Hoofddoek: een hip fashion statement

Voor alle moslima's is "een hoofddoek dragen een verworven recht dat niet onderhandelbaar is." Dat stellen zes studentes aan Nederlandse hogescholen in een opiniestuk in De Volkskrant. Ze ondergraven echter hun eigen betoog, want voor sommigen is een hoofddoek dragen alleen maar 'een hip fashion statement'. Het is dus duidelijk geen godsdienstige, islamitische verplichting, zeggen ze hiermee zelf.

Met de titel 'Vrees ons niet, maar heb ons lief' publiceren zes studentes een opiniestuk in de Nederlandse Volkskrant (12.04.10) met een uitvoerig pleidooi voor het recht om altijd en overal een hoofddoek te mogen dragen. Dat er daar weerstand tegen is, komt alleen maar door angst. En ze weten waar de angst tegen hoofddoeken vandaan komt: "Lieve hoofddoekvrezenden, wij hebben er oprecht over nagedacht waar uw angst vandaan komt, waarom onze hoofdbedekking gevreesd wordt. Misschien denken jullie dat wij de hoofddoek van onze broers en zussen op moeten of dat we aanhangers zijn van een fundamentalistische islam, die de democratische rechtsstaat omver wil werpen." Daar is natuurlijk niets van aan: "Gehoofddoekte moslima’s zijn mondig, vechten voor hun vrijheid en dus ook voor de vrijheid een hoofddoek te dragen, en zij beschikken heus over een flink stel hersens die soms overuren draaien."

En natuurlijk weten ze ook dat er vrouwen zijn die gedwongen worden een hoofddoek te dragen: "Wij ontkennen niet dat er ook gehoofddoekte moslimvrouwen zijn die onderdrukt worden. En evenmin ontkennen wij dat er moslima’s zijn die louter op bevel van hun broers een hoofddoek dragen. Wij kennen deze moslima’s en we komen voor hen op. Maar het is niet in overeenstemming met de complexe realiteit, als de hoofddoek altijd en overal gezien wordt als een symbool van onderdrukking. De hoofddoek is meerzinnig en meerduidig?"

Zeer erg meerzinnig en meerduidig blijkbaar: "Genoeg moslima’s ervaren de hoofddoek als een hip fashion statement, als een onderdeel van onze identiteit. Dat wij van onze hoofddoek houden, is geen teken van achterlijkheid of analfabetisme. Om onze eigen redenen, en die zijn net zo gecompliceerd en divers als wij zelf, dragen wij een hoofddoek. De betekenis ervan verandert steeds en is zeker niet voor iedereen gelijk. Voor de een is hij een culturele uiting, voor de ander een religieuze, voor een derde een strategische zet en voor een vierde een hip fashion statement."

Maar deze sluwe dialectiek verandert niets aan hun eigenlijke eis en stelling: "Wij staan een feminisme voor waar ook ruimte is voor vrijwillig gehoofddoekte moslimfeministen." Of nog, het is geen gunst, maar een recht: "Het lijkt om een gunst te gaan in plaats van een recht. Het is daarom zaak dat Wilders en andere hoofddoekvrezenden beseffen dat het hier om een verworven recht gaat dat niet onderhandelbaar is." En de politici "moeten weten dat het accepteren van de hoofddoek geen teken van barmhartigheid of verdraagzaamheid is waar je stemmen mee kunt winnen, maar een wettelijke plicht".

Toch ondergraven ze hun stelling zelf. Als het dragen van een hoofddoek voor moslima's (wat toch betekent: volgeling/aanhanger van het islamgeloof) niet alleen een uiting is van religiositeit, maar ook een culturele uiting, een strategische zet (tegen wie?), of zelfs een 'hip fashion statement', wat heeft het dan nog met het geloof te maken? Een 'islamitische hoofddoek' wordt dan zelfs een 'contradictio in terminis'. En waarom kunnen ze dan niet tonen dat ze willen integreren, in plaats van te eisen zich cultureel te moeten mogen uiten als lid van een uitheemse cultuur? Kunnen ze dit attribuut niet uit zichzelf thuis laten, in plaats van een levend reclamebord voor een bepaalde interpretatie van een godsdienst of een andere cultuur te willen zijn? Dan zou er geen enkel probleem zijn.

Ze ondergaven ook nog hun stelling door toe te geven dat ze weten "dat er ook gehoofddoekte moslimvrouwen zijn die onderdrukt worden, dat er moslima’s zijn die louter op bevel van hun broers een hoofddoek dragen." Directrice Karin Heremans krijgt hier uit onverwachte hoek een bevestiging dat het een juiste beslissing was de hoofddoek te verbieden. Niet alleen om die onderdrukking een halt toe te roepen, maar ook omdat "de hoofddoek steeds meer een politiek symbool geworden is, en niet religieus. Het is steeds meer de uiting van een groep mensen die zich afzetten tegen de rest van de samenleving." (DS 5.09.09).

De zes pleitbezorgsters voor de hoofddoek bewijzen andermaal wat ik al eerder schreef ('Hoofddoek en keppeltje: geen godsdienstige verplichting') : de hoofddoek is geen religieuze verplichting, meer zelfs, hij is met hun woorden 'meerzinnig en meerduidig'. Dus moet het ophouden naar de Raad van State te trekken en tuti quanti, in naam van de godsdienstvrijheid. Daar heeft het niets mee te maken. Scholen, overheidsdiensten, bedrijven, ziekenhuizen, enz. kunnen perfect de hoofddoek verbieden, zoals ze karnavalshoedjes, punkkapsels en eender welk ander modeatribuut kunnen en mogen weren. Of piratenpetjes, vergieten, lampenkappen en trechters, waarmee vorige zomer voor het Antwerps atheneum betoogd werd tegen een hoofddoekenverbod. Einde verhaal.

Op de website Het Vrije Volk reageert 'Filantroop' op het opiniestuk met het artikel 'Hoofddoekfanaten eisen openbare ruimte op'. Een uittreksel:

"Interessant is de vraag waarom het toch altijd en overal de islam is die zich miskend voelt en daarom ten strijde trekt om de kennelijk onthouden rechten te verwerven. Overal waar de islam zich wist te vestigen en de overhand kreeg verkeren juist andere religies in een gedeclasseerde positie en worden de rechten op uiterlijk vertoon drastisch ingetoomd zo niet verboden. Dat de islam wel verdraagzaamheid eist maar niet zelf biedt, is misschien het meest belangwekkende argument de toename van de uiterlijkheden van islam met argusogen te bezien."