De collectivistische regulitis- en bewaarvirus
Met de huidige wetgeving zouden onze 'historische' stadskernen nooit kunnen ontstaan zijn, want ervoor was die ruimte uiteraard 'waardevol natuurgebied'. De Middeleeuwers zouden dus nooit een bouwvergunning gekregen hebben voor wat vandaag gedeeltelijk zelfs als 'werelderfgoed' geldt. De mumificerende regelgeving verhindert dus onze verdere ontwikkeling. Voor zogenaamd 'bouwkundig erfgoed', 66.000 panden, komt daar nu nog weer een regelgeving bovenop. De eigenaars mogen niet zomaar hun (evt. juist zeer oude) woning vervangen door een nieuwbouw. De administratie vindt het zelfs niet nodig hen van die nieuwe eigendomsbeperking te informeren. Welkom in dirigistisch Vlaanderen.
Uit het persbericht van de Vlaamse overheid, 14 september 2009:
"Op 14 september heeft de administrateur-generaal van het Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed (VIOE) de Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed voor Vlaanderen vastgesteld. Door die vaststelling is er voor het eerst een eenduidige en overzichtelijke lijst bepaald van het in Vlaanderen gebouwde patrimonium met erfgoedwaarde. De lijst bevat ongeveer 66 000 zowel beschermde als niet-beschermde gebouwen.
De vaststelling van de inventaris heeft vooral rechtsgevolgen voor het niet-beschermde waardevolle patrimonium. Dankzij de vaststelling worden vijf wettelijke bepalingen in de regelgeving over onroerend erfgoed, ruimtelijke ordening, wonen en energieprestaties geactiveerd. Vroeger waren die ‘slapend’ bij gebrek aan een vastgestelde lijst. Het gaat om uitzonderingsmaatregelen ten gunste van gebouwen uit de bouwkundige inventaris, met als doel ze zo veel mogelijk te vrijwaren. Het gaat om de volgende vijf bepalingen:
1. Om een gebouw uit de vastgestelde lijst af te breken is altijd een stedenbouwkundige vergunning nodig. Die wordt door het gemeentebestuur al dan niet afgeleverd, nadat de erfgoedwaarde van het gebouw afgewogen is via een algemene onroerenderfgoedtoets.
2. Een stedenbouwkundige vergunning is ook nodig om zonnepanelen of zonneboilers op een plat dak te plaatsen of te integreren in een hellend dak van een gebouw uit de lijst.
3. Zonevreemde gebouwen uit de lijst kunnen vlotter een nieuwe functie krijgen. ...
De lijst is geordend per gemeente. Van de erfgoedobjecten die erop voorkomen, is het type en een nummer opgenomen, alsook een korte beschrijving, het adres en de coördinaten. Met die gegevens kan het erfgoedobject gelokaliseerd worden en kan er in de wetenschappelijke databank aanvullende informatie over het gebouw of gebouwencomplex opgezocht worden, zoals een uitgebreide wetenschappelijke beschrijving en foto’s" (Zover uit het persbericht. Volledige tekst hier ... )
Eigenaars niet geïnformeerd
Het Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed zegt dat het "technisch niet haalbaar is alle eigenaars te verwittigen" (DS 15.09.09). Het heeft wel het personeel om de panden te identificeren en er een omstandige lijst van op te stellen, met een uitgebreide wetenschappelijke beschrijving en foto's en ook met de adressen, maar kan de eigenaars over de consequenties voor hun eigendom niet informeren. Als het 'technisch niet haalbaar' is, dan zou de overheid toch helemaal geen dergelijke ingreep mogen plegen! Dat Instituut schrijft zelfs schaamteloos op zijn website dat men geen enkele poot heeft om op te staan als men wil protesteren tegen de opname in die lijst: "Juridisch gezien is er geen administratief beroep voorzien tegen de opname van bouwkundig erfgoed in de inventaris. De mogelijkheid om een willig of oneigenlijk beroep in te dienen bestaat altijd, zelfs wanneer geen enkele normatieve bepaling daarin voorziet. Het kan als een algemeen rechtsbeginsel worden beschouwd. Er is dan sprake van een niet-georganiseerd beroep wat wil zeggen dat de beroepsmogelijkheid niet op een uitdrukkelijke bepaling is gesteund en de overheid niet verplicht is het beroep te beantwoorden." In simpel Vlaams: u kan de pot op, we doen toch onze goesting.
"Het zijn niet allemaal pareltjes die op de inventaris staan. Er staan ontzettend veel boerderijen op, van oud tot heel oud, en in alle mogelijke staten. Er komen rijhuizen in de lijst voor en op het eerste gezicht modale dorpswoningen," weet reporter Geert Sels te melden in De Standaard van 15.09.09. Maar dan komt het: "Dat soort panden zou een immobiliënspeculant wel eens op malafide ideeën kunnen brengen. Denkbeeldig is het niet. De voorbije jaren waren er parlementaire vragen over de dorpen achter de kustlijn, waar meer dan gemiddeld gesloopt werd. De immobiliensector vrat er de eigenheid weg." Wie dus 'meer dan gemiddeld' oude huizen sloopt om er nieuwe te bouwen is een speculant met malafide ideeën. Zo simpel is dat. En de volgende generatie mumificeerders zal dan weer die nieuwe huizen in de inventaris willen opnemen zeker, om de 'eigenheid' te bewaren? Overigens gaat het ook om kleine banale huisjes op de buiten of hele straten in steden met minder dan 'modale' woningen, en wil men hiermee de ontwikkeling bevriezen en het verleden bestendigen. Steeds meer 'Bokrijk' als norm voor onze omgeving
'Algemene onroerenderfgoedtoets'
Wat is nu het belangrijkste gevolg als een onroerend goed opgenomen wordt in die inventaris? We hebben het dan niet over het al of niet mogen plaatsen van zonnepanelen of het 'vlotter' verkrijgen van een functiewijziging (wat dat ook concreet mag betekenen), maar over de te verwachten grotere problemen om een eigendom af te breken en door een nieuwbouw te vervangen. Beperken we ons tot woningen: er is vandaag altijd al een sloopvergunning nodig om een woning te mogen slopen. Voor gebouwen die nu op de vastgestelde lijst van het bouwkundig erfgoed staan, zal bijkomend een verplicht (niet bindend) advies gevraagd moeten worden aan de entiteit van het agentschap RO–Vlaanderen, die belast is met de zorg voor het onroerend erfgoed. Bij de toekenning van een sloopvergunning wordt de erfgoedwaarde van het gebouw mee in rekening gebracht. Maar hoe? Dat zou moeten gebeuren op basis van de 'algemene onroerenderfgoedtoets'. Alhoewel in het decreet van 3 maart 1976 tot bescherming van monumenten en stads- en dorpsgezichten staat dat de Vlaamse Regering de nadere regelen betreffende de algemene onroerenderfgoedtoets moet bepalen, is hiervan 43 jaar later nog geen spoor te vinden.
De adviesinstantie kan het zich gemakkelijk maken, en zelfs zonder zo een 'onroerenderfgoedtoets' een negatief advies geven, want "de woning staat toch op de lijst van het bouwkundig erfgoed"... De instantie die de vergunning aflevert (in de regel de gemeente), kan al of niet het advies volgen. Als ze het niet volgt, zal ze dit wel zeer grondig moeten motiveren. Het volgen hoeft veel minder motivering. Bovendien stimuleert de regelgeving op de ruimtelijke ordening het volgen van het advies, want een vergunning kan worden geweigerd om bepaalde doelstellingen te bereiken 'in andere beleidsvelden', zelfs als die op zichzelf beschouwd onvoldoende juridisch duidelijk zijn. (In de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening - een coördinatie van het decreet ruimtelijke ordening, in werking getreden op 1 sept '09 - staat in Art. 4.3.4. dat "een vergunning kan worden geweigerd indien uit een verplicht in te winnen advies blijkt dat het aangevraagde onwenselijk is in het licht van doelstellingen of zorgplichten die gehanteerd worden binnen andere beleidsvelden dan de ruimtelijke ordening. Voor de toepassing van het eerste lid wordt onder “doelstellingen of zorgplichten” verstaan: internationaalrechtelijke, Europeesrechtelijke, wetskrachtige, reglementaire of beschikkende bepalingen die de overheid bij de uitvoering of de interpretatie van de regelgeving of het voeren van een beleid verplichten tot de inachtneming van een bepaalde doelstelling of van bepaalde voorzorgen, zonder dat deze op zichzelf beschouwd voldoende juridisch duidelijk zijn om onmiddellijk te kunnen worden uitgevoerd."). Of men een oude werkmanswoning zal mogen afbreken en door een nieuwbouw met meer comfort vervangen, hangt dus in grote mate af van het advies van de bewakers van het onroerend erfgoed. Juist de instantie die zoveel mogelijk wil bewaren. Men moet dus bij de duivel te biechte...
Dirigistisch Vlaanderen
Dit is de zoveelste aanslag op het eigendomsrecht, waarbij de lasten alleen door de eigenaar moeten gedragen worden. De overheid decreteert, maar draait niet op voor de lasten. De ambtenaren van het 'Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed' bepalen welke gebouwen 'erfgoedwaarde' hebben en zoveel mogelijk moeten worden 'gevrijwaard', maar hebben geen enkele last van de gevolgen. Zoals in de inleiding geschreven: de mumificerende regelgeving hindert onze verdere ontwikkeling. Met de huidige wetgeving zouden onze 'historische' en welvarende stadskernen nooit kunnen ontstaan zijn, want ervoor was die ruimte 'waardevol natuurgebied'. De Middeleeuwers zouden dus nooit een bouwvergunning gekregen hebben voor wat vandaag gedeeltelijk zelfs als 'werelderfgoed' geldt. Maar vandaag moeten zelfs 'relicten' bewaard worden. Wie oude huizen sloopt om er nieuwe te bouwen is een gemene speculant met malafide ideeën. Als mensen vinden dat een gebouw 'bouwkundig erfgoed' is, en zou moeten behouden blijven, dat ze het dan met hun eigen centen opkopen om het te bewaren, in plaats van met de belastingen van iedereen, en de lasten op de eigenaar te leggen. Privatiseer het Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed, dat dan voor een groot deel voor zijn eigen inkomsten moet zorgen, naar het voorbeeld van de National Trusts in Groot-Brittanië. Gegarandeerd dat er dan niet veel oude werkmanswoningen zonder verdieping op de lijst terechtkomen omdat ze moeten 'gevrijwaard' blijven. (Zie maar de recente toevoegingen aan de lijst hier.. )
Doorheen de jaren, sinds het einde van WO II, wordt het eigendomsrecht systematisch uitgehold, en glijden we steeds verder af naar een dirigistisch systeem, waar de overheid zichzelf beter bedient dan haar 'onderdanen'. Enkele voorbeelden:
- Het begon met de Gewestplannen, waarbij plots kastelen en kasteeltjes, abdijen, kloosters, bidkapellen, woningen en fabrieken, hele straten met werkmanswoningen 'zonevreemd' werden verklaard, al stonden ze er reeds meer dan honderd jaar, of zelfs al sinds eeuwen. Eerst was er sprake van een 'uitdoofbeleid', en moesten al die gebouwen op de lange termijn 'verdwijnen', zonder enige schadevergoeding. Dankzij massaal protest werd hiervan afgezien, maar er blijven daar zware beperkingen gelden op herbouwen en uitbreiden. In kwetsbare gebieden (behalve in parkgebieden, alhoewel als 'kwetsbaar' beschouwd) kan alleen bij heirkracht (een brand b.v. die het hele huis verwoest, of een groot deel) een vergunning bekomen voor herbouwen, maar dan mag de herbouw maximum 1.000 kubieke meter bedragen. 'Gewoon' herbouwen is daar niet vergunbaar, alleen verbouwen binnen het bestaande volume. Voor eender welke vergunning moeten de zonevreemden een openbaar onderzoek ondergaan. Een gebouw dat beschermd is als monument in kwetsbare gebieden mag dan weer wel herbouwen op dezelfde plaats binnen het bestaande bouwvolume, het volume zelfs uitbreiden, het bovendien ook nog een andere functie geven, terwijl dit voor de niet beschermde zonevreemden in kwetsbaar gebied allemaal uitgesloten wordt. Blijkbaar wordt ‘de draagkracht’ van een gebied meer of minder aangetast, afhankelijk of het gebouw beschermd is (dikwijls eigendom van de overheid) of niet (meestal eigendom van privé personen)...
- De gangbare manier van onteigening is deze ‘bij hoogdringendheid’. Via een spoedprocedure voor de vrederechter kent deze een voorlopige vergoeding toe. Dan reeds kan de overheid het goed in bezit nemen. De vergoeding is definitief toegekend indien de partijen binnen twee maanden geen herziening hebben aangevraagd. De besturen doen dit vrij systematisch, echter pas NADAT ze de eigendom reeds overgedragen kregen. En zo een procedure kan 20-30 jaar aanslepen.De overheid zou het moeten verboden worden om het door de rechter toegekende bedrag in herziening te betwisten, nadat ze reeds bezit nam van het goed: geen definitief akkoord, geen eigendomsoverdracht.
- De overheid bedient zich zelf voor 'projecten van groot belang' met een snellere procedure dan deze die de burger voor een kleiner project moet doorlopen.
- Na een hele procedure, inclusief openbaar onderzoek, en na definitieve goedkeuring van ruimtelijke structuur- of ruimtelijke uitvoeringsplannen door de gemeenteraad weigert de administratie dikwijls nog delen te bekrachtigen. De uitvoerende macht schrapt eigenmachtig democratisch tot stand gekomen beslissingen die goedgekeurd werden door verkozen afgevaardigden.
posted by Philippe Van den Abeele @ 18:51
6 comments
6 Comments:
De stelling dat onze historische stadskernen - in een hedendaagse context - nooit hadden kunnen ontstaan, wegens gelegen in "waardevol natuurgebied", mag dan een leuke boutade zijn maar raakt voorts kant nog wal. "Waardevolle natuur" in Vlaanderen wordt vandaag de dag immers vooral bepaald door de factor schaarste en niet door de intrinsieke natuurwaarde op zich. In de tijd dat de steden tot stand kwamen - en dat was lang voor de Middeleeuwen beste auteur - was er van schaarste aan natuurgebied geen sprake en in die zin was er toen geen vuiltje aan de lucht. De geschiedenis achterwaarts en in tegengestelde zin trachten te begrijpen is steeds een hachelijke onderneming.
Ook dat Bokrijk meer en meer de norm zou zijn voor onze omgeving lijkt me overduidelijk apekool. Wie de ruimtelijke evolutie in Vlaanderen zelfs maar oppervlakkig volgt ziet dat we naar één aaneengesloten verstedelijkt - of randstedelijk - gebied evolueren met in elke dorpskom karakterloze appartementsbouw die de traditionele gebouwen vervangt. Er zijn overigens maar weinig landen waar zo onbekommerd met monumenten, dorpszichten, natuurgebieden werd en wordt omgesprongen als Vlaanderen, iets wat kan men vaststellen bij een reis naar elk van onze buurlanden. De erfgoedbeweging - of vergelijkbaar : de beweging rond trage wegen - lijkt me eerder een wat krampachtige poging om in dat jachtige, verstedelijkte Vlaanderen onze eigen wortels niet uit te harken.
Soit, voor u zal het een geruststelling zijn om eens naar Doel te gaan en te zien hoe bouwkundig erfgoed zonder blikken of blozen wordt neergehaald wanneer het - al dan niet vermeend - in de weg staat. Alles van waarde is weerloos, zoals Lucebert al wist.
@Steven: de zaken niet door elkaar halen. Doel is een aggressieve onteigening door de Staat.
De auteur klaagt dit net aan door de regelneverij aan de kaak te stellen in de ruimtelijke ordening. Inderdaad zeer belangrijk.
Op het vlak van ruimtelijke ordening mag ons land trots zijn op zichzelf. Grote excessen zoals die in het buitenland bestaan, zijn ons gelukkig bespaard gebleven:
Nederland: mensen leven er in betonnen reservaten
VK: totaal verbod op nieuwbouw (niemand bouwt er een eigen woning), totaal verbod op hoogbouw in Londen, crimineel hoge huizenprijzen als gevolg
Frankrijk: sociale woningbouw met als gevolg getto-vorming en minder concurrentie op de markt van de aannemers, wat de prijzen in de lucht drijft
Zonder de echt waardevolle zaken (niet het Lappersfortbos dus) de bescherming niet te ontnemen, zou elk zinning persoon toch al de problemen moeten zien aankomen: meer sociale woningbouw, meer regelneverij, sociale kavel-verplichtingen, veel te hoge registratierechten, ...
Wie oprecht bekommerd is om een divers patrimonium moet ronduit voor de vrijheid van bouwen zijn!
@Steven
We zullen het wel wellicht niet eens worden, maar toch een paar elementen
- wat ik met een boutade probeerde duidelijk te maken is dat al dat 'erfgoed' dat nu moet bewaard worden dateert uit een tijd dat er nog van geen planologie sprake was die alles bepaalde, en waar iedereen nagenoeg overal eender wat kon bouwen, zolang het geen burenhinder veroorzaakte. Zo slecht deden 'de mensen' zonder planologie het dus niet.
- van schaarste kan toch geen sprake zijn als meer dan 55% van Vlaanderen landbouwgebied is en slechts 16% woongebied. Als men Vlaanderen bekijkt als een stad (met half zoveel inwoners als andere grootsteden), wat het toch is, dan valt het nog zeer, zeer erg mee. De oppervlakte 'bosbouw, reservaat en natuur en overig groen' krijgt volgens het Structuurplan Vlaanderen meer ruimte dan het woongebied: 237.000 ha tegen 227.500 ha voor woongebied.
- dat we evolueren "naar een gebied met in elke dorpskom karakterloze appartementsbouwen die de traditionele gebouwen vervangt" ligt niet aan de dorpsbewoners, maar juist aan de planologen. Zie de uitspraak van Van Mechelen: “Eigenlijk is de boodschap eenvoudig. Een verdieping met schuin dak op den buiten: dat is een eindig verhaal. We moeten komen naar twee verdiepingen, schuin dak. Drie zelfs, met lift en een plat dak."(Van Mechelen in De Standaard van 8 juni 2002).
- Het dogma van de 'verdichting', kent u toch? De mensen moeten gestapeld worden om meer 'vrije ruimte' te bekomen. Zoals de linkse architect Bob Van Reeth het duidelijk stelt: “We moeten de steden nog veel meer verdichten, compacter maken, door de hoogte in te gaan. Dat veronderstelt nieuwe concepten van hoogbouw, waarbij ook de dertigste verdieping nog een behoorlijke buitenruimte heeft, een soort wintertuin... Ik ben een absoluut voorstander van steden om in te wonen. Buiten is voor de koeien, daar moet je absoluut wegblijven. Wie er al woont, mag daar gerust blijven. Maar men moet ermee stoppen dat verder te ontwikkelen.”(Interview in De Tijd, 17 jan. 2004)
- "Ook dat Bokrijk meer en meer de norm zou zijn voor onze omgeving lijkt me overduidelijk apekool".
Nog Van Mechelen, in de commissie ruimtelijke ordening op 21 juni 2001: "Indien bijvoorbeeld een hoeve wordt afgebroken en binnen de 1.000 kubieke meter een nieuwe woning wordt herbouwd in de stijl van een moderne villa, kan dit volgens mij niet omdat dit de architecturale eigenheid aantast. Een moderne villa hoort niet op het platteland thuis."
- die vergelijkingen met 'het buitenland' zijn volgens mij nog altijd een nagalm van de communistische architect Braem, die Vlaanderen het lelijkste land ter wereld noemde, omdat er nog teveel privé woningen waren en het nog niet vol stond met zijn collectivistische torengebouwen, geïnspireerd door de andere communist Le Corbusier. Waar dus een Van Reeth ook nog altijd bij zweert. Bij een reis naar Frankrijk b.v. kan men vaststellen dat er rond elke grotere stad meerdere 'Boomse steenwegen' zijn, en geen kleine. En Pieter Cleppe geeft in zijn reactie aan tot welke catastrofen die dominant collectivistische planologen leiden in landen rondom ons.
- De afbraak van Doel kan u mij niet tegenstellen: die toont juist aan dat de planologen aan het werk zijn. De afbraak zou hoe dan ook gebeuren, ook als daar geen bouwkundig erfgoed te vernielen was, maar alleen de appartementsgebouwen naar de norm van Van Mechelen
- "Alles van waarde is weerloos". Akkoord. Laat dan een organisatie zoals een National Trust in de UK zorgen dat er een draagvlak van mensen ontstaat om het essentiële te behouden, geen ambtenaren die bijna-krotwoningen op een 'erfgoedlijst' zetten, zonder enige gevolgen te moeten dragen. Als er "maar weinig landen zijn waar zo onbekommerd met monumenten, dorpszichten, natuurgebieden werd en wordt omgesprongen als in Vlaanderen", zou dat dan ook niet daaraan kunnen liggen dat de hele zaak sinds WO II vanuit een collectivistische ideologie wordt benaderd, en iedereen hierdoor nu zo geconditioneerd is dat hij meent dat 'de overheid' het maar moet regelen?
@ Philippe,
in die tijd was Vlaanderen niet zo dichtbevolkt als nu en waren woningen en kerken het enige ruimtebeslag, geen bedrijven, shoppingcentra, voetbalstadions, luchthavens...
Maar ik volg u dat het tijd wordt dat de planologen wat soepeler met bepaalde dogma's (zoals verdichting ) omgaan. Ook ik heb lak aan agressieve staatsinterventie en regelneverij maar ergens zal toch iemand een lijn moeten trekken. U zult steigeren bij het voorstel om de kathedraal van Antwerpen plat te gooien en te vervangen door kantoorgebouwen. U zult dat blijkbaar niet doen als het om modernistische architectuur gaat, ik vermoed omwille van esthetische argumenten. Wie zal dit beoordelen ? Waarom zou men bijvoorbeeld best streven naar het behoud van één van de laatste hoeves uit de 17de eeuw in één of andere regionale stijl of de laatste huizen in art nouveau stijl op de dijk van Blankenberge ? Bepaalde zaken zul je niet zonder staatsinterventie nooit kunnen behouden, simpelweg omdat anders alles van waarde vogelvrij is. Dat maatschappelijk debat moet gevoerd worden, in het parlement bijvoorbeeld.
@Steven: de zaken niet door elkaar halen. Doel is een aggressieve onteigening door de Staat.
Dat klopt, maar het illustreert wel welke waarde de overheid - als puntje bij paaltje komt - aan bouwkundig erfgoed hecht. Niet erg veel.
Uit uw reactie begrijp ik trouwens dat het in Vlaanderen - naar uw maatstaven - nog zo slecht niet is. De ideale wereld zal nooit bestaan.
@steven (deel 1, krijg het niet gepost in één bericht)
"U zult steigeren bij het voorstel om de kathedraal van Antwerpen plat te gooien en te vervangen door kantoorgebouwen. U zult dat blijkbaar niet doen als het om modernistische architectuur gaat, ik vermoed omwille van esthetische argumenten. Wie zal dit beoordelen ?"
Waarom denkt u dat ik niet zou steigeren als de kathedraal plat gegooid wordt om ze door modernistische architectuur te vervangen? Ik zie niet direct wat daar beter zou staan dan wat er staat, het heeft allure. Dat zou eerder een mogelijk voorstel van Braem kunnen geweest zijn, die om zijn politietoren te bouwen toch hele huizenblokken liet afbreken.. Maar de beoordeling moet gebeuren door voldoende mensen die het gebouw willen bewaren, niet door een bevel van de overheid. Dat is toch een vorm van dwingelandij, als een zeer kleine minderheid een bepaald idee heeft van de ordening van de ruimte, en die oplegt omdat ze de beslissingsmacht in handen heeft gekregen. Het is dus niet aan een administratie, vol met mensen met collectivistische (of nostalgische?) ideeën, om dat op te leggen, maar aan de leden van de kerk, een 'National Trust' of iets in die aard om erover te beslissen. Er zijn toch ook in de geschiedenis kerken afgebroken in gothische stijl om er een nieuwe kerk in renaissancestijl te bouwen. Nu moet zoveel mogelijk geconserveerd worden, alsof men schrik heeft van zijn eigen tijd en stijl, nostalgie en 'bokrijk' tot doel maakt van de ruimte
"Waarom zou men bijvoorbeeld best streven naar het behoud van één van de laatste hoeves uit de 17de eeuw in één of andere regionale stijl of de laatste huizen in art nouveau stijl op de dijk van Blankenberge ? Bepaalde zaken zul je zonder staatsinterventie nooit kunnen behouden, simpelweg omdat anders alles van waarde vogelvrij is."
In DS stond in dat artikel over de inventaris van het bouwkundig erfgoed het verhaal van iemand die in de jaren '70 een neoroccocohuis op de Van Rijswijcklaan had gekocht dat op de lijst stond om gesloopt te worden (lijst van de overheid dus!..), en haar vader het toen gekocht heeft 'voor de neus van ontwikkelaars' om het in de stijl te herstellen. De hele buurt van de Cogels-Osylei is toch ook een verhaal van mensen die zich ingezet hebben om de wijk in zijn mooie stijl te behouden. Niet alles van waarde is dus per definitie vogelvrij als de overheid niet tussenkomt. En bij de lijst van het bouwkundig erfgoed gaat het niet om een van de laatste hoeves uit de 17de eeuw of huizen op de dijk van Blankenberge, maar om ook om quasi-krotten, kijk maar naar de lijst met de laatste 25 opgenomenen. Want wat jij aangeeft, zal wel al op de lijst van de beschermde monumenten staan. (Maar ook daar kan dat dus met privé-initiatief, zonder overheidsbetutteling). Ik heb er niets tegen dat bewaard wordt, wel integendeel!
@ steven (deel 2)
Het is een veel kwalitatiever leefomgeving als er van alles en nog wat in verschillende stijlen uit verschillende periodes om ons heen is. (In plaats van steriele Braem- en Le Corbusierblokken in hondepoepparken). De nieuwe lijst met de niet beschermde monumenten, die nu dus tot 'bouwkundig erfgoed' worden gedeclareerd, zijn een allegaartje, veel panden horen blijkbaar meer op een rommermarkt dan bij een antiquair, om het daarmee te vergelijken. De maatregel komt er op neer dat een pand op die lijst eerst de toelating moet krijgen van de behoeders van de rommelmarkt voor men het mag afbreken, en zij dan (welliswaar met een 'niet bindend advies') beslissen of het mag.
De kern van de vraag is: heeft men voldoende vertrouwen in 'het volk', of wantrouwt men het, en treedt de overheid op, met een zeer welbepaalde visie, die ze aan iedereen oplegt. Ik kies voor dat eerste. Naast enkele panden die wellicht de moeite zouden zijn om te bewaren vanuit esthetisch of historisch gezichtspunt, en zo gesloopt worden, zou er zeker veel spontaan bewaard worden, en zou er meer creativiteit mogelijk zijn om de ruimte te vormen naar inzichten van vandaag. En die moeten latere generaties dan weer kunnen slopen, zonder een commissie die ons zegt dat heel onze straat onveranderd moet blijven zoals de arme boeren ze in de 19de eeuw gebouwd hebben. Want er staan inderdaad ook veel volledige straten op, die wellicht 'typisch' zijn voor het wonen in de 19de eeuw, maar moeten we dit nu echt bewaren? Is een fotoboek niet voldoende, en: het leven gaat verder? Ik denk, om toch maar weer een vergelijking te durven maken, als we vroeger al zulke classeerders zouden hebben gehad, zouden we dan niet nog in paalwoningen hebben moeten blijven wonen, vanwege hun 'cultuurhistorisch belang'?
Kent u het verhaaltje over architect Braem?
Renaat Braem (1910-2001) was zijn hele leven een overtuigd marxist. Als stedenbouwkundige had hij het aanlegplan van Deurne getekend, maar toen hij het ontwerp van zijn huis aan de Meneghemlei in Deurne aan de dienst stedenbouw had toegestuurd, kreeg hij het ontwerp ook pardoes terug met de droge bemerking, dat het op minstens tien plekken afweek van de stedenbouwkundige bepalingen die hij nota bene zelf had ontworpen. Dit was niet van aard om iemand als Braem uit zijn lood te slaan. "Ik maak alleen maar aanlegplannen voor slechte architecten," sneerde hij overigens terecht. "Ze maken al genoeg stomme dingen, zelfs wanneer er een aanlegplan is."
(Uit: 'In memoriam Renaat Braem', Tijdschrift voor Ruimte & Planning, 2001, nr. 1)
Hij wou wel iedereen in hoge torens stoppen om van 'het lelijkste land ter wereld' af te zijn, maar voor zichzelf bouwde hij een privé woning in Deurne. De nomenclatura ten voeten uit.. Noteer dat het tijdschrift er bij zegt; 'overigens terecht' dat hij sneerde. Wij planners weten wat goed is voor het volk.. Wij bepalen de regels wel voor het volk, maar op onszelf zijn ze niet van toepassing. Dat is 'staatsinterventie'.
Een reactie posten
<< Home