Leterme II: CD&V-kiezer een vierde keer bedrogen

Leterme, en met hem de hele CD&V, pleegde in 2007 het grootste verkiezingsbedrog ooit. En toch wordt hij opnieuw premier. De leugen regeert volop, als het maar postjes en benoemingen opbrengt.

CD&V is in 2007 federaal naar de verkiezingen getrokken met de belofte dat ze niet zou toetreden tot een regering indien er in het regeerakkoord geen duidelijke afspraken werden opgenomen over de realisatie van de Vlaamse eisen. Een akkoord over de splitsing van het kies- en gerechtelijk arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde was 'een evidente voorwaarde alvorens in een regering te stappen'. Dat klonk heel geloofwaardig, mede door het kartel dat CD&V aangegaan was met de NV-A. Ondertussen is het kartel opgedoekt, zit CD&V in de federale regering, al met een derde premier (Leterme I, Van Rompuy, Leterme II), en is deze van plan de volle termijn tot 2011 uit te doen, zonder dat het er naar uitziet dat er één letter van de CD&V-belofte zal worden uitgevoerd. Ze had niet eens tot de regering van Verhofstadt III mogen toetreden als ze haar verkiezingsbelofte wou nakomen. Ze had daarna niet eens een premier mogen leveren. Bij de val van de regering Leterme I eind 2008 had ze opnieuw de kans zich te herpakken, en haar eerdere belofte dit keer wel te houden: niet (terug) in een regering stappen zonder dat aan haar eisen was voldaan. Ze deed het niet, en leverde opvolger Van Rompuy: ze verbrak hiermee in anderhalf jaar tijd voor de derde keer haar plechtige verkiezingseed. Nu breekt CD&V ze voor een vierde keer met Leterme II. Men mag stellen dat CD&V met het viervoudig breken van haar verkiezingsbelofte het grootste verkiezingsbedrog in de Belgische geschiedenis pleegde. Iedereen weet dat men niet al zijn beloften en programmapunten kan nakomen als men in een coalitie zit, maar het is toch van een volledig andere orde als men vooraf de kiezer belooft helemaal niet in een regering te stappen, 'tenzij...'. Ondertussen is de bekende uitspraak van Leterme over de paarse regering als een boemerang op hem en zijn partij van toepassing: 'Wie gelooft die mensen nog?'

Draaideurpoliticus

Leterme wordt in 2003 herverkozen in de Kamer. Hij cummuleert dit mandaat vanaf juni 2003 met de functie van voorzitter (tot oktober 2004) van CD&V. Begin 2004 smeedt hij een kartel met de N-VA, dat terug aan de macht kan deelnemen na de gewestelijke verkiezingen van 13 juni 2004. Hij stapt dan voortijdig over van het federaal naar het Vlaams Parlement en wordt in juli 2004 Vlaams minister-president. Op 10 juni 2007 haalt hij, nog steeds Vlaams minister-president, als CD&V-lijsttrekker voor de senaat 796.521 voorkeurstemmen. Eind juni 2007 neemt hij voortijdig ontslag als minister-president en zetelt hij als senator, in afwachting van de vorming van een nieuwe federale regering. Hoewel hij als Vlaams Minister-president bij het begin van de regering in 2004 belooft dat hij en de andere CD&V ministers "de hele rit zouden uitdoen", en hij hetzelfde verwacht van de ministers uit andere partijen, stapt hij en CD&V minister Inge Vervotten in juni 2007 voortijdig uit de Vlaamse Regering. Hij wordt op 21 december 2007 Vice-Eerste Minister in de regering Verhofstadt III. Op 20 maart 2008 legt Leterme de eed af als premier. Eind 2008 moet hij opstappen na een 'vertrouwelijke en persoonlijke' brief van Londers aan toenmalig Kamervoorzitter Van Rompuy, die hem opvolgt als premier. Tussendoor is hij ook nog kandidaat in West-Vlaanderen voor het Vlaams parlement (93.000 stemmen), waarin hij opnieuw verkozen wordt, maar plaatsvervanger Jan Durnez zijn stoel warm houdt, terwijl hij in de Senaat blijft zitten. Op 17 juli 2009 staat Leterme er terug, als Minister van Buitenlandse Zaken en Buitenlandse Handel. En vandaag, 25 november, wordt hij opnieuw premier. In zes jaar tijd: federaal volksvertegenwoordiger, senator, minister-president, twee keer premier, vice-eerste minister, partijvoorzitter, twee keer verkozen in het Vlaams parlement. Niet echt een rustige en rechtlijnige carrière als politicus, maar van iemand die van de ene naar de andere opportuniteit overspringt als hij ze kan grijpen. De nieuwste politieke cultuur...

De bonus van 800.000 voorkeurstemmen

Leterme stoort zich dus op geen enkele manier aan eender welke belofte: hij neemt een mandaat niet op waar de kiezer hem voor verkoos, of stopt het voortijdig, of wordt - zelfs twee keer - eerste minister zonder dat de meest elementaire verkiezingsbelofte wordt gerespecteerd. Van vijf minuten politieke moed gesproken. Van Rompuy is niet beter: hij noemde begin 2007 een regering zonder Vlaamse meerderheid in de Kamer ‘met vuur spelen’ en ‘staatsgevaarlijk’. Hij heeft er zo een bijna een jaar lang 'geleid'. Nu hij in hogere regionen vertoeft, moet Leterme terug van stal worden gehaald. Dankzij zijn bijna 800.000 voorkeurstemmen in 2007 kan CD&V nog altijd het premierschap voor hem opeisen. Een andere premier proberen naar voor te schuiven zou veel moeilijker zijn, of zou CD&V veel meer compensaties kosten aan de andere partijen. CD&V heeft natuurlijk wel het geluk dat PS en CDH het premierschap helemaal niet gunnen aan Reynders. La Libre hekelt vandaag 'de hypocrisie van de PS en CDH, die weigeren toe te geven dat ze de benoeming van de Franstalige Didier Reynders als premier hebben verhinderd'. Echter: zomaar Leterme op het podium plaatsen, nadat Beatrice Delvaux de Franstaligen had toegeroepen 'Van Rompuy, oui ... si Leterme c'est non', was niet vanzelfsprekend. Als hij enig werk zou durven maken van de verkiezingsbeloften van CD&V, zou het er weer bovenarms opzitten met madame NON, Maingain, de maagd van Dilbeek, de Franstalige publieke opinie, en zelfs met La Libre. Wat schrijft die krant vandaag (25.11) in zijn editoriaal: "Het is gebeurd. We ontsnappen er niet aan. Tien dagen geleden nog groeide er een grote Franstalige eensgezindheid (en een significante tendens in Vlaanderen) om luidop te roepen: 'Alles behalve Leterme.'.. Het is misschien wreed, maar noodzakelijk te herhalen dat deze man twee linkerhanden heeft en dat er weinig kans bestaat dat dit verandert.' Dat is de krantenmening van de dag. Vorige week zij madame NON in diezelfde krant nog dat Leterme eerste minister geweest is, en het gerust terug kan worden, hij de Fortiszaak heel goed beheerd heeft, en de capaciteiten heeft om eerste minister te zijn. Onckelinckx zegde ook al iets in die zin toen er weer sprake was van Leterme als opvolger van Van Rompuy, dat ze altijd goed met hem had kunnen samenwerken. Als het vooral maar niet Reynders werd dus.... Maar we hebben het hier niet over al of niet bekwaam zijn om premier te zijn, wel over list en bedrog om de macht te verwerven en te houden.

Ten alle prijze aan de macht

Er moest vorige donderdag dus een weg gevonden worden om Leterme terug aan de macht te brengen, zonder dat BHV en aanverwante thema's hem stokken in de wielen komen steken. Het werd heel slim gespeeld. Vorige week donderdagavond reeds kreeg de koning de opdracht van CD&V-voorzitster Marianne Thyssen om Wilfried Martens in Venetië op te bellen en hem terug te roepen en hem vooreerst als schild op te stellen tussen Leterme en het Franstalig kamp. Eerst toverde deze een voorstel uit zijn hoed waarbij Dehaene Leterme zou bijstaan voor de communautaire onderhandelingen, maar uiteindelijk werd de angel er bij Leterme helemaal uitgehaald, en zal 'koninklijk opdrachthouder' Dehaene op zijn eentje een rondje communautaire gesprekken achter de schermen voeren (of helemaal geen?), om tegen Pasen een of ander ei uit te broeden. Sommigen menen dat Leterme hiermee beschadigd is, of vernederd is, zoals Bart De Wever zegt. Dat is dan hoogstens 'collaterale schade' en hoort bij het spel om de macht te kunnen blijven uitoefenen. Want wat zegt Martens, als antwoord op de vraag van journaliste Isabel Albers, 'of de tussenschakel van Jean-Luc Dehaene als koninklijk opdrachthouder geen blijk van wantrouwen tegenover Yves Leterme is, net als uw taak dat volgens sommigen was': "Ik ben er gekomen op vraag van CD&V en Yves Leterme zelf. Al die interpretaties dat dit was omdat Marianne Thyssen Leterme zou wantrouwen, dat was helemaal naast de kwestie. Yves Leterme zelf wou net hetzelfde. Jean-Luc Dehaene zal enkel een voorstel uitwerken voor het institutionele. Maar het zijn Yves Leterme en de partijvoorzitters die erover zullen moeten onderhandelen." (DS 25.11.09). CD&V gebruikt dus zonder enige schaamte de functie van de koning voor haar tactisch spelletje om optimaal haar macht te bestendigen.

Atoma-schriftje verder afwerken

Ondertussen is er weer tijd gewonnen, en kan Schouppe verder zijn Atoma-schriftje afwerken van nog te verrichten CD&V-benoemingen. En met een overwicht aan ACW-figuren op het eerste plan (Martens, Dehaene, Leterme, Vanackere - nu tevens minister voor institutionele hervormingen! -, Vervotte), die erg houden aan het 'Belgisch onderhandelingsplatform' zullen er communautair niet veel hervormingen te rapen zijn. Beatrice Delvaux is in elk geval zeer blij dat Dehaene zich met de communautaire onderhandelingen zal bezig houden. Zonder er een woord over te zeggen, heeft CD&V, zoals Le Soir vandaag opmerkt, hiermee aangegeven dat ze geen eenzijdige splitsing van BHV zal goedkeuren in de Kamer, gezien ze Dehaene belast met het zoeken van een onderhandelde oplossing. Maar of die meer zal zijn dan terugkeren naar de vroegere kieskringen, of iets minimaal in die zin, moet sterk getwijfeld worden. Zoals La Libre Belgique vandaag schrijft, voorziet Dehaene - vooreerst toch - geen gesprekken met de oppositie, maar alleen met de partijvoorzitters van de meerderheid. Die gesprekken met de oppositie zouden er wel moeten zijn voor een groot communautair akkoord, dat een tweederdenmeerderheid in het federaal parlement nodig heeft. Volgens La Libre zien sommigen hierin een teken dat Dehaene met een eenvoudige tijdelijke oplossing zal komen voor het BHV dossier, om minstens tot na de volgende verkiezingen het aftellen te stoppen naar een plenaire stemming. Aftellen 'dat als een gekkentrein door de Vlaamse partijen werd in gang gezet.' Van een eenzijdige splitsing komt er dus niets in huis, en blijven de huidige partijen aan de macht tot 2011. CD&V heeft zijn verkiezingsbeloften al twee jaar geleden ingeslikt, toen Leterme in de regering Verhofstadt III stapte, en hoopt dat de kiezer die beloften in 2011 ook zal vergeten zijn. Gezien ze hiervoor in 2009 al niet afgestraft werden, zouden ze wel eens gelijk kunnen krijgen. Maar dat verandert niets aan het tentoongestelde cynisme om de macht te grijpen en te houden. Een cynisme dat ook Dehaene etalleert, waarvan zijn voorkeur voor akkoorden achter de schermen voldoende bekend is. Vorige week verklaarde hij nog aan De Tijd: "Een rechtstreekse democratie is een extreem dat in zijn concrete werking niet zo heel veel verschilt van een ander systeem - de dictatuur." Walgelijk, zoveel misprijzen voor het volk. Maar het past wel in het rijtje van de CD&V-minachting voor de kiezer.