Vlaams Absurdistan: inspannings- versus resultaatsverbintenis

Men hoeft geen jota Nederlands te kennen als bewoner van een sociale huurwoning in Vlaanderen. De bepaling dat de huurder een 'inspanningsverbintenis' moet aangaan, wat betekent dat hij zich bereid moet tonen Nederlands te leren, is volgens het Grondwettelijk Hof niet discriminerend... zolang ze geen gevolgen heeft. De effectieve taalkennis kan en mag namelijk door de verhuurder niet worden geëist of gecontroleerd. Die zogenaamde 'taalbereidheidsregel' uitbreiden tot sociale koopwoningen is zondagse cafépraat van een minister. Alleen het omgekeerde heeft zin: die regel schrappen in de wooncode.

Politici delen nu al hun beslissingen mee op café. Toch Freya Van den Bossche, die zondag in De Zevende Dag bekend maakte dat de verkoop van 11 sociale appartementen in Vilvoorde kan doorgaan, mits de taalbereidheidsregel van een 'resultaatsverbintenis' gewijzigd wordt in een 'inspanningsverbintenis'. Het verhaal in een notendop. De stad Vilvoorde wilde 11 sociale appartementen te koop aanbieden, met als voorwaarde dat de kandidaat-kopers kunnen bewijzen dat ze Nederlands kennen. Het toewijzingsreglement van de stad voorziet daarvoor in een taaltest. Alleen wie slaagt, mag een woning kopen. (De stad heeft die taaltest bij eerdere verkopen wel nog nooit in de praktijk gebracht, vernemen we... Waar zijn we dus mee bezig). Vorige maand vernietigde de Vlaamse wooninspectie de verkoop, omdat die in strijd is met de Vlaamse wooncode. Die legt alleen taalvoorwaarden op aan huurders van sociale appartementen, niet aan kopers. Bovendien spreken die voorwaarden over een ‘inspanningsverbintenis' – huurders moeten zich bereid tonen om Nederlands te leren – en niet over een ‘resultaatsverbintenis' waarbij ze ook moeten slagen in een taaltest. De stad ging tegen de vernietiging in beroep, waardoor het dossier op het kabinet van Van den Bossche belandde. Zij had tot zondag de tijd om een beslissing te nemen. Gister (07.03.10) maakte ze die in De Zevende Dag bekend: de verkoop kan doorgaan, op voorwaarde dat de taalvereiste voor kandidaat-kopers blijft bij ‘een redelijke toetsing van de bereidheid om Nederlands te leren'.

Haar administratie had vrijdag nog een negatief advies gegeven voor de verkoop. Dat was het sein voor een rel in de Vlaamse regering, waarbij N-VA naar eigen zeggen Van den Bossche moest overreden om het advies niet te volgen. Minister Geert Bourgeois (N-VA) moeide er zich volgens krantenberichten eigenhandig mee. In De Zevende Dag kwam Van den Bossche haar bocht van 180° uitleggen, en dat die inspanningsverbintenis niet vrijblijvend is: 'In de sociale huur is het zo dat je naar 80 procent van de lessen moet gaan. Dus die bereidheid kan je goed omschrijven. Ik vind ook dat mensen dan echt die inspanningen moeten doen. Door te vragen Nederlands te leren, sluit je niemand uit. Door te vragen om te slagen op een examen, sluit je potentieel wel mensen uit en bots je op de Grondwet". Vlaams parlementslid Mark Demesmaeker (N-VA) wil nu 'zo snel mogelijk' een uitbreiding van de 'taalbereidheid' naar sociale koopwoningen inschrijven in de wooncode. Zijn partij wil daarvoor een voorstel van decreet opstellen.

De 'bereidheid' die geen gevolgen heeft

Volgens een verslag in De Standaard (08.03.10) verklaarde ze gister in De Zevende Dag ook nog: "Wij hebben alle juridische opmerkingen nog eens naast elkaar gelegd. Uit een arrest van het Grondwettelijk Hof blijkt dat de bereidheid om Nederlands te leren verenigbaar is met het recht op wonen. Daarom kan de verkoop onder voorwaarden doorgaan." Een merkwaardige interpretatie van het arrest van dat Hof, nr. 101/2008 van 10 juli '08, dat helemaal niet over kopers, maar huurders gaat, en er op neerkomt dat men van kandidaat huurders wel mag vragen 'de bereidheid te tonen' om Nederlands te leren, maar ze het eigenlijk helemaal niet hoeven te kennen. Wat leest men in het Arrest: "De verplichting om zijn bereidheid aan te tonen om Nederlands te leren, is niet onevenredig met dat doel omdat zij alleen betrekking heeft op een elementaire kennis van de taal... en omdat de huurder geen enkele resultaatsverbintenis kan worden opgelegd, zodat noch de effectieve taalkennis, noch het gebruik van de taal, nadat lessen werden gevolgd of een andere leervorm werd gebruikt, door de verhuurder kunnen worden geëist of gecontroleerd." (B.34.2.) Men moet bereid zijn, men moet dus eventueel lessen volgen als men geen Nederlands kent, maar achteraf hoeft men zelfs geen minimaal niveau van begrijpen te behalen. Als het meer zou moeten heten dan 'de bereidheid tonen', zou men een minimale kennis van begrijpen moeten eisen. Hiermee verzeilt men in de wetgeving op discriminatie, want een sociale woning weigeren aan iemand die geen Nederlands verstaat, zou een aanvechtbare discriminatie kunnen zijn, op basis van taal. Die 'bereidheid' om een inspanning te doen, betekent dus helemaal niet dat een sociale huurder daadwerkelijk ook Nederlands kent, laat staan het gebruikt. (Zie eerder artikel hierover, 11.07.08: 'Wooncode: één onredelijk privilege van de SHM vernietigd')

Schrap die idiote regels

De partijen in Vlaanderen zijn dus aan een opbod van 'vlaamsgezindheid' bezig, zonder dat dit tot een betere kennis van het Nederlands hoeft te leiden. En de kranten publiceren die (des)informatie, zonder er de juiste en correcte juridische situatie tegenover te stellen. De partijen maken zich druk over een rommelige regeling die er in de praktijk op neerkomt dat ze alleen niet discrimineert als ze helemaal niet wordt toegepast. Absurdistan in Vlaanderen. Zo een nonsens is het toch niet waard dat Vlaanderen hierdoor internationaal in een slecht daglicht geplaatst wordt. Afschaffen dus, die regel. Voor een zeldzame keer ben ik het eens met een commentaar van Yves Desmet, hierover in De Morgen (08.03.10): "Dat hetzelfde Vlaanderen op die manier van langsom meer imagoschade lijdt in het nabije en verre buitenland als een bekrompen, op zichzelf teruggetrokken en eentalige regio en zo ook buitenlandse investeerders ontmoedigt, zal deze Vlamingen worst wezen. Zolang we maar onder ons zijn."