van Cluytendaele moesten kunnen gebruiken. Waarom niet evenveel inspraak, dachten ze, daar is niets mis mee, en stemden daar mee in. Het zou hen echter zuur opbreken.

Want het werd stilaan meer algemeen bekend dat de huurders in het zuiden minder betaalden voor de eigendommen dan de huurders in het noorden, en ze bovendien ook veel slordiger omgingen met die eigendommen. Voor Cluytendaele als geheel betekende dit dus meer onderhoudskosten voor minder inkomsten, wat de rentabiliteit van de onverdeeldheid drukte, ook voor de Janssens. Daarbij kwam een dag nog bijkomend aan het licht dat een bestuurder, aangeduid door de families Dupont, jaarlijks extra geld uittrok voor verfraaiing van landerijen in het zuiden. Het geduld van de Janssens werd hiermee erg op de proef gesteld. Ze stelden voor een afzonderlijke boekhouding bij te houden voor de eigendommen in het zuiden en in het noorden, waarbij elke familiegroep verantwoordelijk zou zijn voor de eigendommen in zijn streek. Of toch minstens voor de onderhoudskosten van de eigendommen.

De Duponts waren het hiermee niet eens. Gezien ze een vetorecht hadden, doordat voor elke beslissing een meerderheid in beide familiegroepen nodig was, gebeurde er vooreerst niets. De Janssens bleven aandringen op meer verantwoordelijkheid voor de eigendommen in de eigen streek, en konden de Duponts tenslotte over de streep halen met een complex voorstel. Het beheer zou gemeenschappelijk blijven, alle inkomsten zouden verder op een centrale rekening van Cluytendaele worden geboekt. Van daaruit zou er geld overgemaakt worden naar een rekening van respectievelijk de Janssens en de Duponts, voor het onderhoud van de gebouwen in de eigen regio. Indien de Duponts niet toekwamen, engageerden de Janssens er zich toe om extra geld uit de centrale rekening over te maken, op basis van een sliert parameters. Dat was dan wel ten koste van hun eigen dividende, maar wat konden ze anders doen, gezien het vetorecht van de Duponts? En dat de gebouwen in het zuiden goed werden onderhouden, op de lange termijn was dat toch ook wel, als eigenaar in onverdeeldheid, in hun eigen belang?

De Duponts bleven echter geld vragen, en waren niet bereid enig inzicht in hun boekhouding te geven. De families Janssens drongen daarop aan om toch elke familiegroep meer echte verantwoordelijkheid te geven, en de huurbedragen en de politiek van innovatie en onderhoud van het patrimonium in elk gebiedsgedeelte vooral te laten bepalen door de daar wonende familiegroep. De Janssens bleven aandringen met heel nuchtere argumenten, dat een responsabilisering geen verarming moest betekenen, dat ze nog wel klaar stonden om bij te springen, dat alles in kleine stapjes kon gebeuren. De Duponts hadden daar echter geen oren naar. Een van hun ouderen zegde zelfs: "als de solidariteit niet voor altijd vastgebeiteld blijft, hoeft Cluytendaele voor ons niet meer." Voor wie de Duponts niet goed kent: voor hen betekent solidariteit niets anders dan de onherroepelijke waarborg van de Janssens dat deze alle schulden van de Duponts blijven betalen.

Omdat het voorstel van de Janssens toch een generatie lang nog voor voldoende gegarandeerde transferts zorgde, gingen de Duponts uiteindelijk akkoord met een compromis, voor zover de belangrijke beslissingen wel paritair binnen Cluytendaele bleven genomen worden. Wat zegt een vooraanstaand ouder lid van de Duponts hierover: "Zelfs met een generatie lang nog gegarandeerde transferts interesseert Cluytendaele ons niet meer, als we geen beslissingsrecht behouden dat zich ook uitstrekt over het noorden. Als we het vetorecht moeten inleveren, of het vetorecht uitgehold wordt doordat niet meer alle grote beslissingen binnen Cluytendaele worden genomen, maar per streek, kunnen we beter splitsen. Dan vormen wij een Cluytendaele Zuid, waar wij het alleen voor het zeggen hebben."

Een zwaarwichtige onderhandelaar van de Janssens was verbaasd toen hij die boude uitspraak las in een krant van de hoofdstad. "Bent u nu snel het einde van ons gebied aan het voorbereiden," vroeg hij aan de douarière die voor de grootste familie van de Duponts onderhandelde? Haar antwoord deed zijn mond nog meer openvallen. "Maakt u zich geen zorgen, wij zijn dat al aan het voorbereiden, en de hoofdstad kan u niet kopen" sprak ze op de toon van een legercommandant in strijdersuniform. Want voor wie de Duponts niet goed kent: 'L'Union fait la force' is alleen bedoeld zolang zij het laatste woord hebben in de Union.

Hoe meer de Duponts ingingen op de voorstellen van de Janssens, die bleven hameren op eigen verantwoordelijkheid die goed is voor iedereen, dat zonder besparingen heel Cluytendaele zou failliet gaan, enz., enz., en de Duponts zo de indruk wekten dat ze met een regionalisering van Cluytendaele instemden, hoe meer de Duponts echter ondereen tot het besluit kwamen dat ze op een voor hen geschikt moment van Cluytendaele af wilden. Zonder hun inpraak in alle belangrijke beslissingen en zonder gegarandeerde transferts mocht Cluytendaele voor hen barsten. En zo geschiedde op een dag: Cluytendaele werd, op voorstel van de douairière, opgesplitst in een republiek en een vorstendom. Voor specialisten: in een echte confederatie van twee onafhankelijke staten. De hoofdstad kreeg een appart statuut van autonoom gebied, aangesloten bij de beide staten samen, een unicum in de wereld. Wie de Duponts een beetje kent, zal deze ultieme stap niet hebben verbaasd. Het waren de Duponts, niet de Janssens, die eerder al bijvoorbeeld zorgden voor de splitsing van de nationale partijen in Cluytendaele, toen ze er niet meer altijd het laatste woord kregen.

Eens te meer waren echter de Janssens de brave jongens in de klas, die alle hypothecaire leningen op het gemeenschappelijk goed voor hun rekening namen, in hun euforie dat ze eindelijk zelfstandigheid hadden bekomen, en in hun dankbaarheid voor de Duponts dat ze dit van hen gekregen hadden zonder strijd of bloedvergieten. Als u nu door het onafhankelijk koninkrijk Cluytendaele-Bruxsel South rijdt of er vakantie neemt, zal het u zeker opvallen dat de eigendommen er goed verzorgd zijn. De mensen zijn er welstellend, zeer vriendelijk en gedienstig, zeker als u hun taal spreekt. Want een andere hebben ze nog steeds niet geleerd. Voor wie de Duponts niet goed kent, ze hadden nog een andere specialiteit. Ze hielden van Cluytendaele zolang ze er overal hun taal konden spreken. Van zodra dat niet meer het geval was, klaagden ze erover dat 'on nous a pris le nord', en zette de idee zich onherroepelijk vast in hun hoofd dat ooit Cluytendaele zou verdwijnen. Wat uiteindelijk gebeurde, waardoor ze toch weer het laatste woord kregen.

En na de scheiding leefden ze allebei nog lang en gelukkig.