De nog niet gelukzalige Beatrice van Dilbeek

In plaats van de slogan van Delvaux 'Van Rompuy, oui ... si Leterme c'est non' is het momenteel eerder 'Van Rompuy, oui ... mais ce n'est pas encore un non pour Leterme!' Tegen Sinterklaas kan het nog worden: Leterme wel premier, maar na een akkoord, zonder hem, over de splitsing van BHV, met grote toegevingen.

De titel van het editoriaal van Beatrice Delvaux in Le Soir van vrijdag 6 nov '09 was 'Van Rompuy, ja.. als het neen is voor Leterme'. Dat is 'gewoon een vaststelling dat hij het niet kan', verklaart ze de volgende dag in een interview in De Standaard. (Zie 'De Jeanne d'Arc van Dilbeek'). Dat zagen haar collega's bij La Libre Belgique enigszins anders. Hoofdredacteur Francis Van de Woestyne schrijft in zijn editoriaal van 10 november '09: "Yves Leterme zit in de startblokken. Een banvloek tegen hem lanceren is nutteloos en verwaand. Zo ontgoochelend zijn vroegere prestatie mag geweest zijn, een Franstalig veto zal alleen maar de steun uit het Noorden versterken en zijn verlangen om terug te keren naar de '16'." Dat verlangen mag dan al zeer groot zijn, en is het - tot vandaag - volgens de eenstemmige pers een uitgemaakte zaak dat hij terugkomt (alhoewel ik toch nog enige twijfels koester, zolang hij de eed niet aflegde als nieuwe premier...), de vraag mag gesteld worden waarom niet eindelijk weer eens een Franstalige de premier wordt van dit land? De liberale familie heeft de grootste fractie in het federaal parlement, en dus zou Reynders de post van premier kunnen opeisen. Dat wordt niet op de eerste plaats verhinderd door een Vlaamse (CD&V) eis voor het premierschap, lezen we in La Libre, maar omdat de andere Franstalige partijen zich daartegen verzetten: "Le PS et le CDH n'en veulent pas. Jamais Elio Di Rupo et Joëlle Milquet n'offriront à Didier Reynders - qui se remet à peine de ses problèmes internes au MR - la fantastique tribune politique que représente le poste de Premier ministre fédéral. La solidarité francophone en la matière n'existe donc pas. Pour eux, mieux vaut un premier ministre CD&V que MR. Que le chef de file de l'opposition au niveau régional soit le Premier ministre fédéral? Im-po-ssi-ble!" (LLB, 10.11.09). De Franstaligen hoort men al jaren klagen dat ze nu al dertig jaar geen premier meer kregen in dit land - de laatste dag dat een Franstalige eerste minister was dateert van 3 maart 1979, Paul Vanden Boeynants - maar dan moeten ze hierover dus uitsluitend gaan reclameren bij hun eigen partijen.

De directe aanpak

In de 'Rubrique Francophone' van De Standaard (waarin elke dinsdag 'een gezaghebbende Franstalige stem' aan bod komt) op 17 november '09 is Beatrice Delvaux terug aan het woord om haar 'NON' van 6 november tegen Leterme uit te leggen: "Mochten we al dan niet schrijven dat België met het verlies van Van Rompuy alles op het spel zette, en dat Leterme volgens Le Soir niet de juiste persoon was om hem op te volgen? Was dit ijdel en zelfingenomen? Of nuttig en moedig?" begint ze haar artikel. Natuurlijk mag ze dat schrijven. "We hadden rond de pot kunnen draaien," gaat ze verder: "Indien Van Rompuy vertrekt, hebben we nood aan een vervanger die compromissen kan sluiten, die zijn emoties en zijn verklaringen onder controle kan houden, die de partners onmiddellijk weer vertrouwen inboezemt op het vlak van de communautaire vraagstukken. Of we hadden op het hypocriete af kunnen verwijzen naar Wilfried Martens, lid van CD&V, ex-verkenner (in De Tijd, 14 november): Leterme, eerste minister? 'Ja, wie anders? (..) Ik ben er zeker van dat hij de afgelopen maanden een rijpingsproces heeft doorgemaakt. Hij moet een nieuwe kans krijgen. Als het nu niet is, dan in 2011. Misschien kan Jean-Luc Dehaene tot 2011 zijn stoel warm houden, zoals sommigen voorstellen. Misschien is dat voor Leterme een elegante tussenoplossing.' Wij hebben geopteerd voor de directe aanpak."

Toch mooi van haar, dat ze eerst aan enkele mogelijke andere vormen van reactie heeft gedacht. Het is een vrouw met een ruime vooruitblik, want als een van de mogelijkheden die ze overwoog voor haar editoriaal van 6 november, was een citaat van Wilfried Martens, dat acht dagen LATER werd gepubliceerd in De Tijd.

Na al dat overwegen koos ze tenslotte 'voor de directe aanpak'. Ze geeft drie redenen op waarom ze dat deed. De eerste is "omdat het de rol van de pers is om meningen te uiten en niet om tactische spelletjes te spelen ten dienste van de partijen." Ik dacht dat het de eerste opdracht van de pers is om juiste informatie te geven, niet om meningen te uiten. Ik heb mij dus vergist, zeker als het Le Soir betreft, de krant die als baseline op zijn website beter zou schrijven 'Le Soir, premier site francophone d'endoctrinement en Belgique' (i.p.v. 'Le Soir, premier site francophone d'information en Belgique'). De krant die bekend is voor zijn specialisatie in tactische spelletjes ten dienste van het FDF. Ondertussen heeft haar 'directe aanpak' het niet gehaald, en zal haar 'Van Rompuy ja.. als het neen is voor Leterme' (naar alle waarschijnlijkheid toch) niet in vervulling gaan. Wanneer dat wel nog het geval wordt, kan men van een wonder spreken, en past haar naam Beatrice daar perfect bij. De voornaam Beatrice bevat het Latijnse voorvoegsel 'beatus', wat gelukkig of gelukzalig betekent. In de katolieke kerk werd 'beatus' ingevoerd om er de gelukzaligen mee aan te duiden (beatificatie). De gelukzaligen zijn al zeker in de hemel, maar (nog niet) heilig verklaard. Een van de vereisten om zalig verklaard te worden is de erkenning van één wonder dat aan deze persoon werd toegeschreven, terwijl een heilige er minstens twee moet laten goedkeuren door de betreffende katholieke keuringsdienst van mirakels. Op haar mirakel is het dus nog even wachten.

Hoeveel geeft CD&V toe?

Nu Van Rompuy dan toch uitverkoren werd tot wat de kranten van hier opblazen als de 'eerste president van Europa' (de titel alleen al is een leugen), moet Delvaux haar positie herzien, en spreekt ze weer anders. Geen sprake meer van 'een vaststelling dat hij het niet kan'. In haar editoriaal van vandaag (20.11.09) vindt ze de aanduiding van Van Rompuy een goede zaak voor België, op dit 'detail' na dat de opvolger als eerste minister ons land 'in veilige wateren moet houden'. Ze gaat er van uit dat er bijna geen twijfel over bestaat dat de nieuwe premier Yves Leterme zal zijn, en hij na de aanduiding door de koning 'volledig gelegitimeerd' zal zijn, maar ze wil toch nog even kwijt dat ze voor het risico heeft gewaarschuwd dat hiermee verbonden is: "Nous avons en temps voulu écrit ce que nous pensions du risque que cela postulait. Aujourd'hui, plus d'un retient son souffle. S'il est désigné par le Roi, Yves Leterme sera pleinement légitimé. A lui d'assurer la suite. Il aura une tâche prioritaire : forger une solution pour BHV. Et, avec tous les partis politiques à l'œuvre sur ce dossier crucial, un devoir : éviter la crise de régime. Notre pays n'a pas le luxe de cette crise identitaire." (Eigen vertaling: 'We hebben ten gepasten tijde geschreven wat wij dachten van het risico dat daarmee samenhangt. Vandaag houdt meer dan een zijn adem in. Als de koning hem aanwijst, zal Yves Leterme volledig gelegitimeerd zijn. Aan hem om het vervolg te garanderen. Hij zal één prioritaire taak hebben: een oplossing smeden voor BHV. En, samen met alle politieke partijen die meewerken aan dit helaas cruciale dossier, heeft hij één verplichting: een regimecrisis vermijden. Ons land kan zich de luxe van een identiteitscrisis niet veroorloven.' Noot: in De Standaard verscheen een nogal onnauwkeurige vertaling van haar stuk, waarin bijvoorbeeld volgende zinnen ontbraken: 'Nous avons en temps voulu écrit ce que nous pensions du risque que cela postulait. Aujourd'hui, plus d'un retient son souffle.' Waar DS vertaalt dat de opvolger één taak taak heeft: een crisis vermijden, heet dat bij Delvaux dat hij één verplichting heeft: een crisis van het regime vermijden).

Zijn eerste opdracht is voor Delvaux dus een oplossing smeden voor BHV. De vraag is natuurlijk wat CD&V zal toegeven aan de Franstaligen, en specifiek aan de MR (vooral niet te vergeten: met zijn ingebakken FDF!), om Leterme terug op de '16' te kunnen installeren. Laurette Onkelinx (PS) zegde vandaag op de RTBF radio al dat de politiek van Van Rompuy onveranderd moet worden voortgezet: « il faudrait faire du Van Rompuy sans Van Rompuy ». Er wordt zelfs niet eens meer achter de schermen een 'onderhandelde oplossing' voorbereid over BHV. De koning duidde in de avond al 'bemiddelaar' Wilfried Martens aan om een scenario ('methodologie' genoemd) uit te werken voor een oplossing voor Brussel-Halle-Vilvoorde. Wie 'onderhandelde oplossing' zegt, weet dat dit met (forse) toegevingen gepaard gaat aan de Franstaligen, genre inschrijvingsrecht, uitbreiding van de faciliteiten, benoeming van burgemeesters, een korridor(ke). Kortom, heel het lijstje dat men herhaaldelijk bij de eerste indoctrineringssite van Franstalig België kan lezen. Want alleen zo kan een 'regimecrisis' vermeden worden. "Als Leterme II de communautaire knoop eindelijk kan ontwarren, staat hij in een uitstekende uitgangspositie voor de federale verkiezingen van 2011," beweert De Standaard vandaag nog op zijn website. Dat zou wel eens het omgekeerde kunnen zijn. Het is nog goed mogelijk dat Leterme een (schema voor een) onderhandelde oplossing op zijn bord krijgt van Martens en Van Rompuy, die hij moet slikken en uitvoeren, als hij premier wil worden. Wat hij zal aanvaarden, denk ik toch. Zijn verlangen om revanche te nemen en terug de '16' te bekleden zal waarschijnlijk sterker doorwegen. Als Leterme premier wordt, zal HIJ het wel aan de Vlaamse kiezers moeten uitleggen bij de volgende verkiezingen, waarom er (grote) toegevingen aan de Franstaligen nodig waren. Niet meer Van Rompuy. Die heeft zijn schaapjes op het droge. Niet Dehaene, eerder door Martens als een mogelijkheid geopperd om de stoel voor Leterme 'warm te houden' tot 2011... Die kan rustig in het Europees parlement en in de raden van bestuur bij Dexia, AB-InBev, Lotus Bakeries, Umicore en Thrombogenics blijven zitten. En Martens kan verder gezellig met Miet Smet naar Venetië, Disney- en Plopsaland gaan.

De rustige vastheid, anders benaderd

Wat de zogenaamde 'grijze muis' Van Rompuy betreft, in zijn Journaal van 19 november '09 vraagt Mark Grammens zich af of de buitenlandse pers hem niet 'lichtjes onderschat' als ze van hem een 'ongevaarlijke' maken, of een 'europygmee'. Grammens: "De manier waarop hij Leterme aan de kant heeft gezet (een verhaal dat wacht op een Hugo de Ridder om geschreven te worden), wijst niet op overdreven zachtzinnigheid", en hij wijst nog op woorden van Luther, dat het vrijwel onmogelijk is om tegelijke een prins - landsbestuurder - te zijn en toch geen boef. Om te besluiten met een snedige bedenking: "Men is te veel respect verschuldigd aan de Belgische eerste minister om hem ervan te verdenken een uitzondering op deze regel te willen zijn." Men kan zich inderdaad wellicht nog herinneren dat Ghislain Londers, eerste voorzitter van het Hof van Cassatie, de hoogste magistraat van dit land, na het Fortis-arrest, in december vorig jaar met een nota naar toenmalig kamervoorzitter Herman Van Rompuy trekt, die deze meteen openbaar maakt. Op de brief was echter duidelijk te lezen 'persoonlijk en vertrouwelijk'. Die brief zet het einde van Leterme als premier in gang. In de nota heeft Londers het over politieke druk op het gerecht. Een dag later stuurt Londers een rapport aan Van Rompuy, waarin hij het heeft over een schending van de scheiding der machten. Londers spreekt over 'belangrijke aanwijzingen van pogingen van belemmering van de rechtsgang'. Achteraf blijkt nu dat men Leterme helemaal niets kon verwijten, en de lekken binnen het gerecht zaten, zoals een onderzoek van de Gentse magistraat Henri Heimans vaststelt. Doet Van Rompuy nu een nieuwe zet tegen Leterme? Eerst krijgt hij hem van zijn premierstoel om deze zelf te bestijgen, en nu zou hij dus wel eens sterk jeuk- en zweetpoeder op die stoel kunnen strooien.

En als we BHV nu eens niet splitsen?

Tot slot nog iets over BHV, met een vloek in de Vlaamse splitsingskerk. Eerder schreef ik (8.11.09): "als de Franstaligen vrede blijven weigeren, en alleen maar in militaire termen van verovering denken, dan moet de eenzijdige splitsing van BHV door de Vlamingen maar zo snel mogelijk gestemd worden. Als dit het einde van het huidige België betekent, ligt dat einde uitsluitend in handen van de Franstalige ministers." Men moet het nu ook anders benaderen, in de context die zich vandaag aftekent, en waar er geen Vlaamse meerderheid meer in het verschiet ligt om in de plenaire vergadering de splitsing goed te keuren. CD&V heeft er duidelijk geen regeringscrisis voor over (laat staan een 'regimecrisis') om BHV eenzijdig gesplitst te krijgen. Van Rompuy, die toen mee deed in de commissie, bedelde ondertussen zelf voor het inroepen van belangenconflicten. Voor een stemming over een eenzijdige splitsing, als alle belangenconflicten opgebruikt zijn, zal er dus geen meerderheid meer zijn, gezien CD&V 23 van de nodige 76 (Vlaamse) zetels bekleedt. Zelfs als alle andere Vlaamse partijen vóór stemmen, inclusief de vier van Groen (quod non), komt men slechts op 64 stemmen. Zonder Groen, met CD&V en NV-A, kwam men in 2007 op 83 stemmen. Die zijn er dus vandaag niet meer om het plenair goed te keuren. In plaats dat CD&V nu onderhandelt en concessies doet om de eerste minister te kunnen leveren, zouden de voorstanders van een splitsing dus moeten eisen dat CD&V alleen afspreekt dat men voor de volgende verkiezingen terugkeert naar de vroegere, kleinere kieskringen. (Die nog altijd bestaan voor de verkiezingen van het Waals parlement). De greep van de partijvoorzitters op de samenstelling van de lijsten zou dan weer kunnen vervangen worden door polls van de leden in de kiesarrondissementen. Dat is dan al meegenomen. Natuurlijk is BHV daarmee - nog altijd - niet gesplitst, maar zijn de volgende verkiezingen niet ongrondwettelijk, en zijn er in elk geval al geen concessies gebeurd. Is het niet beter de zaak voorlopig blauw-blauw te laten? Als sommigen een 'regimecrisis' onvermijdelijk achten: kan die niet beter op meer essentiële punten gebeuren, zoals de transferts, de bevoegdheden, efficiënter bestuur met minder ambtenaren en lagere belastingen? En wellicht is een splitsing zonder gebiedseisen en concessies mogelijk na de volgende verkiezingen, als de Franstaligen meer tijd hebben gekregen om zich te bezinnen over de - voor hen - negatieve gevolgen van een crisis die ze veroorzaken door hun eisen voor Grund und Boden? Dan zal de kiezer zich er minstens hebben kunnen over uitspreken, wat toch noch altijd democratischer is dan onderhandelde oplossingen ruilen tegen postjes.

En zo hoeven de voorstanders van een eenzijdige splitsing zich niet meer in het verdomhoekje te laten stoppen door politicologen als Carl Devos, die hen verantwoordelijk wil maken voor het doembeeld van de bananenrepubliek, als de Vlaamse partijen geen onderhandelde oplossing aanvaarden over BHV. Want wat schrijft hij in zijn artikel van 16.11.09 in De Standaard: "Alleen via het spel van geven en nemen valt BHV op te lossen, of men dat nu graag hoort of niet. De eenzijdige stemming splitst alleen de regering." (*) En tot slot van zijn betoog: "Zij die het kunnen weten, merken bovendien op dat de kans groot is dat het Grondwettelijk Hof na 'ongrondwettelijke' federale verkiezingen alle beslissingen van het nieuwe federale parlement kan vernietigen. Zonder oplossing voor BHV staat de rechterlijke macht voor de vraag of ze alle federale wetten ongrondwettelijk, dus nietig, moet verklaren. Zonder BHV-akkoord staan we voor een politieke, maar ook voor een ongeziene constitutionele crisis. Er zijn weinig alternatieven tussen een akkoord en een staatsontwrichtende crisis." 'Zij die het kunnen weten' vertellen mij dat het Grondwettelijk Hof dan hoogstens nieuwe verkiezingen zou bevelen, nadat het parlement een wet goedkeurt die de ongrondwettelijke situatie opheft, maar nooit intussen gestemde wetten ongrondwettig zou verklaren. De splitsing van BHV is misschien toch nog op te lossen zonder 'het spel van geven en nemen', maar wellicht moet men daar nog even langer op wachten? Zeker als daar vandaag geen meerderheid meer voor samen te trommelen is. Want dat was toch het uitgangspunt bij de eenzijdige splitsing?

(*) Verschillende politicologen tappen blijkbaar uit hetzelfde foutieve vaatje. Een eenzijdige splitsingsbeslissing splits alleen de regering, ALS de Franstalige ministers de boel opblazen, tegen de democratisch afgesproken spelregels in, zoals ik al herhaaldelijk betoogde, en zelfs een fransdolle professor in constitutioneel recht Christian Behrendt moet toegeven. Zie 'Vlaamse partijen: stel nu voor BHV een 'onderhandelde oplossing' voor'